Học sinh lớp 9 Trường THCS Lý Thánh Tông, Q.8, TP.HCM nộp hồ sơ dự tuyển lớp 10 – Ảnh: NHƯ HÙNG

Ngay sau khi Sở GD-ĐT TP.HCM công bố điểm chuẩn vào lớp 10 chuyên năm học 2021-2022, nhiều học sinh lớp 9 của một trường trung học nổi tiếng ở TP đã sững sờ vì các em rớt hết các nguyện vọng. Trong đó, có cả học sinh giỏi thuộc top của khối cũng rớt.

Các vị phụ huynh sau giây phút ngạc nhiên đã chuyển sang bức xúc, họ cho rằng do thầy cô của con mình đã cho đề kiểm tra quá khó, đã chấm điểm quá gắt gao khiến cho điểm trung bình các môn học của con em họ thấp hơn học sinh các trường THCS khác.

“Trường của con tôi là trường nổi tiếng của quận, tuy không thi tuyển đầu vào lớp 6 nhưng xét tuyển rất khó khăn. Chất lượng dạy và học thì đã được khẳng định qua nhiều năm. Vậy mà học sinh top của khối cũng rớt thì cần xem lại cách chấm điểm” – một phụ huynh phản ảnh với Tuổi Trẻ.

Thật ra, tình trạng trên đã được báo trước khi mà việc ra đề kiểm tra, đánh giá học sinh giữa các trường THCS vẫn chưa đồng đều, vẫn có sự cách biệt quá xa nhau giữa phạm trù “chặt” và “lỏng”, “khó” và “dễ” thì tất yếu sẽ có những điều không như ý khi thực hiện xét tuyển vào lớp 10.

Tuy nhiên, ở đây chúng tôi muốn bàn đến việc ra đề kiểm tra và chấm điểm trong trường THCS hiện nay. Bởi nó đang tồn tại hai “trường phái”: một bên là những trường ra đề kiểm tra cực khó và chấm điểm cực gắt với quan niệm phải như thế học sinh mới tiến bộ, không chủ quan, khi đi thi tuyển sinh lớp 10 sẽ đạt kết quả cao.

Ngược lại, cũng có những trường mà giáo viên “thương” học sinh nên ra đề và chấm điểm theo kiểu “nới tay”.

Một chuyên viên Sở GD-ĐT TP.HCM nhận định: “Cả hai cách trên đều không thể chấp nhận được. Vì cách thứ nhất tuy được “núp” dưới danh nghĩa tốt đẹp nhưng thực ra là dọa học sinh, khiến các em cảm thấy sợ hãi, không tự tin vào bản thân mình và… đi học thêm.

Cách thứ hai thì tạo tiền đề cho học sinh tự huyễn hoặc rằng mình giỏi, rằng mình không cần phải cố gắng vẫn đạt được điểm cao.

Thế nên, phương pháp đánh giá và cho điểm đúng nhất là những trường thuộc “trường phái” thứ ba: đề kiểm tra cần được biên soạn theo ma trận nhằm kiểm tra học sinh có nắm được những kiến thức đã học hay chưa; việc chấm điểm không quá “chặt” cũng không quá “lỏng” mà là chấm đúng và đủ nhằm đánh giá chính xác trình độ, năng lực của học sinh”.

Về chuyện này, thầy giáo trẻ Trần Lê Duy, giáo viên môn văn Trường trung học Thực hành, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, chia sẻ: “Nếu chấm điểm vì người học thì nhà giáo không nên để cho học sinh tuyệt vọng, nghi hoặc về bản thân.

Thay vào đó, phải là sự nâng niu, tạo động lực cho học sinh niềm tin để các em còn nỗ lực vươn tới. Qua cách cho điểm của mình, giáo viên cần thể hiện cho học sinh biết và tin rằng chỉ cần nỗ lực và luyện tập đúng phương pháp, các em sẽ gặt hái được thành quả.

Muốn tiến bộ, người học cần phải biết một cách rõ ràng: mình đang ở đâu, mình cần vươn đến mục tiêu nào; cần làm gì để đạt được mục tiêu ấy…

Như vậy, chính những lời phê cụ thể trong bài kiểm tra, chính việc miêu tả rõ ràng các tiêu chí đánh giá học sinh, chính việc sửa bài, làm mẫu và các phương pháp giảng dạy của giáo viên sẽ làm nên sự tiến bộ của học sinh.

Vậy, tại sao ta không giúp cho học sinh của mình hạnh phúc, cảm thấy được trân trọng và vẫn tiến bộ trên đường học vấn?”.