Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội về dự án Luật bảo vệ môi trường – Ảnh: CTV

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Trần Hồng Hà nhấn mạnh như vậy khi trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội sáng 12-6 về dự thảo Luật bảo vệ môi trường sửa đổi đang trình Quốc hội cho ý kiến.

Xả rác nhiều trả tiền nhiều

* Dự thảo luật nêu vấn đề tính toán việc thu phí xử lý rác thải theo khối lượng. Vậy cách tính sẽ thế nào, thưa ông?

– Việc thu phí đối với việc xử lý rác thải sinh hoạt có mục đích quan trọng nhất là không đánh đồng bình quân, như hiện nay là đang thu 10.000-20.000 đồng/hộ, mà tính trên lượng rác thải ra, người xả rác phải chi trả đúng với lượng rác đã thải ra môi trường.

Có nhiều cách thực hiện, nhiều nước tính qua bao bì nhờ phân loại rác vào những bao bì màu sắc khác nhau. Mỗi bao bì đều có thể tích cố định, dựa vào việc lượng rác chiếm bao nhiêu thể tích để tính và tiền thu rác.

* Nhưng ở nước ta có thói quen vứt rác vừa bãi, vứt trộm nữa, vậy lộ trình thực hiện thế nào?

– Hàn Quốc đã mất 10 năm để thực hiện. Làm được hay không thì quan điểm, chủ trương của luật pháp phải phù hợp thực tế, xác định trách nhiệm từ phân loại đến thu gom, xử lý. Tức là phải có giải pháp đồng bộ các khâu.

Quan trọng hơn nữa là người dân có nhận thức đầy đủ, nếu họ ủng hộ và trực tiếp làm thì sẽ thành công. Nhà nước sẽ đảm bảo các điều kiện để khi người dân tham gia vào quá trình này cũng được thụ hưởng lợi ích từ việc phân loại. Gắn với đó là tuyên truyền, giám sát và chế tài xử lý vi phạm.

Rác là tài nguyên

* Liệu ta có đủ nguồn lực làm không, khi các đơn vị môi trường đang có năng lực hạn chế?

– Cần xác định rác là tài nguyên, cần có ngành công nghiệp xử lý chất thải. Mục tiêu là thu phí xử lý rác thải để nhà đầu tư, doanh nghiệp tham gia đảm bảo được chi phí đầu tư, vận hành và có lãi. Qua đó thu hút được những doanh nghiệp có năng lực, công nghệ, quản trị tốt.

Mức phí như hiện nay đang rất thấp. Các đơn vị là doanh nghiệp khi xả rác tới đây phải chi trả đúng giá, còn với người dân, Nhà nước có thể hỗ trợ cho những đối tượng chính sách, gia đình khó khăn.

Đó là những điều cần được quy định trong dự thảo luật. Có như vậy mới xã hội hóa được để hình thành ngành xử lý môi trường ở nước ta.

* Hiện phong trào chống rác thải nhựa đã mạnh lên, nhưng tình trạng sử dụng túi nilông vẫn còn tràn lan, liệu có khó khăn trong thực hiện mục tiêu trên không?

– Chúng ta không còn hô hào nữa, mà đã có cuộc vận động từ Chính phủ, Thủ tướng và các bộ ngành. Nhiều nơi việc không sử dụng đồ nhựa dùng một lần đã chuyển biến rất rõ nét, các cơ quan sử dụng chai nước nhựa rất ít mà thay bằng bình sử dụng lâu dài…

Sắp tới phải có thêm những chính sách để chuyển hóa từ nhận thức không sử dụng đến cấm sử dụng đồ nhựa dùng một lần. Điều quan trọng nhất vẫn là người sử dụng thông thái.