Căng thẳng Trung Đông làm nóng Liên Hiệp Quốc

Hôm qua, buổi thảo luận chung kỳ họp thứ 74 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc chính thức khai mạc với tình hình Trung Đông là một trong những chủ đề được đặc biệt chú ý.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (trái) gặp Tổng thống Iran Hassan Rouhani bên lề kỳ họp LHQ AFP

Một số nhà lãnh đạo thế giới như Tổng thống Nga Vladimir Putin hay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình năm nay không đến dự họp nhưng không vì thế mà sự kiện bớt đi sức nóng. Cách đây chỉ hơn 10 ngày, hai nhà máy dầu quan trọng của Ả Rập Xê Út bị tấn công khiến sản lượng dầu mỏ của nước này giảm một nửa và nguồn cung cho toàn cầu bị mất 6%. Lực lượng Houthi ở Yemen đã nhận trách nhiệm nhưng Ả Rập Xê Út và Mỹ cáo buộc Iran là thủ phạm.

Rạng sáng qua (tối 23.9 giờ Mỹ), lãnh đạo 3 nước Anh, Đức và Pháp ra tuyên bố chung bên lề kỳ họp LHQ nhấn mạnh “Iran chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công và không có lời giải thích nào đáng tin hơn”, theo Reuters.

Tuy nhiên, trong nỗ lực nhằm hạ nhiệt căng thẳng giữa Mỹ và Iran nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân năm 2015, lãnh đạo 3 nước châu Âu kêu gọi các bên cam kết với giải pháp ngoại giao và Iran cần chấp nhận đàm phán về chương trình hạt nhân lẫn tên lửa của nước này.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cảm ơn 3 nước đồng minh vì đã đồng lòng lên án Iran, trong khi Đặc phái viên Mỹ về Iran Brian Hook cho biết Nhà Trắng sẽ gia tăng sức ép lên nước Cộng hòa Hồi giáo và kêu gọi giải pháp đa phương cho vấn đề Iran. Tổng thống Mỹ Donald Trump dù bỏ ngỏ khả năng gặp Tổng thống Iran Hassan Rouhani để đối thoại nhưng gạt bỏ nỗ lực làm trung gian hoà giải của người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron. Ông Trump tuyên bố: “Ông Macron là bạn tôi nhưng chúng tôi không cần người trung gian. Iran biết phải gọi cho ai”. Mặt khác, chủ nhân Nhà Trắng ủng hộ đề xuất của Thủ tướng Anh Boris Johnson về việc đàm phán một thoả thuận hạt nhân mới với Iran, theo Reuters.

Đáp lại, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif chỉ trích các nước châu Âu không giữ cam kết và tuyên bố “sẽ không có thỏa thuận mới nếu như thoả thuận cũ không được tuân thủ”. Ông Zarif trước đó cho biết cánh cửa đối thoại vẫn chưa khép lại nhưng phía Mỹ phải thể hiện sự chân thành thay vì “gặp nhau chỉ để chụp ảnh”.

Theo Tổng thống Macron, chủ nhân Nhà Trắng có thể đồng ý gặp phía Iran nếu được đảm bảo sẽ đạt điều gì đó và quyết định sẽ được đưa ra một cách bất ngờ. Tuy nhiên, AFP hôm qua dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ nói không có cuộc gặp nào giữa Washington và Tehran được chuẩn bị vào thời điểm hiện tại, ngay cả ở cấp thấp. Cùng ngày, Hãng Tasnim News dẫn lời Tổng tham mưu trưởng quân đội Iran Mohammad Bagheri cảnh báo bất kỳ hành động vi phạm lãnh thổ Iran đều sẽ chịu chung kết cục như chiếc máy bay không người lái (UAV) của Mỹ bị bắn rơi hồi tháng 6 và tàu dầu Anh bị bắt hồi tháng 7.

BẢO VINH