Dự án Nhà máy luyện đồng Bản Qua có tổng vốn đầu tư hơn 3.900 tỉ đồng với công suất 20.000 tấn/năm của Tổng công ty khoáng sản TKV (thuộc Tập đoàn than khoáng sản Việt Nam) đặt tại tỉnh Lào Cai theo kế hoạch sẽ chạy thử trước 30.6 để vận hành chính thức quý 3 năm nay.

Tuy nhiên, kế hoạch này nhiều khả năng phải dời lại do vật tư máy móc về nhà máy mới chỉ đạt 15%. Ước tính, 25% thiết bị đã về đến cửa khẩu Hà Khẩu – cách nhà máy chỉ 15 km nhưng chưa thể thông quan vì ảnh hưởng của dịch Covid-19. Cùng với đó, 60% linh kiện, máy móc còn lại dự kiến nhập từ 13 địa phương của Trung Quốc cũng chưa rõ ngày về gần biên giới. Điều này khiến cuối tháng 2 vừa qua, UBND tỉnh Lào Cai đã phải có văn bản hỏa tốc báo cáo Chính phủ tìm giải pháp tháo gỡ cho dự án trọng điểm của tỉnh này.

Đó chỉ là một trong rất nhiều dự án đang đình trệ do vi rút dịch Covid-19 gây ra. Cũng ngay chính tại địa phương này, một trong những dự án công nghiệp lớn là Nhà máy gang thép Lào Cai của Công ty CP VTM (một liên danh Tổng công ty thép Việt Nam cùng đối tác Trung Quốc) với công suất 500.000 tấn/năm cũng có nguy cơ dừng sản xuất trong 1 tuần tới vì thiếu than cốc vốn phải nhập từ Trung Quốc.

Ngày 4.3, trả lời Thanh Niên, lãnh đạo nhà máy cho hay nếu mỗi lần dừng sản xuất, khởi động lại thì thiệt hại sẽ lên đến cả trăm tỉ đồng. Do vậy, thay vì mỗi ngày phải nhập từ 800 – 1.000 tấn than cốc từ bên kia biên giới thì nhà máy đang phải mua vét từ các bạn hàng trong nước với số lượng rất nhỏ nhằm hoạt động cầm chừng, để tránh việc phải ngừng chạy máy.

Trong khi đó, theo phản ánh của hàng loạt đại diện hiệp hội ngành hàng tại cuộc họp với lãnh đạo Cục Công nghiệp (Bộ Công thương) diễn ra hôm qua (4.3) thì tình hình cũng không khá hơn. Bà Hoàng Ngọc Ánh, quyền Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may, cho biết ngoại trừ các doanh nghiệp (DN) lớn thuộc khối FDI đang được chủ nhãn hàng (là các tập đoàn đa quốc gia) đảm bảo nguyên phụ liệu đều đặn thì các DN trong nước, nhất là các công ty vừa và nhỏ đang đứng trước nguy cơ dừng hoạt động vào cuối tháng này.

Báo cáo của hiệp hội cho hay năm ngoái, Việt Nam nhập khẩu 2,47 tỉ USD bông các loại, 2,3 tỉ USD xơ, sợi, 12,69 tỉ USD vải các loại thì hàng nhập khẩu xơ sợi từ Trung Quốc là 1,32 tỉ USD (chiếm 57,39%); nhập khẩu vải từ Trung Quốc và Hàn Quốc lên tới 9,75 tỉ USD (chiếm tới gần 77%). Do vậy, trước tình hình dịch lan rộng sang cả Hàn Quốc, Nhật Bản thì nguy cơ rất lớn là đa số DN trong ngành phải dừng hoạt động vào đầu tháng 4 tới.

Trong khi đó, lãnh đạo Cục Công nghiệp cho biết với ngành điện – điện tử, tình hình còn bi đát hơn. Năm 2019, Việt Nam nhập khẩu khoảng 40 tỉ USD các mặt hàng linh kiện điện tử, trong đó nhập khẩu từ Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản lên đến 31,3 tỉ USD, chiếm hơn 80%. Đây cũng chính là 3 quốc gia đang có dịch bùng phát mạnh nên DN càng ảnh hưởng nặng. Hiện nay, các DN điện tử chỉ còn đủ lượng linh phụ kiện phục vụ cho sản xuất nhiều nhất là tới cuối tháng này.

Điện tử, dệt may đang thiếu nguyên phụ liệu   Ảnh: Ngọc Thắng

Theo đại diện Hiệp hội DN điện tử Việt Nam, các DN trong ngành sẽ chịu ảnh hưởng chủ yếu ở các lô hàng linh phụ kiện nhập khẩu trong thời gian tới (do nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc) – đặc biệt là các DN sản xuất để tiêu thụ trong nước đã bắt đầu chịu ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất. Các DN sản xuất theo chuỗi cung ứng đa quốc gia sẽ chịu ảnh hưởng muộn hơn nhưng mức độ ảnh hưởng là tương đương, bởi nguồn linh kiện nhập khẩu từ các quốc gia khác cũng sử dụng nhiều nguồn nguyên vật liệu từ Trung Quốc.

Dự kiến cuối tháng này, nếu dịch bệnh còn tiếp diễn, ảnh hưởng của tình hình trên sẽ trở nên rõ rệt với ngành sản xuất các sản phẩm điện tử như điện thoại và ti vi ở trong nước, khiến sản lượng suy giảm. “LG Việt Nam cho biết hãng đang phải đối mặt với việc không có nguyên liệu đầu vào cho sản xuất. Đặc biệt, theo Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam, ảnh hưởng của việc kiểm soát biên giới nhằm phòng ngừa dịch bệnh có thể sẽ ảnh hưởng đến dây chuyền sản xuất một số model chiến lược đời mới của hãng do một số linh phụ kiện sản xuất các dòng này được nhập khẩu từ Trung Quốc, mà chủ yếu qua cửa khẩu Lạng Sơn”, báo cáo của Cục Công nghiệp lo ngại.

Mặc dù một số lãnh đạo công ty sản xuất, lắp ráp ô tô lớn tỏ ra bình tĩnh khi nói rằng “hiện giờ chưa có vấn đề gì lớn” nhưng theo đánh giá của Cục Công nghiệp, những ảnh hưởng đến một số dòng xe đã khá rõ nét. Vị này nhận định, ngành sản xuất, lắp ráp ô tô thương mại (gồm xe tải và xe buýt) trong nước hiện nay chủ yếu nhập khẩu linh kiện từ phía Trung Quốc, trong đó có đến hơn 70% số DN sản xuất lắp ráp ô tô tải Việt Nam dựa vào nguồn linh kiện chính từ nước láng giềng. Ví dụ với xe du lịch (xe con), một số dòng xe nhập khẩu linh kiện từ Trung Quốc, như dòng xe Peugeot nhập khẩu linh kiện từ Vũ Hán để phục vụ lắp ráp trong nước. Hay như với các dòng xe Hyundai, Kia cũng không ngoại lệ.

Báo cáo hồi cuối tháng 2 của Cục Công nghiệp gửi Bộ Công thương cũng cho biết tình hình sản xuất khó khăn xảy ra cả với các thương hiệu như Toyota, Honda, Ford…

Lý giải điều này với Thanh Niên vào hôm qua, ông Ninh Hữu Chấn, Thư ký Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), cho hay do các DN ô tô thường có kế hoạch dài hạn hơn, nguồn dự trữ nguyên liệu cũng dồi dào hơn nên ảnh hưởng lên ngành này có “độ trễ” hơn các ngành khác. Bên cạnh đó, do phần lớn linh phụ kiện được các hãng nhập qua đường biển nên mức độ ảnh hưởng do các yếu tố kiểm dịch cũng đỡ khắt khe hơn đường bộ.

“Cho nên ảnh hưởng của DN xe tải, xe buýt sẽ sớm hơn do nguyên liệu chính từ Trung Quốc, nhập từ đường bộ. Còn xe con thì có thể cuối tháng này sẽ bắt đầu rõ nét hơn”, ông Chấn nói.