Cựu Phó thủ tướng Vũ Khoan (thứ hai từ phải qua) cùng các chuyên gia, nhà ngoại giao từng gắn bó với ASEAN, tại hội thảo ngày 19-8 – Ảnh: TTXVN

Hội thảo quốc tế “Việt Nam-ASEAN: 25 năm và chặng đường phía trước” do Bộ Ngoại giao tổ chức tại Hà Nội ngày 19-8, nối với các điểm cầu ở 9 nước ASEAN, với sự tham gia của các lãnh đạo, nhà ngoại giao và học giả trong nước và quốc tế.

Theo ông Vũ Khoan, việc gia nhập ASEAN là bước ngoặt mang tính chiến lược cho cả Việt Nam và ASEAN, là biểu hiện rõ ràng nhất cho tình huống cùng thắng (win-win), chuyển từ cục diện xung đột qua hòa bình, từ nghi ngờ sang tin cậy, từ biệt lập, đặc biệt là kinh tế, thành cộng đồng cùng hợp tác và mở đầu cho quá trình đưa ASEAN trở thành hiệp hội 10 quốc gia thành viên được coi trọng.

“ASEAN là bậc thang đầu tiên để Việt Nam hội nhập với thế giới”, ông Khoan nhấn mạnh.

Phát biểu tại hội thảo, đề cập đến tình hình hiện tại, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cho rằng những biến động trong môi trường chiến lược khu vực và quốc tế cùng các thách thực mới nổi như dịch bệnh, thiên tai đang tác động mạnh mẽ đến tiến trình hợp tác khu vực của ASEAN cũng như thành quả và vị thế Việt Nam gây dựng trong những thập kỷ qua.

Nhìn nhận những thách thức lớn sau 5 năm hình thành cộng đồng ASEAN, từ đại dịch, thiên tai đến cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, phó thủ tướng nhấn mạnh sự cần thiết trong việc thể hiện quyết tâm chính trị của các nước thành viên, để ủng hộ mãnh liệt hơn nữa năng lực tự cường, vai trò trung tâm và giá trị nội tại của ASEAN trong bối cảnh mới.

Trên tinh thần tuyên bố của các bộ trưởng ngoại giao ASEAN ngày 8-8, ông Phạm Bình Minh khẳng định lại rằng sự tin cậy, hiểu biết lẫn nhau và lòng tin chiến lược mà ASEAN đã tạo dựng được trong những thập kỷ qua, sẽ tiếp tục là nền tảng quan trọng để các nước thành viên thúc đẩy đối thoại, hợp tác cùng có lợi và xây dựng lòng tin thiết thực nhằm kiến tạo một môi trường hòa bình thuận lợi cho tăng trưởng bền vững ở khu vực.

“Chúng ta cần làm gì tiếp theo?”, cựu ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa gợi mở thảo luận.

Nhấn mạnh sức mạnh của ASEAN nằm trong sự đa dạng, ông Natalegawa cho rằng trong những thập kỷ qua, 10 thành viên ASEAN, với sự đa dạng về văn hoá, điều kiện kinh tế và thể chế chính trị, là minh chứng rõ nét cho việc vượt qua những khác biệt để đạt được sự liên kết chặt chẽ cả bên ngoài lẫn bên trong.

“Đây là nền tảng quan trọng để các quốc gia thành viên xây dựng cộng đồng tự cường và thu hẹp khoảng cách phát triển. Đóng cửa hay quay lưng lại với thế giới không phải là cách giải quyết mà ASEAN sẽ lựa chọn để đối mặt với các thách thức mới như COVID-19 và leo thang trong xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc. ASEAN cần thể hiện sự đồng lòng và chính kiến vững vàng trước những xung đột của các nước lớn”, cựu ngoại trưởng Indonesia nói.