Ngày 16.2.2011, đại diện UBND tỉnh Cà Mau và Tổ chức Atlantic Philanthropies tại VN (gọi tắt Atlantic Philanthropies, đơn vị tài trợ – PV) ký kết hợp tác dự án AP với tổng ngân sách 14 triệu USD. Trong đó, Atlantic Philanthropies tài trợ 7 triệu USD, còn lại là vốn đối ứng của T.Ư và địa phương.

Mục đích của dự án trên nâng cấp cơ sở vật chất cho hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu trong việc xây dựng và nâng cấp các trạm y tế (TYT) trong toàn tỉnh; cung cấp trang thiết bị y tế (TTBYT) thiết yếu và hệ thống máy tính cơ bản nhằm nâng cao chất lượng công tác chăm sóc và bảo vệ nhân dân tại tuyến y tế xã, thị trấn của tỉnh. Dự án sẽ xây dựng mới 52 TYT, nâng cấp mở rộng 49 TYT; mua TTBYT cần thiết cho 101 TYT xã, phường; thiết lập hệ thống xử lý chất thải rắn cho 101 TYT… Thời gian thực hiện 36 tháng, kể từ ngày 1.3.2011.

Ngày 23.4, PV Thanh Niên ghi nhận thực tế tại một TYT được dự án AP đầu tư TTBYT. Trưởng TYT này cho biết đơn vị được nhận nhiều TTBYT từ dự án như: máy khí dung, máy đếm giọt trong truyền dịch, máy nghe tim thai, máy phân tích nước tiểu… Tuy nhiên, sau khi tiếp nhận về thì đơn vị không có người sử dụng và cũng không có bệnh nhân để sử dụng. Trưởng TYT này cũng thừa nhận với PV việc TTBYT nhận về hơn 7 năm qua, nhưng vẫn còn để trong thùng… đem cất. Sau đó, vị này lôi ra cho PV xem máy phân tích nước tiểu, máy điện tim, máy đếm giọt dịch truyền… đều còn nằm y nguyên trong thùng. Thậm chí, có thiết bị chưa mở túi hướng dẫn sử dụng xem hoặc máy bơm hút cũng “trùm mền” để ở góc phòng vì không biết sử dụng như thế nào.

“Máy đếm giọt dịch truyền cần ở các bệnh viện, khoa cấp cứu, được dùng cho người bệnh cần đưa một lượng dịch lớn nhanh hoặc những người bệnh cần kiểm soát chính xác lượng dịch đưa vào cơ thể. Còn TYT của chúng tôi làm sao có bệnh nhân để xài tới nên từ khi nhận về tới giờ chỉ biết để đó. Đó là chưa nói đến chuyện không có người sử dụng được các TTBYT mà đơn vị nhận về”, vị trưởng TYT nói.

Tương tự, tại một TYT vùng ven TP.Cà Mau khi lãnh đạo đơn vị này cho biết: “Máy hút dịch cũng “trùm mền” vì không biết sử dụng và cũng không có bệnh để sử dụng”. Còn tại một TYT nằm trong trung tâm TP.Cà Mau cũng nhận “combo” TTBYT, lãnh đạo đơn vị thông tin: “Nhận về cũng để đó chứ đâu có biết sử dụng và bệnh nhân đâu mà sử dụng. Có lần, đoàn thanh tra về thanh tra đơn vị, tôi nói và chỉ cán bộ thanh tra về sự lãng phí của TTBYT của dự án AP tại đơn vị, nhưng không được quan tâm”.

Một bác sĩ nguyên lãnh đạo một bệnh viện bức xúc: “Nhìn vào danh mục TTBYT, tôi thấy sự lãng phí rất lớn. Thứ nhất, không đồng bộ với năng lực tại các TYT thời điểm đó và hiện tại. Thứ hai, nhu cầu ở các TYT không cần TTBYT như thế, nhất là các TYT ở trung tâm TP.Cà Mau, vốn một ngày không có bệnh nhân nào đến khám”.

TTBYT của dự án AP ở một TYT vẫn còn bỏ trong thùng

Liên quan các bất cập trên, lãnh đạo Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau cung cấp cho PV Thanh Niên báo cáo giám sát của HĐND tỉnh này đối với dự án AP. Theo báo cáo, hầu hết TYT được đầu tư TTBYT từ dự án AP không còn đảm bảo tiêu chí đạt chuẩn quốc gia do cơ sở vật chất TYT xuống cấp nhiều hạng mục, nhưng không có kinh phí sửa chữa. Đặc biệt, các TYT đều chưa có hệ thống xử lý chất thải, nước thải và hầu hết lò đốt rác thải xuống cấp không sử dụng được.

Trong khi đó, một số TTBYT không cần thiết, nhưng vẫn được trang bị nên không phát huy được tính năng sử dụng, như máy đếm giọt truyền ở TYT xã Tân Thuận (H.Đầm Dơi); bộ đếm hồng cầu, máy đếm giọt dịch truyền ở TYT xã Tân Đức (H.Đầm Dơi). Bên cạnh đó, một số TYT được đầu tư TTBYT, nhưng không có người sử dụng như trường hợp máy siêu âm và máy đo điện tim ở TYT xã Thới Bình, máy xét nghiệm công thức máu, máy quay ly tâm ở TYT xã Trí Lực (cùng H.Thới Bình).

Ngoài ra, còn có tình trạng TTBYT hư hỏng không có thiết bị thay thế. Đơn cử, tại TYT Tân Thuận (H.Đầm Dơi), máy xét nghiệm 12 thông số phân tích nước tiểu ban đầu được cấp 25 que kèm theo, nhưng khi sử dụng hết thì không mua được que phù hợp để sử dụng nên giờ phải “trùm mền”. Cũng ở TYT Tân Thuận, được trang bị máy hút chân không, ghế khám răng nhưng lại thiếu trang thiết bị đi kèm…