Mỹ có sẵn sàng bảo vệ Ukraine trước Nga?

Một binh sĩ Ukraine tại khu vực giao tranh với phe ly khai ở vùng Donetsk vào ngày 25.11  AFP

Sự mập mờ của Mỹ

Tại một cuộc họp báo mới đây, Ngoại trưởng Mỹ Antony J. Blinken đã được hỏi liệu chính quyền Tổng thống Joe Biden có “lằn ranh đỏ” ở Ukraine, tức giới hạn mà sự hung hăng của Nga sẽ dẫn đến phản ứng mạnh mẽ từ Mỹ, hay không.

Ngoại trưởng Blinken nói Mỹ thực sự lo ngại về hoạt động quân sự bất thường của Nga ở biên giới với Ukraine. Tuy nhiên, ông Blinken không vạch ra lằn ranh đỏ nào.

Ngày 23.11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cũng tránh né câu hỏi tương tự và chỉ nói rằng “bất kỳ hành động leo thang hoặc gây hấn nào đều sẽ rất đáng lo ngại”. Trong một bài phát biểu ngày 24.11, ông Biden tái khẳng định cam kết của Mỹ với người dân, chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.

Các quan chức Mỹ thường tránh nói về lằn ranh đỏ vì uy tín của Washington sẽ giảm sút nếu giới hạn bị vượt qua mà không vấp phải phản ứng nào từ Mỹ. Trong bối cảnh Nga bị cáo buộc tập trung hơn 90.000 quân ở biên giới với Ukraine, gây lo ngại về nguy cơ xảy ra một cuộc chiến, chính sách của Tổng thống Biden về vấn đề Ukraine vẫn mơ hồ.

Hiện không rõ Tổng thống Biden sẵn sàng đáp trả đến mức độ nào trong cuộc đối đầu với Tổng thống Nga Vladimir V. Putin về vấn đề Ukraine vì theo The New York Times, Washington đang chú trọng vào cuộc cạnh tranh với Trung Quốc. Các quan chức Mỹ cấp cao cũng nhiều lần tuyên bố rằng mục tiêu của họ là phát triển mối quan hệ ổn định và dễ đoán với Nga.

The New York Times dẫn lời các nguồn tin cho biết hiện chính quyền Tổng thống Biden đang tập trung vào các kênh ngoại giao để răn đe và ngăn cản ông Putin. Nỗ lực này có thể còn bao gồm cuộc gặp trực tiếp thứ hai giữa hai nhà lãnh đạo.

Tuần trước, người phát ngôn Điện Kremlin cho biết Washington và Moscow đang thảo luận về khả năng tổ chức thêm một hội nghị thượng đỉnh. Chính quyền Mỹ cuộc đối thoại với tổng thống Nga có vai trò quan trọng trong việc ngăn ông Putin có hành động nhắm vào Ukraine.

Đồng thời, các quan chức Mỹ cũng làm việc với các đối tác để chuẩn bị trừng phạt, bao gồm cả các lệnh trừng phạt kinh tế mới, bất kỳ hành động khiêu khích nào từ Nga.

“Các quan chức Mỹ ở châu Âu đang tìm cách hợp tác trong việc đưa ra biện pháp trừng phạt kinh tế”, bà Andrea Kendall-Taylor, chuyên gia về Nga của Trung tâm An ninh Mỹ mới, cho biết. Bà Kendall-Taylor nói thêm rằng những biện pháp này có thể bao gồm lệnh trừng phạt lên ngân hàng, nhà sản xuất năng lượng của Nga cũng như các khoản nợ của nước này.

Các quan chức Mỹ và Anh cũng đã thảo luận về việc áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn đối với những người thân cận với ông Putin. Những biện pháp đang được xem xét bao gồm ngăn các nhà tài phiệt Nga sử dụng thẻ tín dụng của Visa, Mastercard và cấm họ cùng gia đình đi đến Anh và một số nước châu Âu.

Một quan chức Ukraine cho biết Mỹ đang xem xét việc tăng gói viện trợ quân sự cho Ukraine. Trong năm nay, chính quyền Tổng thống Biden đã chi hơn 400 triệu USD hỗ trợ an ninh cho Ukraine. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ đang do dự về khả năng này vì lo ngại tình hình leo thang hơn nữa.

Phép thử cho phương Tây

Bà Fiona Hill, cựu Giám đốc Hội đồng An ninh Quốc gia về Nga dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, cho biết một trong những mục tiêu của ông Putin là đạt được một thỏa thuận với Mỹ mà không có sự tham gia của châu Âu. “Đây thực sự là một thách thức đối với châu Âu trong việc tăng cường sự đoàn kết với Mỹ”, bà Hill nói.

Chuyên gia Kendall-Taylor chỉ ra ông Putin có thể cho rằng châu Âu thiếu quyết tâm trong việc giải quyết vấn đề. Nhà lãnh đạo Nga cũng nhận ra rằng Mỹ đang tập trung sự chú ý vào Trung Quốc.

Trong bối cảnh căng thẳng ngày càng gia tăng, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, tướng Mark A. Milley, đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Nga, tướng Valery Gerasimov, ngày 23.11. Lầu Năm Góc cho biết cuộc trao đổi nhằm “đảm bảo giảm thiểu rủi ro và hạ nhiệt căng thẳng”.Nga không đe dọa tấn công Ukraine. Tuy nhiên, Moscow đã chỉ trích các hành động bị cho là mang tính khiêu khích của Ukraine ở biên giới.

Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine cho biết Mỹ đang cung cấp thông tin cho Kiev về các hoạt động tăng cường lực lượng của Nga. Các quan chức phương Tây cũng khẳng định NATO đang tăng cường chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine với hy vọng giúp Kiev hiểu rõ hơn về mối đe dọa, chuẩn bị và đối phó với Moscow hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, đa số các nhà phân tích cho rằng Kiev không nên mong đợi Mỹ đến giải cứu mình dù là trong tình huống tồi tệ nhất.

Các quan chức Mỹ cho rằng tổng thống Nga vẫn chưa quyết định về việc liệu có hành động quân sự chống lại Ukraine hay không. Họ cũng cho biết mối đe dọa này đang được cân nhắc nghiêm túc. Trong lúc đó, Mỹ và các đồng minh có đủ thời gian để chuẩn bị cho Ukraine và thuyết phục Nga rằng việc tấn công sẽ là sai lầm tồi tệ.

The New York Times nhận định dù Tổng thống Putin đang tính toán điều gì, việc tăng cường lực lượng của Nga có thể là phép thử cho khả năng sẵn sàng hành động của Mỹ, NATO và châu Âu.

“Nga tăng cường lực lượng để xem châu Âu và Mỹ sẽ hành động như thế nào. Tổng thống Putin muốn thông qua những động thái quân sự hiện nay để đánh giá quyết tâm của phương Tây trong việc ủng hộ Ukraine”, ông Martijn Rasser, cựu quan chức CIA và hiện là nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm An ninh Mỹ mới, đánh giá.

ĐÔNG A

TNO