Cán bộ chấm thi làm việc tại hội đồng chấm thi THPT quốc gia năm 2019 ở TP.HCM – Ảnh: TRẦN HUỲNH

Nội dung khiến nhiều người băn khoăn nhất là trưởng môn chấm thi tập trung toàn bộ các tổ trưởng tổ chấm, cán bộ chấm để quán triệt quy chế, thảo luận hướng dẫn chấm; chấm chung ít nhất mười bài thi tự luận để rút kinh nghiệm, thống nhất cách áp dụng hướng dẫn chấm.

Sau đó, tổ chức chấm thi theo quy trình chấm hai vòng độc lập tại hai phòng chấm thi riêng biệt. Trưởng môn chấm thi tổ chức bốc thăm nguyên túi cho cán bộ chấm thi, giao riêng cho từng người và sau khi chấm lần thứ nhất…

Khó khả thi

Một cán bộ nhiều năm làm công tác thi tại TP.HCM phân tích: “Với những địa phương có số cán bộ chấm thi lên tới 600-700 người như TP.HCM, làm sao thực hiện đúng quy định trưởng môn chấm thi phải chủ trì việc rút thăm ra sao? Như vậy trưởng môn chấm thi lại phải giao cho tổ trưởng tổ chấm. Nên việc có thêm trưởng môn là không cần thiết”.

Ngay cả việc “chấm chung” cũng đang được hiểu nhiều cách khác nhau. Có người bảo phải tập trung cán bộ chấm thi trong hội trường để chiếu bài thi lên màn hình lớn cùng chấm, thống nhất cách chấm. Trong khi cũng có người cho rằng việc chấm chung ít nhất mười bài thi là phải chuyển các bài thi này cho lần lượt từng người xem qua rồi chấm.

Theo ThS Phạm Thái Sơn – giám đốc Trung tâm tuyển sinh Trường ĐH Công nghiệp thực phẩm TP.HCM, chấm thi tốt nghiệp rất quan trọng, nên việc phát sinh các tổ chấm thi là cần thiết. Tuy nhiên, việc đòi hỏi trưởng môn chấm thi như vậy là quá sức với những nơi chấm thi có số lượng bài thi quá lớn như TP.HCM, Hà Nội, Thanh Hóa…

“Tổ trưởng tổ chấm thi với trưởng môn chấm thi dường như có nhiều điều trùng lặp trong quyền hạn và trách nhiệm của nhau. Với những yêu cầu nhiệm vụ nêu trong quy chế rất khó cho trưởng môn chấm thi nếu chấm quá nhiều bài và số lượng cán bộ chấm thi quá đông. Điều này dễ dẫn đến sự cố trong quá trình chấm” – ông Sơn nói.

Quy chế phải rõ ràng

Theo TS Hoàng Ngọc Vinh – thành viên tổ tư vấn Ủy ban Đổi mới Giáo dục và Đào tạo quốc gia, với những địa phương đặc thù có đông cán bộ chấm thi, nếu dồn vô một nơi thì mọi người sẽ không quán triệt hết được.

“Tôi chưa hình dung được với địa phương như TP.HCM, việc chấm chung trong một phòng với hàng trăm cán bộ chấm thi, mọi người sẽ trao đổi thế nào. Khi trao đổi, nếu cán bộ chấm thi không hiểu thấu đáo dẫn đến chấm lệch, ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của giáo viên, và có khi gây ra hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt đối với chấm thi tự luận” – ông Vinh cảnh báo.

Ông Vinh còn cho rằng quy chế cần phải rõ ràng, tránh việc mỗi người hiểu một cách khác nhau. “Theo tôi, cần chia nhóm tổ ngay từ đầu theo nguyên tắc chấm tập dượt. Khi chấm phải bàn bạc, thảo luận và cần có đủ không gian và thời gian phù hợp với số lượng cán bộ chấm thi từng địa phương. Tất cả cán bộ chấm thi phải thấu hiểu nguyên tắc chấm theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Việc này quy chế cần quy định rõ ràng, nếu đông quá sẽ không làm được” – ông Vinh kiến nghị.

Với kinh nghiệm nhiều năm làm công tác thi, PGS.TS Nguyễn Hội Nghĩa – nguyên phó giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM – cũng cho rằng chấm thi tự luận đòi hỏi quy chế phải rõ ràng và hướng dẫn cụ thể để thống nhất một cách hiểu khi thực hiện. Nếu lệch chút xíu quan điểm, chấm lệch 0,25 điểm là thiệt thòi cho thí sinh.

“Theo tôi, quy chế lần này cần làm chặt vì địa phương hay buông lỏng, giáo viên muốn nhanh thì chất lượng không tốt. Cần quy định rõ công việc và sự phối hợp giữa trưởng môn với các tổ trưởng chấm thi, nhất là với các địa phương có đông thí sinh. Do vậy, sau khi ban hành quy chế này, bộ cần có thêm các văn bản hướng dẫn chi tiết, tăng cường tập huấn thêm cho các sở Giáo dục và đào tạo”, ông Nghĩa đề xuất.

“Chấm chung là vô cùng quan trọng”

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Quốc Khánh – phó cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo) – cho rằng chấm chung là vô cùng quan trọng. Mục đích của việc này giúp cán bộ chấm thi được hướng dẫn đầy đủ, đảm bảo đúng quy chế để chấm công bằng, khách quan.

“Quy chế hướng tới quy định chung cho 63 tỉnh, thành. Về cán bộ chấm thi, Hà Nội huy động cỡ 500 người, TP.HCM khoảng 700 người. Trong quá trình làm quy chế, chúng tôi đã tham khảo ý kiến hai địa phương này. Để tìm được hội trường đáp ứng đúng nhu cầu theo quy định thật sự không dễ, nên địa phương phải có biện pháp khắc phục khó khăn để cán bộ chấm thi tham gia đầy đủ, đảm bảo yêu cầu chấm thi” – ông Khánh nói.

Việc các trưởng môn chấm thi tổ chức bốc thăm, theo ông Khánh, phải đảm bảo nguyên tắc các cán bộ chấm đều được bốc thăm túi bài thi ngẫu nhiên.

“Việc xây dựng quy chế thi năm nay mặc dù rất gấp nhưng vẫn đảm bảo chặt chẽ, có mô hình tổ chức đảm bảo yêu cầu, phạm vi ủy quyền phù hợp với đặc điểm của địa phương nhưng không khác yêu cầu của quy chế. Theo đó, trưởng môn chấm ủy quyền cho các tổ trưởng tổ chấm những phần việc trưởng môn được giao nhiệm vụ” – ông Khánh nói.

Đồng thời, ông Khánh còn cho biết Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tiếp thu các ý kiến đóng góp để sớm ban hành thêm các hướng dẫn chi tiết thực hiện quy chế.