Như Thanh Niên đã đưa tin trước đó, trang Benar News ngày 8.6 trích ảnh chụp từ vệ tinh của hãng Planet Labs (Mỹ) và dữ liệu từ các trang theo dõi tàu thuyền cho thấy, tàu Trung Quốc có thể đang lắp đặt cáp ngầm tại khu vực quần đảo Hoàng Sa, thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp.

Tàu hạ đặt cáp ngầm Tian Yi Hai Gong mang cờ Trung Quốc được phát hiện rời cảng Thượng Hải vào ngày 18.5 và xuất hiện tại quần đảo Hoàng Sa vào ngày 28.5.

Ảnh vệ tinh của Planet Labs chụp ngày 4.6 cho thấy, con tàu có thể đã thả cáp ngay phía bắc của đảo Cây, thuộc quần đảo Hoàng Sa. Hoạt động này lặp lại tại 2 địa điểm khác gần đảo Bắc và đảo Phú Lâm, cũng thuộc quần đảo Hoàng Sa.

Đến ngày 5.6, con tàu di chuyển về hướng tây nam và đi qua đảo Duy Mộng, đảo Ba Ba và bãi Xà Cừ. Tính đến ngày 8.6, con tàu vẫn hoạt động ở phía đông bắc bãi Xà Cừ. Giới chuyên gia không chắc chắn về khả năng con tàu này có đặt cáp ngầm tại 3 thực thể nói trên hay không, nhưng đường di chuyển là tương tự như lúc hoạt động tại đảo Cây, đảo Bắc và đảo Phú Lâm, theo Benar News.

Giới chuyên gia phân tích động thái mới nhất của Trung Quốc tại Hoàng Sa có thể nhằm phục vụ mục đích quân sự, theo Benar News. Giáo sư chuyên ngành luật hàng hải quốc tế James Kraska thuộc Đại học Hải chiến Mỹ nhận định Trung Quốc có thể đang thiết lập mạng lưới cáp ngầm nhằm phục vụ cho việc liên lạc quân sự giữa các căn cứ của nước này.

Mặt khác, ông Kraska cho rằng, Trung Quốc cũng có thể đang thiết lập hệ thống giám sát âm thanh (SOSUS) ngầm dưới biển, bao gồm các sonar thụ động nhằm theo dõi hoạt động của tàu chiến tại khu vực.

Theo Giáo sư Kraska, việc thiết lập mạng lưới giám sát kết nối các thực thể tại Biển Đông là bằng chứng mới cho thấy Trung Quốc đang gia tăng sự hiện diện quân sự trong khu vực và tìm cách kiểm soát đa tầng, bên trên lẫn bên dưới lòng biển.

Chuyên gia tác chiến hải quân Bryan Clark thuộc Viện Hudson (Mỹ) cũng nghi ngờ tuyến cáp mới phục vụ mục đích giám sát dưới biển.

Ông Clark đánh giá việc triển khai hệ thống giám sát tại khu vực sẽ là động thái quan trọng, giúp Trung Quốc kiểm soát khu vực từ đảo Phú Lâm đến đảo Hải Nam, nơi có căn cứ hải quân chiến lược Du Lâm là điểm trú đậu của các tàu ngầm hạt nhân mới của Trung Quốc.

“Hệ thống sonar dưới lòng biển từ Phú Lâm đến Hải Nam sẽ giúp phát hiện tàu ngầm Mỹ tiếp cận để do thám và đảm bảo tàu ngầm Trung Quốc không bị theo dõi khi rời khỏi căn cứ”, ông Clark nói.