Thời gian qua, thông tin rao bán căn hộ mini cao cấp dành cho người thu nhập thấp tràn ngập trên các trang rao bán nhà đất. Cụ thể, các nhân viên môi giới chào bán căn hộ mini ở P.Linh Đông, Q.Thủ Đức, TP.HCM, cách chợ Thủ Đức khoảng 1 km, gần chợ, trường học, trung tâm thương mại, giá bán chỉ từ khoảng 300 – 600 triệu đồng/căn. Một chung cư mini khác cũng đang được rao bán rầm rộ nằm trên đường số 8, P.Linh Chiểu, Q.Thủ Đức, với 30 căn hộ có diện tích khoảng 27 m², giá từ 500 – 700 triệu đồng/căn. Đây là hai chung cư do Công ty cổ phần địa ốc Việt Nam House làm chủ đầu tư, được giới thiệu đã có đầy đủ giấy tờ pháp lý gồm: giấy phép xây dựng, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… Khách hàng mua căn hộ sẽ được ký hợp đồng trực tiếp với chủ đầu tư có công chứng đầy đủ. Trong đó, thời gian sở hữu chỉ 20 năm đối với căn hộ 300 triệu đồng và 50 năm đối với căn hộ khoảng 600 triệu đồng.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, chung cư mini tại đường số 36, P.Linh Đông, Q.Thủ Đức thực chất là công trình nhà ở riêng lẻ được UBND Q.Thủ Đức cấp giấy phép cho ông Lưu Nguyên Quảng (Q.Bình Thạnh) và ông Lê Thành Trí (Q.Thủ Đức) trên diện tích khu đất rộng hơn 2.600 m2. Trong giấy phép ghi rõ, đây là công trình nhà ở riêng lẻ gồm 3 tầng, cộng tầng lửng và mái che cầu thang, nhưng hai hộ dân trên xây gộp lại thành một công trình 5 tầng, với gần trăm căn hộ mini có diện tích từ 14 – 26 m2. Hai cá nhân trên đã hợp tác với Công ty cổ phần địa ốc Việt Nam House để bán những căn hộ này ra thị trường với tên gọi chung cư mini Vietnam House Tower.

Trong khi đó, chung cư mini được rao bán tại đường số 8, P.Linh Chiểu, Q.Thủ Đức được UBND Q.Thủ Đức cấp phép cho bà Trương Thị Ngọc Hiếu (ở xã Yên Sơn, H.Đô Lương, Nghệ An) xây nhà riêng lẻ trên khu đất 873 m². Công trình gồm 4 tầng nổi, 1 tầng hầm, 1 tầng lửng và mái che cầu thang. Tuy nhiên bà Hiếu đã phối hợp với Công ty cổ phần địa ốc Việt Nam House để bán các căn hộ này dưới dạng căn hộ mini, với giá từ 380 – 430 triệu đồng/căn (sở hữu 20 năm) và hơn 600 triệu đồng/căn (sở hữu 50 năm). Khi khách hàng mua phải ký “hợp đồng cho thuê một phần căn hộ” và thanh toán 1 lần.

Hiện trên các trang rao bán bất động sản cũng đang chào bán căn hộ mini Thanh Tùng ở đường Tây Lân (P.Bình Trị Đông A, Q.Bình Tân, TP.HCM), với giá từ 490 – 640 triệu đồng/căn, diện tích từ 19 – 26 m². Theo lời giới thiệu của nhân viên môi giới, chung cư có khoảng 30 căn, khi mua khách hàng ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu, khi đó khách hàng có thể mua bán, cho thuê… Sau khi nhận nhà khoảng 3 – 4 năm, khách hàng sẽ được chủ đầu tư làm sổ đỏ cho căn hộ.

Trước đó, Công ty TNHH Tổ hợp Vina cũng đã chào bán 19 căn hộ mini có tên Vinacomplex III trên địa bàn Q.Tân Bình, với giá khoảng 19 triệu đồng/m². Dự án khi công bố đã gây xôn xao dư luận bởi mức giá đưa ra quá rẻ. Tuy nhiên, một thời gian sau khi nhận tiền đặt cọc của các khách hàng khoảng 6 tỉ đồng, công ty này đã bộc lộ hành vi lừa đảo bởi thực tế đất do một cá nhân đứng tên và được cấp phép với chức năng là nhà ở riêng lẻ, với tổng diện tích sàn khoảng 1.000 m2, gồm 5 tầng cộng với tầng hầm, lửng và sân thượng. Hiện nay lãnh đạo công ty này đã bị bắt vì tội lừa đảo.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), trong hơn 10 năm qua, nhất là từ năm 2010 đến nay, đã nở rộ tình trạng khoét lõm xây dựng chung cư mini, có nhiều tầng, nhiều căn hộ mini tại các đô thị, quận nội thành. Trong đó, có những công trình nhà “chung cư mini” xây dựng trái phép, sai phép, làm phá vỡ quy hoạch, gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, không đủ điều kiện để được cấp sổ đỏ cho người mua, làm phát sinh tranh chấp ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội.

“Hiện nay, tại các khu vực đô thị của một số địa phương, đã xuất hiện tình trạng lợi dụng sự buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng, nên một số hộ gia đình, cá nhân đã tự ý thực hiện việc xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ theo kiểu nhiều tầng, nhiều căn hộ, mà không tuân thủ các quy định của pháp luật về xây dựng. Bên cạnh đó, cũng đã có cán bộ chính quyền cấp cơ sở thoái hóa biến chất, tiếp tay, bao che cho các công trình chung cư mini trái phép. Ngoài ra, các đầu nậu và một số doanh nghiệp móc nối với hộ gia đình, cá nhân để thực hiện các công trình nhà chung cư mini trái phép”, ông Châu nói và cho biết thêm HoREA và UBND TP.HCM đã đề nghị không cho phép phát triển nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân vì sẽ làm phát sinh tình trạng xây dựng không phép, trái phép, sai phép, làm phá vỡ quy hoạch, gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị… nhưng các ý kiến này không được chấp thuận.

“Do bất cập của các quy định pháp luật, đã bật đèn xanh làm phát sinh tình trạng nở rộ nhiều công trình nhà ở riêng lẻ được thiết kế kiểu chung cư mini có nhiều tầng, nhiều căn hộ mini tại các đô thị, các quận nội thành trong 10 năm qua. Do đó nên bỏ quy định cho phép làm loại hình căn hộ này. Trường hợp hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu xây dựng, cải tạo nhà ở nhằm bán, cho thuê thì phải lập dự án đầu tư xây dựng theo luật Nhà ở”, ông Châu kiến nghị.

Luật sư Trần Văn Cường, Đoàn luật sư TP.HCM, nhận định các chung cư mini biến tướng có giá rẻ, gần trung tâm là những lợi thế thu hút được sự quan tâm của các gia đình trẻ. Dù luật đã cho phép cấp sổ đỏ căn hộ cho loại chung cư này nhưng thực tế đến nay rất hiếm các căn hộ được cấp sổ bởi các chủ nhà thường núp bóng xây nhà riêng lẻ, tự ý nâng tầng, không đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định. Do không được công nhận nên loại hình căn hộ biến tướng này đẩy rủi ro về phía người mua. Không những thế, việc này còn tạo áp lực, gây quá tải cho hệ thống hạ tầng khi các chung cư mini hầu hết đều được xây dựng trong các ngõ nhỏ, giữa khu dân cư đông đúc, chật chội.