Các lô đất trúng đấu giá thuộc khu chức năng số 3, khu đô thị mới Thủ Thiêm – Ảnh: QUANG ĐỊNH

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ đánh giá về các cuộc đấu giá đất tại Thủ Thiêm và đánh giá thị trường bất động sản năm 2021, xu hướng năm 2022.

“Đặt giá cao để trúng đấu giá đất rồi bỏ cọc để trục lợi”

Liên quan đến cuộc đấu giá đất Thủ Thiêm, HoREA cho hay ngay sau các cuộc đấu giá đất, đã xuất hiện các hành vi lợi dụng giá trúng đấu giá “ảo” để “té nước theo mưa”, thổi giá, đẩy giá đất, giá nhà tại nhiều địa phương, hoặc để nâng giá trị trái phiếu, cổ phiếu hoặc nhằm “đánh vống” giá trị tài sản bảo đảm của các khoản vay tín dụng. Và những hành vi này nếu thực hiện trót lọt thì có thể “rút ruột” ngân hàng hoặc để “làm sạch” bảng cân đối tài chính của doanh nghiệp nhằm mục đích trục lợi.

Trên thực tế, giá nhà đất tại nhiều khu vực đã bị đẩy lên mức rất cao, HoREA dẫn ví dụ một dự án nhà ở tại TP Thủ Đức đang chào bán nhà phố có diện tích đất khoảng 95m² gồm trệt và 4 lầu với giá bán lên đến khoảng 38,1 tỉ đồng, trong đó đơn giá đất có thể lên đến khoảng 350 triệu đồng/m².

“Như vậy, không chỉ có doanh nghiệp đặt giá cao để trúng đấu giá đất rồi bỏ cọc nhằm trục lợi mà nhiều doanh nghiệp khác cũng tìm cách “tối đa hóa lợi nhuận” sau các cuộc đấu giá” – HoREA nhận định.

Theo HoREA, trước những dấu hiệu “bất thường” của các cuộc đấu giá đất, Chính phủ đã vào cuộc, song thị trường bất động sản vẫn đang trong tình trạng có dấu hiệu bị đầu cơ, giá đất, giá nhà, giá căn hộ đang bị đẩy lên rất cao.

Giá đất ảo do hệ lụy của chọn hình thức đấu giá?

Các nhà đầu tư đấu giá đất Thủ Thiêm theo hình thức đấu giá bằng lời nói – Ảnh: NHẬT THỊNH

Đánh giá lại cuộc đấu giá tại Thủ Thiêm, HoREA nhận định đơn giá đất khởi điểm đấu giá nhìn chung khá thấp, song kết quả giá trúng thầu cao gấp 6,9 – 8,3 lần so với giá khởi điểm là các mức giá quá cao (giá ảo) so với giá đất thực tế hiện nay ngay tại khu đô thị mới Thủ Thiêm. Thậm chí giá này cao hơn cả giá đất của 3 tuyến đường Đồng Khởi, Nguyễn Huệ, Lê Lợi (quận 1) khi nơi có giá đất cao nhất nhưng cũng chỉ khoảng 1 tỉ đồng/m².

Việc lựa chọn hình thức “đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá” và theo phương thức trả giá lên theo quy định của pháp luật, song HoREA nhận thấy nếu tổ chức các cuộc đấu giá trên đây theo hình thức “đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá” hoặc “đấu giá bằng bỏ phiếu gián tiếp”, đồng thời kiểm tra, đánh giá năng lực của nhà đầu tư (nhất là về tài chính) tham gia đấu giá sẽ phù hợp hơn.

HoREA chỉ ra do lựa chọn áp dụng “hình thức đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá” nên đã dẫn đến nhiều hệ quả.

Cụ thể, xảy ra cuộc đua trả giá, đẩy giá trúng đấu giá lên rất cao (giá ảo). Do một số nhà đầu tư đẩy giá lên rất cao ngay từ các đợt trả giá đầu tiên vượt xa mức giá tính toán, kỳ vọng nên dẫn tới nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn phải bỏ cuộc không còn cơ hội trả giá trong cuộc đấu giá.

Không xử nghiêm sẽ tác động xấu

Phân tích về những bất cập từ cuộc đấu giá, HoREA cho rằng việc doanh nghiệp đặt giá cao để trúng đấu giá đất rồi bỏ cọc, nếu không được xử lý nghiêm minh, kịp thời, sẽ tác động xấu, làm suy giảm hiệu lực và tính công khai, công bằng của phương thức đấu giá tài sản thuộc sở hữu toàn dân, đấu giá quyền sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư dự án.

HoREA đề nghị cần bổ sung quy định xử phạt nghiêm người tham gia đấu giá đặt giá cao để trúng đấu giá đất rồi bỏ cọc, có thể mức nộp phạt khoảng 10% giá trúng đấu giá.

Đồng thời, HoREA đề xuất không nên áp dụng hình thức “đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá” đối với trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất nhằm mục đích thực hiện dự án đầu tư kinh doanh bất động sản, nhà ở, khu đô thị.

Bên cạnh chỉ ra các bất cập trong quy định của pháp luật trong đấu giá, HoREA cũng cho rằng cần tăng cường quản lý và nâng cao chất lượng hoạt động của Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản nhằm phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, không để xảy ra tình trạng “đấu giá cuội”, “đấu giá có quân xanh – quân đỏ”. Từ đó ngăn ngừa hành vi thông đồng giữa các nhà đầu tư tham gia đấu giá, hoặc hành vi thông đồng giữa nhà đầu tư với người của cơ quan tổ chức đấu giá, hoặc hành vi của phần tử xấu ngoài xã hội “can thiệp” trái pháp luật vào các cuộc đấu giá, đấu thầu.

Vẫn “chưa có thông tin” 2 công ty còn lại nộp tiền đấu giá

Đại diện Công ty cổ phần Sheen Mega ký biên bản đấu giá thành công lô đất 3-8 song đến nay “chưa có thông tin” về việc Công ty CP Sheen Mega và công ty còn lại nộp tiền trúng đấu giá – Ảnh: NHẬT THỊNH

HoREA cho hay Công ty TNHH đầu tư bất động sản Ngôi Sao Việt và Công ty TNHH đầu tư phát triển và thương mại Bình Minh đã “bỏ cọc”, UBND TP.HCM đã quyết định hủy bỏ kết quả đấu giá lô đất 3.9 và lô đất 3.12.

Còn với những lô đất còn lại trong cùng cuộc đấu giá này, đến nay chưa có thông tin về việc Công ty CP Dream Republic và Công ty CP Sheen Mega nộp tiền trúng đấu giá vào ngân sách nhà nước theo hợp đồng mua bán tài sản đấu giá, mà lẽ ra phải thanh toán 50% giá trúng đấu giá trong thời hạn 30 ngày và phải thanh toán 50% giá trúng đấu giá còn lại trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày có thông báo của Cục Thuế.