Mong chấm dứt đại dịch nhờ vắc xin và thuốc

Phát biểu tại Diễn đàn kinh tế mới Bloomberg vừa qua, tỉ phú Mỹ Bill Gates dự đoán đại dịch Covid-19 sẽ chấm dứt vào mùa hè năm sau là mục tiêu có thể hiện thực hóa dựa vào những tiến bộ về vắc xin và thuốc chữa.

Nhà máy sản xuất thuốc Paxlovid của Pfizer tại Đức  REUTERS

Dữ liệu hứa hẹn

Hãng AstraZeneca (Anh/Thụy Điển) hôm qua công bố dữ liệu cho thấy liệu pháp kháng thể Evusheld (còn gọi là AZD7442) giúp giảm nguy cơ biểu hiện triệu chứng Covid-19 đến 83% trong vòng 6 tháng sau khi tiêm, theo Reuters. Một kết quả nghiên cứu trước đó cho thấy hỗn hợp kháng thể này giảm 77% nguy cơ bệnh nặng 3 tháng sau khi tiêm. AstraZeneca đã nộp đơn lên các cơ quan y tế tại Mỹ và EU để xin cấp phép cho loại thuốc này. Nếu được thông qua, nó sẽ bổ sung vào danh sách những loại thuốc kháng thể như của Regeneron, Eli Lilly, GlaxoSmithKline-Vir vốn đã được các nước cấp phép.

Các loại thuốc kháng thể hoạt động tương tự vắc xin nhưng nó đưa kháng thể tạo ra từ phòng thí nghiệm vào cơ thể để chống lại việc nhiễm bệnh thay vì kích hoạt để cơ thể tự sản sinh kháng thể như vắc xin.

Ngoài những loại thuốc kháng thể, các nước cũng trông đợi vào các thuốc kháng vi rút dạng viên đầy tiềm năng đang được các hãng dược thử nghiệm. Hai hãng Merck và Pfizer đã trình dữ liệu lên cơ quan quản lý dược phẩm Mỹ để xin cấp phép cho thuốc trị Covid-19 của từng hãng, tên là Molnupiravir và Paxlovid.

Mặc dù giá thuốc chưa được công bố nhưng thuốc dạng viên tiện lợi hơn nhiều so với loại truyền tĩnh mạch như Remdesivir và có thể được điều chỉnh công thức thành phiên bản rẻ hơn cho các nước thu nhập thấp.

Đặc biệt, bệnh nhân có thể uống thuốc này ngay khi xét nghiệm dương tính, qua đó sớm ngăn chặn bệnh tiến triển nặng. Giới chuyên gia đã nhận định nếu được cấp phép sử dụng rộng rãi, các loại thuốc này hứa hẹn sẽ là chìa khóa để xoay chuyển tình hình, giúp giảm số bệnh nhân nhập viện vì Covid-19.

Dự báo khả quan về vắc xin

Trong khi thế giới chờ đợi tin tốt từ thuốc trị Covid-19 dạng viên, các loại vắc xin vẫn đang là công cụ hiệu quả nhất để chống lại đại dịch. Tiến sĩ Anthony Fauci, Trưởng cố vấn y tế của tổng thống Mỹ, mới đây nhấn mạnh lợi ích của việc tiêm vắc xin vì ông cho rằng phòng bệnh hơn chữa bệnh. Bên cạnh đó, việc tiêm ngừa giúp ngăn vi rút lây lan, qua đó giảm nguy cơ hình thành những biến thể mới nguy hiểm trong tương lai.

Đến nay, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã phê chuẩn cho 8 loại vắc xin Covid-19 của các hãng Moderna, Pfizer/BioNTech, Johnson & Johnson, AstraZeneca, Serum Institute of India, Bharat Biotech, Sinopharm và Sinovac.

Bên cạnh đó, thế giới cũng đang nghiên cứu phát triển các loại vắc xin thế hệ thứ hai tiện dụng và hiệu quả cao hơn các loại vắc xin thế hệ đầu. Hãng CureVac (Đức) hôm qua thông báo sẽ bắt đầu thử nghiệm lâm sàng loại vắc xin Covid-19 thế hệ hai CV2CoV trong vài tháng nữa. AFP dẫn dữ liệu vừa được công ty công bố cho thấy vắc xin này sản sinh lượng kháng thể trên khỉ có thể so sánh được với vắc xin Pfizer. Trước đó, CureVac đã quyết định ngừng dự án vắc xin đời đầu vì kết quả thử nghiệm cho thấy mức độ hiệu quả chỉ đạt 47%.

Theo dự đoán của tỉ phú Bill Gates, tỷ lệ tử vong và mắc bệnh nặng sẽ giảm mạnh trong năm sau nhờ các loại vắc xin, miễn dịch tự nhiên và các loại thuốc uống mới. Mặc dù tỷ lệ tiêm chủng có sự khác biệt giữa các nơi trên thế giới vì nguồn cung và nhu cầu, tỉ phú Bill Gates dự đoán việc tiếp cận với vắc xin sẽ được cải thiện vào năm sau, khi chuỗi cung ứng được khơi thông. Tuy nhiên, vấn đề về năng lực sản xuất vắc xin sẽ bị thay thế bằng những thách thức trong phân phối. WHO cho rằng việc tăng cường giáo dục và chống nạn thông tin sai lệch cũng là những biện pháp giúp tăng tỷ lệ tiêm chủng tại nhiều vùng.