Theo Thông tư 09/2021/TT-BTNMT sửa đổi, bổ sung 09 Thông tư hướng dẫn thi hành luật Đất đai 2013 có hiệu từ 1.9, đối với trường hợp nộp hồ sơ thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp giấy chứng nhận (sổ hồng) mà có yêu cầu bản sao giấy CMND, hoặc giấy chứng minh quân đội hoặc thẻ CCCD, sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ khác chứng minh nhân thân thì cơ quan tiếp nhận hồ sơ sử dụng dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư mà không yêu cầu người nộp hồ sơ phải nộp các giấy tờ này để chứng minh nhân thân. Không những thế, khi chuyển từ đất thương mại, dịch vụ sang các loại đất khác thuộc đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp không phải xin phép mà chỉ cần đăng ký biến động, trừ khi chuyển sang đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp. Một điểm mới trong Thông tư 09 là khi người dân tách phần diện tích đất ở trong thửa đất có vườn, ao gắn liền với nhà ở sẽ được cấp sổ hồng mới cho các thửa đất được tách ra.

Theo một lãnh đạo Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Q.7 (TP.HCM), nếu như trước đây, người dân khi đi mua đất nông nghiệp, Văn phòng đăng ký đất đai sẽ có văn bản gửi về địa phương nơi người dân sinh sống hỏi về hạn mức đất nông nghiệp mà họ được sử dụng. Nếu họ đã đủ hạn mức sử dụng sẽ không được mua thêm nữa. Nhưng quy định mới tại Thông tư 09 cho người dân tự kê khai, tự chịu trách nhiệm. Chưa kể Nghị định 148 còn quy định việc cấp sổ hồng nhà ở đối với hộ gia đình, cá nhân chỉ cần có một trong các giấy tờ như: giấy phép xây dựng nhà ở là được hoặc giấy phép xây dựng nhà ở có thời hạn đối với xây dựng nhà tạm trên đất quy hoạch. Hoặc hợp đồng mua bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước; giấy tờ về mua bán hoặc nhận, tặng, cho, thừa kế đã có chứng nhận của công chứng hoặc chứng thực của UBND cấp có thẩm quyền theo quy định của pháp luật… Như vậy, đối với nhà trường hợp người dân sở hữu giấy phép xây dựng nhà ở có thời hạn (thường được gọi là nhà tạm) cũng sẽ được cấp sổ hồng, điều mà trước đây các quy định của pháp luật không công nhận.

Không chỉ giảm thủ tục, thời gian cấp sổ hồng cũng sẽ được rút ngắn thông qua việc Văn phòng đăng ký đất đai, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện việc tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục đăng ký đất đai hay cấp, cấp đổi, cấp lại sổ hồng. Như tại TP.HCM hiện nay quy định là 15 ngày làm việc.

Theo ông Khương, một người chuyên làm dịch vụ hồ sơ nhà đất tại khu vực Q.12 (TP.HCM), thời gian qua các thủ tục hành chính về cấp sổ hồng đã được cắt giảm rất nhiều và thời gian cũng được rút ngắn. Tuy nhiên quá trình đi làm thực tế vẫn còn rườm rà, xuất phát từ việc một số cán bộ tiếp nhận, giải quyết hồ sơ cố tình làm khó, nhũng nhiễu người dân. Thế nên nhiều người phải thông qua “cò”, tốn thêm chi phí. Chính vì vậy, nhà nước nên quan niệm việc cấp sổ hồng như cấp căn cước công dân, càng nhanh gọn, càng ít thủ tục càng tốt vì sổ hồng cũng chỉ có mục đích là công nhận quyền sở hữu của người dân đối với căn nhà, thửa đất đó mà thôi. “Việc có nhiều thủ tục chỉ làm cho cán bộ nhà nước và người dân cùng mệt mỏi vì mất thời gian và mất thêm tiền bạc để đi tới đi lui nộp, bổ sung hồ sơ. Không những thế, nhà nước còn tốn thêm nhân sự lưu trữ, vận chuyển hồ sơ. Tốt nhất nên cắt giảm các thủ tục làm sổ hồng đến mức tối giản”, ông Khương kiến nghị.

Liên quan đến thủ tục cấp sổ hồng, một lãnh đạo của Cục Đăng ký đất đai (thuộc Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ Tài nguyên – Môi trường), cho biết có rất nhiều quy định đã và sẽ tiếp tục được cải tiến nhằm tạo thuận lợi khi cho người dân ngồi nhà để làm thủ tục cấp sổ hồng. Theo đó, thay vì phải đến văn phòng đăng ký đất đai hoặc chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai, người dân được quyền thỏa thuận với phía văn phòng đăng ký về thời gian, địa điểm tiếp nhận hồ sơ cũng như trả kết quả giải quyết thủ tục, miễn là không quá thời gian do UBND cấp tỉnh quy định. Các quy định còn tiến tới việc thực hiện dịch vụ thanh toán trực tuyến nghĩa vụ tài chính trực tuyến, thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia, thực tế đã được triển khai ở nhiều địa phương. Khi đó, người dân có thể ngồi tại nhà thực hiện tất cả các bước mà trước đây phải làm trực tiếp như: nhận thông báo thuế tại bộ phận một cửa, nộp tiền tại ngân hàng hoặc kho bạc nhà nước, đến bộ phận một cửa để nộp lại chứng từ. Sau đó, cán bộ một cửa và cán bộ đất đai tiếp tục thẩm định, cấp sổ hồng cho người dân. Như vậy, việc thực hiện các thủ tục bằng hình thức trực tuyến sẽ giúp tiết kiệm ít nhất 1 ngày công với 4 lần đi lại.