Kho nhôm của Công ty nhôm Toàn Cầu tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 2 – Ảnh: L.B.

Kiểm toán Nhà nước vừa có văn bản số 794 đề nghị Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế và buôn lậu (C03), Bộ Công an điều tra, làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật đối với hành vi có dấu hiệu trốn thuế thu nhập cá nhân của ông Nguyễn Tài, giám đốc Công ty dịch vụ kho vận PTL và hành vi có dấu hiệu chuyển giá, trốn thuế thu nhập doanh nghiệp và chuyển tiền bất hợp pháp ra nước ngoài của Công ty nhôm Toàn Cầu tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Lòng vòng mua bán cổ phần

Hai doanh nghiệp này có các dấu hiệu cho thấy cùng thực hiện hành vi chuyển giá, trốn thuế trong quá trình mua bán cổ phần tại Công ty dịch vụ kho vận PTL và thuê kho bãi chứa nhôm nguyên liệu tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 2, thị trấn Phú Mỹ, huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Những dấu hiệu vi phạm này được Kiểm toán Nhà nước phát hiện qua kiểm toán công tác quản lý thu ngân sách nhà nước tại Cục Thuế tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu từ tháng 3 đến tháng 6-2020.

Công ty dịch vụ kho vận PTL có hai thành viên, đăng ký lần đầu ngày 16-9-2015, vốn điều lệ là 150 tỉ đồng. Hai cổ đông góp vốn là tỉ phú Trung Quốc Jacky Cheung và ông Nguyễn Tài. Để kinh doanh dịch vụ kho vận, Công ty dịch vụ kho vận PTL đã thuê 553.907m² đất (khoảng 55,3ha) tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 2.

Tháng 12-2015, Công ty dịch vụ kho vận PTL thực hiện thay đổi đăng ký kinh doanh lần 1, vốn điều lệ của công ty giữ nguyên 150 tỉ đồng, thay đổi cổ đông góp vốn là Công ty Praise Trend, ông Nguyễn Tài.

Đến ngày 16-1-2017, ông Nguyễn Tài và đại diện Công ty Praise Trend ký hợp đồng chuyển nhượng phần vốn góp, theo đó ông Nguyễn Tài chuyển nhượng 15% vốn điều lệ trong Công ty dịch vụ kho vận PTL cho Công ty Praise Trend. Công ty Praise Trend tăng tỉ lệ vốn góp lên 95%, ông Nguyễn Tài chỉ nắm 5% vốn góp tại Công ty dịch vụ kho vận PTL.

Theo xác minh của Cục Thuế tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tính đến thời điểm chuyển nhượng vốn, vốn góp thực tế của Công ty Praise Trend vào Công ty dịch vụ kho vận PTL là 0 đồng.

Vì vậy, cơ quan kiểm toán cho rằng xét theo thực tế tình hình góp vốn, ông Nguyễn Tài góp 100% vốn tại Công ty dịch vụ kho vận PTL số tiền 22,5 tỉ đồng, tương đương 75% giá trị góp vốn thực tế tại công ty.

Ông Nguyễn Tài kê khai giá trị chuyển nhượng vốn góp là 22,5 tỉ đồng, số thuế thu nhập cá nhân trong hoạt động chuyển nhượng vốn phải nộp là 0 đồng.

Nhưng đoàn kiểm tra Cục Thuế tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu xác định giá trị chuyển nhượng vốn tại Công ty dịch vụ kho vận PTL là 24,5 tỉ đồng, ông Nguyễn Tài phải nộp thuế thu nhập cá nhân là 400 triệu đồng.

Kho nhôm có giá trị lên tới hàng tỉ USD thuộc sở hữu của một tỉ phú Trung Quốc – Ảnh: L.B.

Dấu hiệu trốn thuế

Trong quá trình kiểm toán thu ngân sách năm 2019 tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Kiểm toán Nhà nước cũng phát hiện nhiều dấu hiệu bất thường về doanh thu và lợi nhuận của Công ty dịch vụ kho vận PTL trước thời điểm chuyển nhượng vốn.

Năm 2015, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của Công ty dịch vụ kho vận PTL hơn 48,9 tỉ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 44,3 tỉ đồng. Tiếp đó, năm 2016 doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của công ty tăng lên 662,1 tỉ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt hơn 483,3 tỉ đồng.

Kiểm toán Nhà nước khẳng định trước thời điểm ông Nguyễn Tài chuyển nhượng cổ phần cho Công ty Praise Trend, ngoài phần vốn góp 30 tỉ của ông Nguyễn Tài, Công ty dịch vụ kho vận PTL còn có khoản lợi nhuận khoảng 527 tỉ đồng.

Điều bất thường là dù chỉ mua 75% số vốn góp nhưng Công ty Praise Trend lại được công nhận sở hữu 95% vốn tại Công ty dịch vụ kho vận PTL.

Sau khi ký hợp đồng chuyển nhượng vốn 4 ngày, ông Nguyễn Tài và Công ty Praise Trend lại ký tiếp phụ lục hợp đồng phân chia lợi nhuận Công ty dịch vụ kho vận PTL trong 2 năm 2015-2016.

Ông Nguyễn Tài hưởng 5% lợi nhuận, Công ty Praise Trend hưởng 95% lợi nhuận. Theo đó, Công ty Praise Trend nhận khoản lợi nhuận 337,6 tỉ đồng và chuyển ra nước ngoài.

Hoạt động chuyển nhượng vốn của ông Nguyễn Tài có dấu hiệu trốn thuế thu nhập cá nhân. Ông Nguyễn Tài đã chuyển nhượng vốn của Công ty dịch vụ kho vận PTL thấp hơn giá trị thực tế rất nhiều lần, Kiểm toán Nhà nước nhận định.

Vốn chủ sở hữu của Công ty dịch vụ kho vận PTL theo xác định của Kiểm toán Nhà nước tại thời điểm chuyển nhượng là khoảng 561,2 tỉ đồng.

Theo quy định của pháp luật về thuế, Kiểm toán Nhà nước đã xác định lại giá trị chuyển nhượng 75% vốn góp tại Công ty dịch vụ kho vận PTL cho Công ty Praise Trend lên tới 420,9 tỉ đồng.

Và xác định thu nhập chuyển nhượng vốn của ông Nguyễn Tài là 398,4 tỉ đồng, số thuế thu nhập cá nhân phải nộp là 79,6 tỉ đồng. Đến nay, ông Nguyễn Tài đã nộp 400 triệu đồng, số thuế phải truy thu khoảng 79,2 tỉ đồng.

Kiểm toán Nhà nước kết luận hợp đồng chuyển nhượng vốn giữa ông Nguyễn Tài và Công ty Praise Trend có giá chuyển nhượng không phù hợp với giá trị thực tế vốn chuyển nhượng, gây thiệt hại về thuế cho ngân sách nhà nước.

Phía trong kho nhôm 4,3 tỉ USD của tỉ phú Trung Quốc – Ảnh: ĐÔNG HÀ

Và chuyển giá

Cũng theo cơ quan kiểm toán, hợp đồng chuyển nhượng vốn góp giữa ông Nguyễn Tài và Công ty Praise Trend tại Công ty dịch vụ kho vận PTL nhằm che giấu hoạt động chuyển giá của Công ty nhôm Toàn Cầu, nhằm mục đích trốn thuế và chuyển tiền bất hợp pháp ra nước ngoài.

Công ty nhôm Toàn Cầu được xác định là chủ của kho nhôm 4,3 tỉ USD tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 2.

Kiểm toán Nhà nước cũng khẳng định hoạt động kinh doanh duy nhất của Công ty dịch vụ kho vận PTL là cho Công ty nhôm Toàn Cầu thuê kho bãi chứa nhôm nguyên liệu. Doanh thu kho bãi 5 năm (2015-2019) đạt khoảng 3.404,4 tỉ đồng.

Đây cũng là nguồn thu bất thường, khi Công ty dịch vụ kho vận PTL cho Công ty nhôm Toàn Cầu thuê kho bãi với giá cao hơn gấp 7 lần so với giá thuê của các đơn vị khác tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 2.

Giá thuê kho bãi của Công ty nhôm Toàn Cầu trong nhiều năm qua là 7,2 USD/m²/tháng, trong khi giá thuê của Công ty CP Thành Chí chỉ khoảng 1 USD/m²/tháng.

Kiểm toán Nhà nước cho rằng thông qua việc nâng giá thuê kho bãi bất hợp lý, Công ty nhôm Toàn Cầu đã chuyển giá sang Công ty dịch vụ kho vận PTL số tiền ít nhất khoảng 2.680 tỉ đồng, tương đương 78,72% tổng số tiền thuê kho bãi giai đoạn 2015-2019.

Số tiền chuyển giá này sẽ làm tăng chi phí, giảm thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp của Công ty nhôm Toàn Cầu, hoặc làm tăng số chuyển lỗ để bù đắp thu nhập chịu thuế các năm sau. Hành vi của Công ty nhôm Toàn Cầu đã vi phạm quy định của Luật quản lý thuế và vi phạm Bộ luật hình sự.