Theo Bộ Xây dựng, đến nay, cả nước có 513 dự án nhà ở xã hội dành cho công nhân, với số lượng hơn 16 triệu mét vuông sàn. Trong đó, đã hoàn thành 249 dự án với quy mô xây dựng hơn 5,2 triệu m² sàn, đạt tỉ lệ hơn 40% kế hoạch. Hiện, đang tiếp tục triển khai 264 dự án với quy mô xây dựng khoảng gần 11 triệu m² sàn nhà ở.

Tuy nhiên, Bộ Xây dựng thừa nhận mục tiêu phát triển nhà ở cho công nhân chưa đạt được theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia. Nguyên nhân chính là thiếu vốn.

Hiện, Ngân hàng Chính sách xã hội mới được phân bổ hơn 2.100 tỉ đồng trong tổng số 9.000 tỉ đồng (mới đáp ứng được 24% nhu cầu vốn đến năm 2020). Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định (4 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ định) chưa được bố trí nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho vay nhà ở xã hội. Chưa có quy chế sử dụng nguồn tiền thu được từ 20% quỹ đất trong các dự án khu đô thị, dự án nhà ở thương mại để phát triển nhà xã hội.

Nguyên nhân thứ 2, Bộ Xây dựng cho rằng, nhiều địa phương chưa quan tâm đến phát triển nhà ở xã hội, chưa đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 5, hàng năm theo quy định của pháp luật; chưa thực hiện nghiêm quy định dành 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại để phát triển nhà ở xã hội.

Theo Bộ Xây dựng, chưa có nhiều dự án nhà ở xã hội hoàn thành theo kế hoạch đặt ra ẢNH NGUYỄN TÚ

Bộ này cũng chỉ ra thực trạng hầu hết doanh nghiệp chưa quan tâm, tích cực tham gia đầu tư nhà ở xã hội do các chính sách ưu đãi cho phát triển nhà ở xã hội đã ban hành chưa đủ hấp dẫn. Đồng thời, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong khu công nghiệp chưa quan tâm đến nhà ở cho công nhân, người lao động của mình thông qua việc mua, thuê nhà ở, xây dựng nhà ở xã hội để cho công nhân thuê.

Ngoài ra, công nhân, người lao động tại các khu công nghiệp còn hạn chế về kinh tế; tâm lý đa số vẫn muốn mua nhà ở xã hội, không muốn thuê.

Để khắc phục, Bộ Xây dựng cho rằng cần hoàn thiện thể chế hơn bằng cách xây dựng, trình Chính phủ phê duyệt một số văn bản pháp luật tạo cơ chế thông thoáng hơn để phát triển nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, cần tạo nguồn lực thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân. Các bộ, ngành liên quan cần báo cáo, sớm bố trí vốn phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021 – 2025. Các địa phương cần chú trọng hơn trong việc bố trí quỹ đất phát triển nhà ở xã hội.

Bộ Xây dựng cũng kiến nghị Chính phủ giao Bộ Kế hoạch – Đầu tư nghiên cứu, báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội bổ sung nguồn vốn cho các ngân hàng để cho vay, đặc biệt là nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho 4 ngân hàng thương mại đã được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ định để cho doanh nghiệp và người dân vay.

Cũng theo Bộ này, cần phải bổ sung các chương trình hỗ trợ nhà ở xã hội vào danh mục được ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn để có cơ sở bố trí vốn ngân sách nhà nước cho các chương trình nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.