Đông Nam Á trong tình cảnh ‘chưa giàu đã già’
Đông Nam Á trong tình cảnh ‘chưa giàu đã già’
Đông Nam Á đang già trước khi kịp giàu, khiến các nước phải tìm giải pháp chăm lo cho người cao tuổi.
Bà Samorn Anantakul (75 tuổi) sống một mình tại Thái Lan vì không có con cái, còn người chồng 91 tuổi mất năm ngoái ẢNH CHỤP MÀN HÌNH SCMP
Khu vực Đông Nam Á có tổng dân số khoảng 660 triệu người với 8 nước đang phát triển, trong khi dân số già hóa nhanh khiến nhóm người trong tuổi lao động sụt giảm và lương hưu trở thành gánh nặng.
Già trước khi giàu
Theo tờ South China Morning Post, các nước như Brunei và Singapore có thu nhập tính theo đầu người cao hơn các nước còn lại trong khu vực và nỗ lực cung cấp an sinh xã hội cho người cao tuổi đem lại nhiều kết quả tích cực.
Trong khi đó, 8 nước còn lại đang đối diện vấn đề “già trước khi kịp giàu”. Liên Hiệp Quốc dự báo rằng trong vòng 9 năm tới, các nền kinh tế ASEAN sẽ có hơn 109 triệu người từ 60 tuổi trở lên, tương đương hơn 15% dân số.
 Một thanh niên chăm sóc mẹ già tại tỉnh Battambang, Campuchia ẢNH CHỤP MÀN HÌNH SCMP |
Con số này sẽ tăng lên hơn 176 triệu vào năm 2050, tương đương hơn 22% dân số, do tỷ suất sinh tiếp tục giảm.
Trong khi nhiều nước có lực lượng lao động vẫn còn khá cao, với hơn 73% người từ 15-64 tuổi tham gia lực lượng lao động, quy mô gia đình trong khu vực lại đang sụt giảm, theo Ngân hàng Thế giới (World Bank).
Vào thập niên 1950, phụ nữ Đông Nam Á thường sinh trung bình khoảng 5,5-7,5 con. Tuy nhiên, con số này ngày nay giảm xuống còn 1-3 con.
Cao tuổi vẫn phải bươn chải
Phần lớn các nước ASEAN có lương hưu kèm theo các chương trình hỗ trợ xã hội, nhưng mức chi trả thấp và không phải ai cũng thuộc diện được hỗ trợ.
Theo báo cáo do Tổ chức Lao động quốc tế và ASEAN đưa ra vào năm ngoái, chỉ 1/3 người từ 60 tuổi trở lên tại các nước trong khu vực nhận được khoản chi trả hưu trí một lần hoặc thường xuyên.
Tại nhiều nước, khoản tiền trợ cấp hằng tháng thấp hơn mức lương tối thiểu. Tại Thái Lan, trợ cấp người cao tuổi hằng tháng là 600 baht (430.000 đồng), chưa bằng 1/10 mức lương tối thiểu.
Bên cạnh đó còn có những lỗ hổng trong hệ thống hỗ trợ khi không xem xét đến yếu tố giới tính. Theo Tổ chức Y tế thế giới, phụ nữ trung bình sống thọ hơn nam giới khoảng 6-8 năm.
Phụ nữ có xu hướng tham gia lực lượng lao động với ít thời gian ít hơn, nên việc đóng góp vào hệ thống lương hưu quốc gia thấp hơn. Những phụ nữ tuổi hưu có ít con hoặc không có con thường phải tự lo cho cuộc sống nếu họ không được hỗ trợ đủ.
Theo phó giáo sư Bussarawan Puk Teerawichitchainan tại Đại học Quốc gia Singapore, cấu trúc gia đình thay đổi cũng khiến hệ thống an sinh xã hội chịu gánh nặng.
Theo truyền thống ở châu Á, mọi người đều mong con cái lo cho cha mẹ khi về già. Tuy nhiên, quy mô gia đình giảm đồng nghĩa với việc nhiều người cao tuổi không có con cái chăm lo. Trong khi đó, việc chăm lo cho ông bà, cha mẹ cũng trở thành gánh nặng cho thế hệ trẻ.
Kinh nghiệm của các nước phát triển
Phó giáo sư Bussarawan Puk Teerawichitchainan tại Đại học Quốc gia Singapore cho rằng các nước đang phát triển ở Đông Nam Á có thể rút ra bài học từ chính sách hỗ trợ công ích tại Nhật Bản, Singapore hoặc Hàn Quốc. Nhật Bản hy vọng sẽ thành lập hệ thống chăm sóc phối hợp dựa trên cộng đồng vào năm 2025, với chuyên gia nhiều lĩnh vực cung cấp các dịch vụ từ điều dưỡng, dọn dẹp nhà cửa cho đến hỗ trợ cuộc sống với chi phí được trợ cấp.
Hàn Quốc thử nghiệm hệ thống tương tự vào năm 2018, với các chuyên gia phối hợp trong việc cung ứng các dịch vụ cho người cao tuổi tại nhà. Bên cạnh đó, bà Puk cho rằng các nước nên đa dạng hóa các giải pháp, chẳng hạn như thành lập các nhóm tương trợ, tình nguyện nhằm hỗ trợ người cao tuổi.
KHÁNH AN
TNO
