Đại sứ Trung Quốc tại LHQ Zhang Jun trong một cuộc họp tại HĐBA – Ảnh: AFP

Các động thái diễn ra chỉ vài tiếng sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo kết luận Hong Kong đã không còn giữ được mức độ tự chủ cao trước đại lục, do đó không còn đủ tiêu chuẩn để được hưởng các ưu đãi đặc biệt từ Mỹ.

Trong yêu cầu gởi đến Hội đồng Bảo an (HĐBA), phái đoàn Mỹ tại Liên Hiệp Quốc (LHQ) khẳng định việc Trung Quốc chuẩn bị áp luật an ninh quốc gia mới lên Hong Kong đã làm suy yếu mức độ tự chủ cao của thành phố, vốn được đảm bảo trong Tuyên bố chung Trung – Anh năm 1984.

Mỹ lập luận đây là tuyên bố đã được chứng thực bởi LHQ và được xem như một hiệp ước ràng buộc về pháp lý. Do đó, hành động làm suy yếu mức độ tự chủ của Hong Kong phải bị xem là sự vi phạm hiệp ước quốc tế.

“Đây là vấn đề khẩn cấp toàn cầu đáng lo ngại liên quan đến hòa bình và an ninh quốc tế, cần sự chú ý ngay lập tức của HĐBA LHQ”, phái đoàn Mỹ đặt vấn đề và yêu cầu 15 nước thành viên HĐBA họp trực tuyến để thảo luận về các hành vi “xem thường nghĩa vụ quốc tế” của Trung Quốc.

Đáp lại sau đó trên Twitter, đại sứ Trung Quốc tại LHQ Zhang Jun nhấn mạnh đây là một yêu cầu “vô lý” bởi “luật an ninh quốc gia đối với Hong Kong là một vấn đề nội bộ của Trung Quốc”. Ông này tuyên bố Trung Quốc phản đối cuộc họp của HĐBA về Hong Kong và nhấn mạnh vấn đề đó không nằm trong những gì đã được ủy nhiệm cho HĐBA.

Tuy nhiên, mọi chuyện không dừng tại đây.

Cảnh sát Hong Kong bắt giữ một người biểu tình ngày 27-5 – Ảnh: REUTERS

Trong một thông cáo sau đó, phái đoàn Mỹ tại LHQ xác nhận Trung Quốc phản đối cuộc họp nhưng cho biết “không bất ngờ” trước hành động này.

“Đó là một ví dụ nữa cho thấy nỗi sợ của Trung Quốc khi phải minh bạch và chịu trách nhiệm quốc tế cho các hành vi của mình cùng niềm tin rằng họ có thể lợi dụng đại dịch toàn cầu để đánh lạc hướng thế giới khỏi cuộc tấn công có chủ ý vào Hong Kong và bãi bỏ các cam kết của chính họ với người Hong Kong”, phái đoàn Mỹ chỉ trích.

“Hành động này, cùng với sự che giấu và xử lý sai lầm của Trung Quốc trong đại dịch COVID-19, việc vi phạm liên tục các cam kết quốc tế về nhân quyền và các hành vi trái pháp luật của Trung Quốc ở Biển Đông, cho thấy rõ một điều rằng Trung Quốc không hành xử như một quốc gia thành viên có trách nhiệm của LHQ”, thông cáo tiếp tục.

Đại sứ Trung Quốc sau đó đáp trả trên Twitter. “Sự thật chứng minh hết lần này đến lần khác rằng Mỹ là kẻ gây rắc rối cho thế giới. Chính Mỹ đã vi phạm các cam kết của mình theo luật pháp quốc tế. Trung Quốc kêu gọi Mỹ ngừng ngay lập tức các hành xử theo kiểu bắt nạt và chính trị cường quyền”, ông Zhang phản pháo.

Bắc Kinh trước đó khẳng định luật an ninh quốc gia mới sẽ không ảnh hưởng tới các quyền tự do của người dân Hong Kong mà chỉ nhắm vào những kẻ có ý định phá hoại đặc khu này và chống lại chính quyền trung ương.