Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, người lao động làm việc trong những lĩnh vực đặc thù như công tác chăm sóc y tế và xã hội, ứng phó khủng hoảng trở nên đặc biệt dễ bị lây nhiễm – Ảnh: KIM NHUNG

Báo cáo Dự báo, chuẩn bị và ứng phó khủng hoảng. Hãy đầu tư ngay cho các hệ thống an toàn sức khỏe nghề nghiệp có sức chống chịu tốt được ILO ra mắt nhân Ngày thế giới về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp tại nơi làm việc (28-4). Mục đích nhằm thúc đẩy các quốc gia triển khai các biện pháp để giảm thiểu rủi ro cho người dân trong những tình huống y tế khẩn cấp.

Báo cáo cho biết có 7.000 nhân viên y tế đã tử vong và 136 triệu nhân viên chăm sóc y tế – xã hội đứng trước nguy cơ lây nhiễm COVID-19 khi làm việc.

Riêng tại châu Mỹ, COVID-19 đã lây nhiễm trên 570.000 nhân viên y tế và giết chết 2.500 người. Ở châu Âu, 25% số trường hợp có nguy cơ bị lây nhiễm COVID-19 là các nhân viên y tế. Trong khi ở châu Phi, tổng số nhân viên y tế chiếm 5% tổng các ca bị nhiễm COVID-19, một số nước thì con số này trên 10%. Bên cạnh đó, có 14% các ca lây nhiễm toàn cầu là nhân viên trong lĩnh vực y tế.

Áp lực và rủi ro mà nhân viên y tế phải đối mặt trong đại dịch ảnh hưởng lớn tới sức khỏe tinh thần của họ. Số liệu thống kê cho thấy trên toàn cầu, cứ 5 người thì có 1 nhân viên chăm sóc y tế có các triệu chứng trầm cảm, lo lắng.

Một nghiên cứu ở Trung Quốc cho thấy tỉ lệ nhân viên y tế tuyến đầu bị trầm cảm lên tới 50,3%, lo lắng là 44,6% và 34% người được khảo sát bị mất ngủ.

Cũng như những lĩnh vực y tế và chăm sóc, nhiều nơi làm việc khác đã và đang trở thành nguồn lây truyền COVID-19 khi người lao động phải làm việc trong những môi trường kín và tiếp xúc gần với nhau, bao gồm cả việc sử dụng chung nơi ở hay phương tiện đi lại.

Báo cáo chỉ ra người lao động đến từ 65% doanh nghiệp tham gia khảo sát (ILO và Mạng lưới an toàn và sức khỏe nghề nghiệp triển khai) khó duy trì tinh thần lao động khi làm việc từ xa. Đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ do thiếu nguồn lực để ứng phó với những mối đe dọa do COVID-19 gây ra.

Trong khu vực kinh tế phi chính thức, nhất là ở các nước đang phát triển, có đến 1,6 tỉ người lao động vẫn phải làm việc trong thời kỳ áp dụng các biện pháp phong tỏa, hạn chế đi lại và giao tiếp xã hội cũng như các biện pháp khác.

Những người lao động này đứng trước nguy cơ cao bị lây nhiễm virus khi phần lớn không được tiếp cận các chế độ bảo trợ xã hội cơ bản như nghỉ ốm, nghỉ ốm có lương…

Báo cáo nêu rõ các tiêu chuẩn lao động quốc tế đã đưa ra những hướng dẫn cụ thể về cách thức ứng phó với những thách thức để giảm nguy cơ virus lây truyền tại nơi làm việc.

Tại một số nước, chính phủ đã có các hỗ trợ nhân viên y tế tham gia chống dịch. Chẳng hạn, nhân viên y tế bị cách ly do lây nhiễm COVID-19 được hưởng quyền lợi là được nghỉ có lương như tại Phần Lan, Thụy Điển (báo cáo OECD năm 2020). Hay, nhân viên ở Canada nhiễm COVID-19 sẽ được hưởng trợ cấp tiền mặt hằng tuần trong trường hợp tự cách ly, nhiễm bệnh hoặc thuộc nhóm dễ lây nhiễm.