Đề án “Xây dựng chương trình phát triển nhà ở TP.HCM giai đoạn 2021 – 2030” nêu định hướng phát triển nhà ở đến năm 2030 của TP.HCM là phát triển đa dạng các loại nhà ở về giá cả, vị trí, diện tích; Chú trọng phát triển nhà ở dựa trên cơ sở chỉnh trang, cải tạo khu dân cư hiện hữu; xây dựng mới thay thế chung cư cũ; Tăng tỷ trọng nhà ở cho thuê để đáp ứng nhu cầu ở và khả năng chi trả của các đối tượng thu nhập thấp; ưu tiên, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư; phát triển nhà ở cho thuê, nhà ở xã hội (NOXH), nhà ở giá thấp, giá rẻ cho các đối tượng thu nhập thấp…

Dự kiến, vốn để phát triển nhà ở 5 năm tới gần 420.000 tỉ đồng (tương đương gần 18 tỉ USD). Trong đó, vốn đầu tư nhà ở thương mại là 219.200 tỉ đồng, NOXH là 15.700 tỉ đồng (trong đó sử dụng vốn ngân sách khoảng 10% để đầu tư xây dựng NOXH thuộc sở hữu nhà nước), còn lại là vốn xây dựng nhà riêng lẻ của hộ gia đình. Giai đoạn 5 năm tiếp theo nhu cầu vốn cần 545.500 tỉ đồng, trong đó vốn đầu tư NOXH 21.800 tỉ đồng…

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu phân tích 5 năm vừa qua, số lượng nhà ở xây dựng mới chủ yếu do cá nhân và hộ gia đình thực hiện, chiếm hơn 80%. Như vậy chỉ còn khoảng 20% là nhà ở thuộc các dự án. Việc phát triển này sẽ khiến TP.HCM chỉ phát triển đô thị theo kiểu vết dầu loang và thấp tầng, dẫn đến bị cạn kiệt về quỹ đất. Trong khi đó theo quy định, Hà Nội và TP.HCM là đô thị đặc biệt thì phải ưu tiên phát triển nhà cao tầng. Điều đó có nghĩa nhà cao tầng phải chiếm đa số. Như vậy, TP.HCM cần khuyến khích doanh nghiệp phát triển các khu dân cư lớn, nhà cao tầng để dần dần khắc phục được xu thế phát triển theo vết dầu loang. Bởi các đô thị lớn trên thế giới cũng đều phát triển theo chiều thẳng đứng để sử dụng hiệu quả quỹ đất. Trong đó, chính sách phát triển NOXH rất quan trọng, nhưng thời gian qua chỉ thực hiện được rất ít do còn nhiều bất cập khiến doanh nghiệp không mặn mà tham gia.

Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 148/2020 “Sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành luật Đất đai” có hiệu lực từ ngày 8.2.2021 tháo gỡ được nhiều vướng mắc trong thực tiễn thi hành luật Đất đai 2013, trong đó có quy định về giao đất, cho thuê đất đối với trường hợp miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và dự án NOXH sẽ được gỡ vướng vì thuộc đối tượng này… Đặc biệt, ông Châu nhấn mạnh điểm nghẽn lớn nhất là Nhà nước gần như chưa bố trí được nguồn ngân sách (làm vốn mồi) để thực hiện chính sách NOXH. Do vậy cần xem xét hỗ trợ cho vay bù lãi suất thông qua 4 ngân hàng thương mại nhà nước cho cả chủ đầu tư lẫn người mua nhà; sử dụng quỹ đất công bao gồm đất nhà xưởng trong khu vực nội thành thuộc diện phải di dời, đất trụ sở cơ quan nhà nước không còn nhu cầu sử dụng, đất nông trường, đất dự trữ… để lập dự án NOXH nếu phù hợp quy hoạch, hoặc bán đấu giá tạo nguồn vốn ngân sách để tạo lập quỹ đất phát triển NOXH. Đồng thời, sớm đưa vào sử dụng quỹ đất 20% của các dự án nhà ở thương mại theo quy định tại Nghị định 100/2015 (hoặc các chủ đầu tư chuyển giao quỹ nhà ở tương đương hoặc nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20%…).