Người biểu tình đậu xe giữa cao tốc ở thủ đô Tehran vào ngày 16-11 để phản đối việc tăng giá xăng – Ảnh: REUTERS

 

Theo hãng tin Reuters, đài truyền hình quốc gia Iran đã phát đi lời cảnh cáo của Lực lượng Vệ binh cách mạng trong ngày hôm nay 18-11.

Trước đó, vào ngày 17-11, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho biết chính quyền sẽ không cho phép xảy ra tình trạng “mất an ninh” trong bối cảnh bạo loạn bùng phát sau 2 ngày biểu tình phản đối tăng giá xăng ở nước này.

Phát biểu tại phiên họp nội các, ông Rouhani cho rằng: “Biểu tình là quyền của người dân, nhưng biểu tình khác với bạo loạn. Chúng ta không cho phép xảy ra mất an ninh xã hội”.

Ông Rouhani cũng bảo vệ việc tăng giá xăng, cho rằng điều này sẽ giúp tăng ngân sách dành cho phúc lợi xã hội, và khẳng định các giải pháp khác ít có hiệu quả hơn. 

Tổng thống Rouhani cho biết: “Mục đích của chính phủ trong chương trình hỗ trợ đời sống người dân là nhằm giúp các gia đình có thu nhập thấp và trung bình đang chịu ảnh hưởng bởi các lệnh cấm vận kinh tế”. 

Theo ông Rouhani, để đạt được mục đích này, chính phủ phải tăng thuế, tăng xuất khẩu dầu mỏ hoặc giảm trợ cấp và quay trở lại hỗ trợ cho những người thực sự cần thiết.

Nền kinh tế Iran đã suy yếu nghiêm trọng kể từ tháng 5-2018, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 và tái áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Iran.

Một trạm xăng bị người biểu tình đốt phá tại Eslamshahr, Iran, ngày 17-11 – Ảnh: AFP

 

Hãng thông tấn nhà nước Iran (IRNA) đưa tin ngày 16-11, các cuộc biểu tình đã bùng phát tại một số thành phố, một ngày sau khi chính phủ nước này thông báo tăng giá và áp dụng phân phối xăng dầu.

Theo IRNA, các cuộc biểu tình tại thành phố Sirjan, miền Trung Iran vào tối 15-11 đã diễn biến nghiêm trọng, khi người biểu tình tấn công và tìm cách phóng hỏa một kho chứa nhiên liệu của thành phố. Tuy nhiên, cảnh sát đã kịp thời ngăn chặn sự việc. 

Ngoài ra, các cuộc biểu tình rời rạc cũng bùng phát tại các thành phố như Abadan, Ahvaz, Bandar Abbas, Birjand, Gachsaran, Khoramshahr, Mahshahr, Mashhad và Shiraz. Đa số các cuộc biểu tình này chỉ dừng ở mức phong tỏa giao thông và kết thúc lúc nửa đêm.

Vào ngày 15-11, chính quyền Tehran đã áp dụng phân phối xăng dầu theo hạn mức và tăng giá từ 50% trở lên đối với xăng dầu bơm tại các trạm trong một động thái mới nhằm bỏ trợ giá xăng dầu vốn rất tốn kém và là nguyên nhân gia tăng lượng tiêu thụ xăng dầu ở nước này, cũng như tình trạng buôn lậu xăng dầu tràn lan. 

Xếp hàng đổ xăng ở thủ đô Tehran ngày 15-11 – Ảnh: REUTERS

 

Người đứng đầu Cơ quan ngân sách và kế hoạch Iran Mohmmad Bagher Nobakht cho biết tiền thu được từ việc tăng giá xăng sẽ được dùng để trợ cấp bổ sung cho 60 triệu người đang trong tình cảnh khó khăn.

Hoạt động buôn lậu xăng dầu đã gia tăng tại Iran do đồng rial mất giá so với đồng USD, kể từ khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký năm 2015 giữa Iran với Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc, Mỹ và Đức) và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Tehran vào năm ngoái. 

Theo hãng thông tấn IRNA, giá xăng dầu rất thấp do được trợ giá đã dẫn tới tình trạng tiêu thụ xăng dầu tăng mạnh, với 80 triệu người dân Iran mua trung bình 90 triệu lít/ngày. Việc này cũng góp phần làm tăng lượng xăng dầu bị buôn lậu, ước tính vào khoảng 10-20 triệu lít/ngày.

Ý NGUYÊN