Iran tuyên bố tăng tốc làm giàu uranium

Tehran cảnh báo bước tiếp theo có thể là làm giàu uranium lên 20% hoặc tái khởi động các máy ly tâm.

Một công nhân làm việc tại cơ sở hạt nhân Bushehr của Iran Ảnh: Reuters

Ngày 8.7, Hãng tin Tasnim dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Seyed Abbas Mousavi tuyên bố sẽ tiếp tục rút dần khỏi các cam kết trong thoả thuận hạt nhân ký kết năm 2015, nếu các thành viên khác không bảo vệ lợi ích kinh tế của nước này dưới sức ép từ Mỹ. “Chúng tôi sẽ thông báo bước thứ ba sau 60 ngày và vấn đề đang được xem xét. Nếu các bên khác, đặc biệt là các nước châu Âu, không làm tròn trách nhiệm thì bước thứ ba của Iran sẽ cứng rắn hơn”, ông Mousavi nhấn mạnh.

Theo thỏa thuận JCPOA do Iran ký năm 2015 với nhóm P5+1 (Anh, Pháp, Nga, Mỹ, Trung Quốc và Đức), nước này phải duy trì uranium làm giàu không quá 300 kg với độ tinh khiết không vượt mức 3,67%, vừa đủ để sản xuất điện hạt nhân. Bản thân Mỹ đơn phương rút khỏi JCPOA vào năm ngoái và tái áp đặt lệnh cấm vận lên Iran. Đáp lại, từ ngày 1 – 7.7, Tehran tiến hành 2 bước rút khỏi thỏa thuận bằng cách sản xuất uranium vượt giới hạn về trọng lượng và độ tinh khiết. Ông Mousavi cảnh báo Iran sẽ tiến hành ngay “bước cuối cùng” nếu các nước châu Âu “có hành động kỳ lạ nào đó”, nhưng không giải thích cụ thể.

Tuy nhiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran cũng tuyên bố sẽ đảo ngược quyết định một khi EU có các biện pháp “tiến gần đến mong đợi và yêu cầu”. Ông Mousavi còn cho rằng các động thái này không nhằm phương hại “mà thực ra là để cứu vãn JCPOA” bằng cách tạo ra “sự cân bằng trong các cam kết”. Theo ông, Iran sẽ không đồng ý đàm phán về một thỏa thuận mới. Cùng ngày, Reuters dẫn lời phát ngôn viên Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran Behrouz Kamalvandi cho hay “bước thứ ba” có thể là làm giàu uranium lên 20% hoặc tái khởi động các máy ly tâm IR-2 và IR-2 M. Việc làm giàu uranium 20% đã được thảo luận với Hội đồng An ninh tối cao dù chưa có quyết định sau cùng. “Các nước thành viên châu Âu trong thỏa thuận nên hành động nhanh chóng vì Iran sẽ tiếp tục rút dần các cam kết”, ông Kamalvandi cảnh báo, đồng thời cho biết Iran đã làm giàu uranium vượt mức 4,5% vào ngày 8.7.

Cũng trong ngày 8.7, AFP dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố: “Iran tốt hơn là nên cẩn trọng. Họ làm giàu uranium chỉ vì một lý do và tôi sẽ không nói lý do đó là gì nhưng điều đó không tốt. Tốt hơn là họ nên cẩn trọng”. Song song đó, Ngoại trưởng Mike Pompeo cảnh báo Iran sẽ chịu thêm các đòn cấm vận và cô lập. “Các nước nên khôi phục tiêu chuẩn đã tồn tại từ trước đến nay, buộc Iran không được làm giàu uranium cho chương trình hạt nhân. Nếu Iran được trang bị vũ khí hạt nhân sẽ đặt ra mối nguy hiểm lớn hơn cho thế giới”, ông Pompeo viết trên Twitter. Ngược lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng một mặt kêu gọi các bên kiềm chế và giải quyết bằng biện pháp ngoại giao, mặt khác chỉ trích áp lực của Mỹ “là nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng hạt nhân Iran”.

KHÁNH AN