Thế giới ứng phó các biến thể tương lai

Cuối năm 2020, thế giới chứng kiến 3 biến thể gây quan ngại (VOC) của SARS-CoV-2 lần lượt là Alpha, Beta và Gamma. Tuy nhiên, trước khi bước sang năm 2021, biến thể Delta được phát hiện ở Ấn Độ và nhanh chóng lan khắp nơi. Đến tháng 11, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính 99,5% tổng số ca Covid-19 được giải mã trình tự gien trên toàn cầu là Delta.

Hàng dài người chờ xét nghiệm Covid-19 tại New York (Mỹ) vào ngày 19.12 REUTERS

Cuối tháng 11, Nam Phi báo cáo WHO về biến thể Omicron và đến nay ít nhất 89 quốc gia và vùng lãnh thổ ghi nhận ca mắc biến thể mới. Chưa rõ thời gian và địa điểm sẽ xuất hiện biến thể kế tiếp, nhưng các chuyên gia cảnh báo đây là điều không thể tránh khỏi trong năm 2022.

Viễn cảnh biến thể tương lai

Đến hôm qua, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho hay đã phát hiện ca mắc biến thể Omicron tại 43 tiểu bang. Do SARS-CoV-2 sở hữu hơn 30.000 nucleotide, chuỗi cơ bản cấu tạo nên các mã gien di truyền ADN và ARN, các đột biến xảy ra trong cấu trúc gien dẫn đến sự ra đời của các biến thể như hiện tại. Đài KITV4 dẫn lời chuyên gia dịch tễ học Jacob Schafer của bang Hawaii giải thích rằng “với mỗi ca bệnh mới, SARS-CoV-2 lại có cơ hội tiến hóa và đột biến”.

Tính riêng tại Hawaii, Cơ quan Y tế tiểu bang đã phát hiện 9 biến thể Covid-19 khác nhau, và con số này chỉ chiếm phần nhỏ trong số các biến thể xuất hiện khắp thế giới. “Đến thời điểm hiện tại, có lẽ số biến thể Covid-19 đã tăng lên hàng trăm, thậm chí hàng ngàn trên toàn cầu”, chuyên gia Schafer ước tính. Thế nhưng, hiện có 4 biến thể được WHO xếp vào danh sách VOC là Beta, Gamma, Delta và Omicron. Và không loại trừ khả năng sẽ xuất hiện các biến thể khác trong tương lai.

Dù vậy, giới chuyên gia dịch tễ học cho rằng nếu Covid-19 tiếp tục đà tiến hóa điển hình của vi rút, đột biến mới không nhất thiết là điều xấu. “Vi rút có xu hướng trở nên ít chết chóc hơn theo thời gian”, ông Schafer giải thích dựa trên bản chất của vi rút. Tuy nhiên, đột biến vẫn gây quan ngại vì cho phép vi rút thách thức hiệu lực của các dòng vắc xin hiện tại.

Kêu gọi vắc xin phổ quát

Đài ABC dẫn lời Giáo sư Jason McLellan của Đại học Texas (Mỹ), tham gia tổ tư vấn cho Viện Y tế quốc gia Mỹ về cách ứng phó Covid-19, cho hay nhóm của ông đang đẩy nhanh tốc độ nghiên cứu biến thể Omicron nhằm định hướng cho phát triển vắc xin trong tương lai. Theo các chuyên gia, tin tức tốt lành là các dòng vắc xin hiện tại vẫn hiệu quả trước biến thể mới. Đồng thời, họ cũng nghiên cứu thế hệ vắc xin kế tiếp, với mục tiêu phòng bệnh cảm cúm lẫn Covid-19.

Trong lúc đợi vắc xin thế hệ kế tiếp, chính phủ các nước vẫn áp dụng các biện pháp kéo dài thời gian, bao gồm tiêm vắc xin mũi 3, thực hiện giãn cách xã hội, tránh tụ tập đông người nơi công cộng, đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên. Để ứng phó hiệu quả trước dịch bệnh, hướng tiếp cận mới của các chính phủ là nỗ lực “thích ứng” và sống chung với dịch bệnh.

THUỴ MIÊN

TNO