Tàu sân bay USS Nimitz và USS Ronald Reagan cùng các tàu chiến, máy bay quân sự Mỹ hoạt động ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương đầu năm nay – Ảnh: Hải quân Mỹ

Đài CNN của Mỹ ngày 30-10 có bài nhận định: “Sự trỗi dậy của quân đội Trung Quốc đặt ra thách thức chính sách đối ngoại lớn nhất cho tổng thống Mỹ tiếp theo”. Bài viết được đăng trong bối cảnh ngày bầu cử Mỹ 3-11 còn cách chỉ vài ngày.

Trong báo cáo năm 2018, Lầu Năm Góc đã đánh giá Trung Quốc, cùng với Nga, là thách thức quân sự đối với Mỹ. Theo Đài CNN, khoảng 2 năm sau, thách thức đó chỉ tăng lên.

“Chương trình hiện đại hóa nhanh chóng của Trung Quốc đã biến quân đội của họ trở thành một cường quốc toàn cầu thật sự, với năng lực triển khai các lực lượng ra khắp khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và xa hơn” – Đài CNN đánh giá.

Trong năm 2020, binh sĩ Trung Quốc đã có cuộc đụng độ chết chóc với binh sĩ Ấn Độ ở biên giới. Máy bay của quân đội Trung Quốc liên tục có các hoạt động gần đảo Đài Loan. Trung Quốc cũng tăng cường nhiều hoạt động phi pháp tại Biển Đông.

Đài CNN viết: “Cùng lúc đó, các đơn vị hải quân của Trung Quốc tập trận ở Thái Bình Dương với tần suất ngày càng tăng. Đôi khi có 5 cuộc tập trận riêng lẻ diễn ra tại nhiều địa điểm trong vài ngày.

Các hoạt động của Trung Quốc, đặc biệt tại Biển Đông, đặt ra thách thức cho khu vực ‘Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở’ như cách gọi của Mỹ. Washington nói rằng đó là nơi thương mại lưu thông mà không nên bị dọa dẫm, là nơi các quyền đánh bắt và khai thác khoáng sản nên được tôn trọng theo luật và các hiệp ước quốc tế”.

Một máy bay ném bom H-6 của Trung Quốc hoạt động trên eo biển Đài Loan hồi tháng 9 – Ảnh: CNN

Theo CNN, trong bối cảnh cử tri khắp nước Mỹ đang bỏ phiếu, sự trỗi dậy của quân đội Trung Quốc đặt ra một trong những lo ngại về chính sách đối ngoại phức tạp và cấp bách nhất cho lãnh đạo kế tiếp của quốc gia này.

Với vấn đề đảo Đài Loan, các nhà phân tích cho rằng trong trường hợp ông Biden thắng, ông có thể nhượng bộ một chút, như ngừng các chuyến thăm cấp cao. Trung Quốc vốn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ của họ và gần đây tăng cường hoạt động quân sự gần vùng lãnh thổ này.

“Nhưng dù ai thắng, thì có khả năng Mỹ vẫn duy trì quan hệ hữu hảo với Đài Loan và chỉ trích các hoạt động của Trung Quốc nhằm dọa dẫm và gây mất ổn định cho hòn đảo này” – nhà nghiên cứu Timothy Heath tại Trung tâm RAND (Mỹ) bình luận.

Với vấn đề Biển Đông, thời gian qua Mỹ tăng cường chỉ trích các hoạt động của Trung Quốc ở vùng biển này. Hồi tháng 7, Bộ Ngoại giao Mỹ ra tuyên bố chính thức về lập trường của Mỹ ở Biển Đông, bác bỏ gần hết yêu sách của Trung Quốc ở vùng biển này.

Các tàu chiến Mỹ đã thực hiện hoạt động tự do hàng hải với tần suất kỷ lục trong năm qua, gồm di chuyển gần các đảo nhân tạo Trung Quốc kiểm soát phi pháp. Đầu năm nay, Hải quân Mỹ còn điều cùng lúc 2 tàu sân bay tới Biển Đông. Ông Timothy Heath cho rằng các hoạt động triển khai như vậy của Mỹ vẫn tiếp tục diễn ra dù ông Trump hay ông Biden làm tổng thống.