Mới đây, ông Macron gặp gỡ 4 người cháu của luật sư người Algeria Ali Boumendjel. Luật sư này bị thực dân Pháp sát hại ngày 23.3.1957 nhưng lại nói là tự sát, cáo buộc luật sư là phần tử khủng bố. Ông Macron xác nhận nhà nước Pháp đã bóp méo sự thật và dối trá suốt từ đó đến nay.

Cho dù chưa có lời xin lỗi chính thức của nhà nước Pháp về những hành động tội lỗi đã gây ra ở các nước thuộc địa xưa, trong đó có Algeria, ông Macron cũng đã đi xa hơn tất cả người tiền nhiệm trên phương diện công nhận trách nhiệm về quá khứ lịch sử.

Ông sinh ra ở thời hệ thống thuộc địa Pháp đã tan rã hoàn toàn nên bản thân không bị níu kéo gì bởi quá khứ lịch sử kia. Nhưng có lẽ quan trọng và quyết định hơn cả đối với ông trong nhìn nhận về trách nhiệm của Pháp về thời kỳ chính quyền thực dân là nhận thức nhà nước Pháp không thể che giấu hay bóp méo được mãi sự thật lịch sử và nếu muốn gây dựng vai trò chính trị thì Pháp phải cầu thị và hối cải, còn giới lãnh đạo Pháp ngày nay phải thức thời và thực dụng.

Ông Macron nhìn được xa nhưng lại chưa dám nhân danh nhà nước Pháp nói lời xin lỗi chính thức vì còn phải bảo tồn cơ may tái cử trong cuộc bầu cử vào năm tới. Chuyện thời thuộc địa vẫn nhạy cảm về đối nội ở Pháp và là một con chủ bài chính trị của phe cực hữu, dân túy và dân tộc chủ nghĩa. Trong bối cảnh tình hình như thế, ông Macron chưa thể bước được xa hơn, nhưng mọi bước tiến dù có ngắn cũng vẫn rất quan trọng.