Học sinh trở lại trường của một học kỳ thật nhiều cảm xúc khi mà hoa phượng nở báo hiệu hè đã sang và hành trang đến trường cũng khác hẳn thường ngày.

Nhớ những năm Mỹ đem bom đánh phá miền Bắc (khoảng những năm 1965-1968), học sinh đến trường ngoài tập vở còn có thêm vật dụng cứu thương, xẻng và một chiếc nón rơm đội đầu để vừa học vừa đào hầm, tránh bom đạn. Bác sĩ Đặng Thùy Trâm từng là một học sinh trong hoàn cảnh như thế. Trong bài thơ Chào xuân 67 của Tố Hữu, chúng tôi học thời tiểu học, có nói về việc này: Chào các em, những đồng chí tương lai/ Mang mũ rơm đi học đường dài/ Chuyện thần kỳ của dân tộc ta là vậy.

Sau 1975, hết chiến tranh lửa đạn nhưng kinh tế gặp nhiều khó khăn. Hành trang học sinh đến trường chỉ vài cuốn sách (mượn thư viện), vài cuốn tập (một cuốn học nhiều môn), một lọ mực và cây bút chấm. Để giải trí, trẻ ngày ấy còn mang theo mấy hòn bi, dây nhảy, dây ná, chiếc lon sữa bò (chơi trò lấy dép tạt lon)… Kỷ niệm đơn sơ ấy được cô con gái của cố thi sĩ Chế Lan Viên là Phan Thị Vàng Anh nói hộ thế hệ chúng tôi trong bài thơ Mèo con đi học chị viết năm 1975: Hôm nay trời nắng chang chang/ Mèo con đi học chẳng mang thứ gì/ Chỉ mang một chiếc bút chì/ Và mang một mẩu bánh mì con con.

Hướng dẫn học sinh kiến thức phòng dịch trong ngày đầu trở lại trường  ĐỘC LẬP

Khi kinh tế phát triển, đất nước hội nhập toàn cầu, hành trang đến trường của người học cũng thay đổi theo. Không còn thấy những vật dụng thời chúng tôi trên kia nữa nên nhạc sĩ Ngọc Lễ hoài niệm về chiếc xe đạp trong bài hát Xe đạp ơi! Thay vào đó là đa dạng các đầu sách của vô số các môn học mà trước đây chưa có; là những cuốn tài liệu tham khảo dày cộm để học thêm, tự học; là vô số những vật dụng hỗ trợ việc học mà trước đây có đỏ mắt tìm cũng không thấy. Học sinh ngày nay phải gánh gồng thêm trên vai trong “kỷ nguyên công nghệ số” những chiếc máy tính xách tay, smartphone, những máy tính bảng, laptop…, nếu không muốn mình bị “đào thải” vì lạc hậu!

Và từ tuần này, trong bối cảnh của đại dịch Covid-19 đang hoành hành, hành trang của trò, ngoài những thứ như nói ở trên còn có thêm tờ cẩm nang chống dịch, vài chiếc khẩu trang y tế, một vài chai nước rửa tay kháng khuẩn.

Học sinh ngày nay không cần đến những kỹ năng thời chúng tôi như bắn bi thật giỏi, dãi nắng dầm mưa không bị cảm, kỹ năng tính nhẩm, tính que sao cho thật nhanh… Mà thay vào đó là những kỹ năng hoàn toàn mới, vô cùng hiện đại, như kỹ năng sử dụng mạng xã hội, phòng chống bạo lực học đường, chống lạm dụng, xâm hại tình dục… Và bây giờ khi học sinh trở lại trường là kỹ năng phòng chống dịch Covid-19.