Trong bài phát biểu trên truyền hình rạng sáng 24.2, Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố mở màn “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại vùng Donbass ở miền đông Ukraine để bảo vệ dân thường theo đề nghị của “Cộng hòa Nhân dân Donetsk” và “Cộng hòa Nhân dân Luhansk”, hai lực lượng ly khai vừa mới được Moscow công nhận là cộng hòa độc lập vài ngày trước.

Xe bọc thép Nga được triển khai ngày 24.2  REUTERS

Những tiếng nổ lúc bình minh

Ngay sau thông báo của nhà lãnh đạo Nga, một loạt tiếng nổ lớn được nghe thấy tại thủ đô Kiev và nhiều thành phố lớn ở Ukraine, từ Kharkiv ở vùng đông bắc cho đến Dnipro ở miền trung, Kramatorsk ở Donbass và Mariupol, Odessa ở miền nam. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cho hay hành động quân sự của Nga không giới hạn tại miền đông mà “đến từ nhiều hướng”.

Bộ Nội vụ Ukraine cáo buộc nhiều loại vũ khí đã được sử dụng để tấn công các thành phố, gồm máy bay, trực thăng, xe tăng, pháo tầm xa và thậm chí là tên lửa đạn đạo, theo CNN.

Bộ Nội vụ Ukraine thông báo binh sĩ Nga đã đổ bộ bằng đường biển vào Odessa và Mariupol, đồng thời tràn qua biên giới trên bộ để vào Kharkiv, Chernihiv và vùng Luhansk. Lực lượng bảo vệ biên giới Ukraine cho biết đoàn xe quân sự của Nga đã di chuyển từ bán đảo Crimea ở miền nam vào lục địa và từ Belarus qua cửa khẩu Senkivka ở miền bắc. Ukraine cho rằng đã hứng chịu tấn công từ binh sĩ Nga với sự hỗ trợ của quân đội Belarus nhưng Tổng thống Alexander Lukashenko của Belarus bác bỏ thông tin này.

Theo The New York Times, các chiến đấu cơ Ukraine đậu tại một sân bay ở ngoại ô Kiev bị tấn công bằng rốc két trong khi tiếng còi báo động vang lên khắp thủ đô và thậm chí tại TP.Lviv ở miền tây, gần biên giới Ba Lan.

Văn phòng của lực lượng bảo vệ biên giới Ukraine tại Kiev bị pháo kích  REUTERS

Ukraine ban bố thiết quân luật

Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm qua ban bố thiết quân luật trên toàn lãnh thổ, trong khi Bộ Quốc phòng Ukraine thông báo quân đội đang làm hết sức để bảo vệ người dân. Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov kêu gọi toàn thể nhân dân Ukraine tham gia cuộc phòng vệ và gia nhập các đơn vị bảo vệ lãnh thổ.

Người dân các vùng đô thị tìm nơi trú ẩn bên dưới các bến xe buýt và tàu điện. Những hàng người và xe được nhìn thấy bên ngoài các cửa hàng, máy rút tiền và cây xăng ở nhiều nơi. Những đoàn xe nối đuôi nhau trên các tuyến đường dẫn về miền tây giáp với Ba Lan để lánh nạn.

Theo Reuters, nhà chức trách Ukraine thông báo đóng cửa không phận đối với các chuyến bay dân sự vì nguy cơ an toàn, trong khi Nga ngừng các chuyến bay nội địa tại những sân bay gần biên giới với Ukraine đến tháng 3.

Mảnh vỡ của một tên lửa rơi xuống đường phố Kiev  REUTERS

Trên biển, Ukraine đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ cấm tàu Nga di chuyển qua eo biển Dardanelles và Bosphorus dẫn vào biển Đen. Trong khi đó, Nga thông báo ngừng hoạt động tàu thương mại tại biển Azov, nơi có các cảng biển của nước này lẫn Ukraine.

Cơ quan tình trạng khẩn cấp Ukraine thông báo các đợt tấn công nhắm vào 10 vùng, chủ yếu là tại miền đông và miền nam. Nhà chức trách tại một số vùng ở Ukraine thông báo có thương vong trong các cuộc tấn công tên lửa, ném bom.

Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố không tấn công các thành phố cũng như doanh trại của Ukraine nên không gây nguy cơ cho dân thường. Bộ này thông báo đã sử dụng các vũ khí chính xác cao để vô hiệu hóa cơ sở hạ tầng quân sự, hệ thống phòng không, sân bay quân sự và máy bay của quân đội Ukraine.

Bộ Nội vụ Ukraine cho hay lực lượng Nga đã chiếm được 2 thị trấn tại vùng Luhansk và tiến vào phía bắc của tỉnh Kiev, tấn công các căn cứ của Ukraine bằng pháo phản lực Grad.Tại miền đông, Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã hỗ trợ phe ly khai thực hiện “cuộc phản công” nhắm vào phòng tuyến của quân đội Ukraine dọc giới tuyến dài khoảng 400 km, phân chia vùng kiểm soát của phe ly khai và quân chính phủ từ năm 2014, theo Sputnik.

Một tòa nhà tại thành phố Chuguiv, miền đông Ukraine bị trúng bom  AFP

Tình hình còn kéo dài ?

Xung đột trở nên căng thẳng vào chiều 24.2 khi Ukraine thông báo hứng chịu đợt tấn công thứ hai tại nhiều thành phố. Tại Vuhledar ở vùng Donetsk, một bệnh viện bị trúng đạn pháo khiến 4 người thiệt mạng và 10 người bị thương, theo quân đội Ukraine. Nhà chức trách nước này cũng thông báo một máy bay quân sự chở theo 14 người “bị bắn rơi” ở miền nam Kiev chiều 24.2 và theo thông tin sơ bộ, ít nhất có 5 người thiệt mạng.

Đến tối qua, cảnh sát Ukraine cho biết Nga đã thực hiện hơn 200 cuộc tấn công trên khắp lãnh thổ Ukraine. Bộ Quốc phòng Nga thì tổng kết đã phá hủy 74 cơ sở hạ tầng quân sự của Ukraine, trong đó gồm 11 sân bay, 3 trung tâm chỉ huy, nhiều radar… Bộ trưởng Quốc phòng Nga thông báo ít nhất 14 quân nhân Ukraine đầu hàng và ra lệnh đối xử tôn trọng với những người này. Phía Nga thừa nhận một máy bay Su-25 bị rơi nhưng do “lỗi phi công” và người này vẫn an toàn. Cả Ukraine và Nga đều tuyên bố đã tiêu diệt một số xe tăng và trực thăng của nhau.

Đến tối qua, các quan chức Ukraine nói rằng binh sĩ Nga đang cố giành quyền kiểm soát sân bay Gostomel ở vùng ngoại ô phía bắc Kiev và đã tiến vào khu vực gần Nhà máy điện hạt nhân Chernobyl cũng ở bắc Kiev.

Trong cuộc họp báo cùng ngày, người phát ngôn Dmitry Peskov của Điện Kremlin tuyên bố chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine sẽ kéo dài cho đến khi đạt được những mục tiêu đề ra. Điện Kremlin nhấn mạnh Tổng thống Putin đã làm rõ điều ông cần từ Ukraine là tình trạng trung lập và không triển khai vũ khí tấn công, theo Reuters.

Trong khi đó, NATO đã đặt hơn 100 máy bay chiến đấu trong tình trạng cảnh giác cao. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tuyên bố sẽ tăng cường phòng thủ tại sườn phía đông của khối nhưng không có kế hoạch triển khai lực lượng tại Ukraine.

Giao tranh có thể đến tháng 3

Nga sẽ tiếp tục củng cố sức mạnh ở các khu vực ly khai ở vùng Donbass và cả Belarus. Sau đó, Nga sẽ chấp nhận lời kêu gọi đàm phán của Trung Quốc và Pháp.

Tôi cho rằng sẽ không có một cuộc chiến tổng lực trên quy mô khắp Ukraine. Ông Putin không muốn trải qua một cuộc xung đột kéo dài. Cuộc giao tranh sẽ tiếp tục ở cấp độ hiện tại cho đến cuối tháng 3. Sau đó, mức độ giao tranh chững lại do thời tiết và các yếu tố khác. Vào khoảng tháng 10, xung đột ở khu vực này có thể giảm xuống ở mức trước khủng hoảng hiện nay.

Trong khi đó, Mỹ nói riêng và NATO nói chung chủ yếu sẽ tiến hành các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga, đồng thời gửi quân nhu cho Ukraine, nhưng khó có chuyện đưa quân tham chiến.

Ông Carl O.Schuster (cựu Giám đốc bộ phận điều hành của Trung tâm tình báo hỗn hợp – Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của hải quân Mỹ)

Hoàng Đình (thực hiện)

 

BẢO VINH

TNO