Đó là ý kiến của các chuyên gia và doanh nghiệp (DN) khi cho rằng chất lượng hàng hóa, sự chủ động nguồn nguyên liệu của các DN Việt vẫn còn rất hạn chế, chưa kể nhiều hàng rào kỹ thuật mới sẽ được các quốc gia EU dựng lên.

Ông Phạm Hồng Hải (tổng giám đốc HSBC VN):

Phải kiểm soát nghiêm xuất xứ hàng hóa

Các chuyên gia kỳ vọng hiệp định sẽ gia tăng trung bình 0,1%, dao động trong 0-0,3% GDP thực sự của VN mỗi năm chỉ nhờ vào các tác động thương mại thuần tuý. 

Một khi đi vào thực hiện hoàn toàn, những tiêu chuẩn cao của EVFTA sẽ thúc đẩy tốc độ cải cách và hội nhập quốc tế của VN. Cao ủy châu Âu ước tính xuất khẩu của VN vào châu Âu sẽ tăng trưởng khoảng 18%, theo tính toán sẽ mở rộng thặng dư thương mại của VN với châu Âu.

Những cam kết mở cửa mạnh mẽ trong hiệp định sẽ giúp mở cửa hơn nữa thị trường xuất khẩu cho VN, đặc biệt là hàng dệt may, nông thủy sản, đồ gỗ… 

Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội từ EVFTA đem lại, VN cần rất nghiêm khắc về xuất xứ hàng hóa vào thị trường này, phải xây dựng một ngành công nghiệp dệt may nội địa, mang ý nghĩa giảm các thành tố nhập khẩu để có thể tận dụng được hết những lợi ích này.

Trong thực tế, chỉ các DN có quy mô sản xuất lớn và DN FDI mới đáp ứng được tỉ lệ tự chủ nguồn nguyên phụ liệu tuân thủ quy tắc xuất xứ của hiệp định.

Bên cạnh việc DN cần tự phát triển nội tại, những quy định hướng dẫn và hoạt động của Chính phủ giúp cung cấp thông tin và nâng cao nhận thức cho DN về hiệp định này là hết sức cần thiết. 

Các quy hoạch phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, hướng dẫn về cam kết của VN đối với EVFTA, những gì DN cần làm, cụ thể là cam kết về môi trường, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, xuất xứ hàng hóa… cần được cập nhật kịp thời.

Đặc biệt, những cải cách triệt để về hành chính nhằm tháo gỡ những thủ tục về xuất nhập khẩu cho DN, việc hoàn thiện khung pháp lý để đáp ứng những điều kiện về lao động, môi trường, sở hữu trí tuệ phù hợp với chuẩn mực quốc tế và châu Âu cần được coi là một ưu tiên.

Ông Nguyễn Văn Lê (phó tổng giám đốc Công ty giày Đông Hưng):

Sẽ gặp khó với khâu nguyên phụ liệu

Ngành sản xuất giày da xuất khẩu đang phụ thuộc rất lớn vào nguyên phụ liệu nhập khẩu, chủ yếu từ Trung Quốc và một số quốc gia khác. Các DN gần như phải nhập da thuộc, vải làm giày và đế giày để sản xuất giày. Phần lớn DN làm gia công cho các thương hiệu nước ngoài với giá trị tăng trên mỗi sản phẩm thấp.

Ngoài ra, trình độ ứng dụng công nghệ vào quản trị và sản xuất của DN còn hạn chế, năng suất lao động chỉ bằng 60-70% các DN FDI, phần lớn chưa đủ sức gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, nên các thách thức này cũng sẽ gây nhiều trở ngại cho các DN trong thời gian EVFTA bắt đầu có hiệu lực thực thi.

Do đó, nếu Nhà nước quyết liệt hơn trong việc hỗ trợ DN tham gia đầu tư vào sản xuất nguyên phụ liệu, hoặc quy hoạch các cụm công nghiệp sản xuất cho ngành phụ liệu da giày cùng các mảng công nghiệp hỗ trợ…, ngành da giày xuất khẩu VN mới thực sự được hưởng lợi từ EVFTA.

Ông Võ Văn Phục (tổng giám đốc Công ty CP Thủy sản sạch VN):

Sẽ đối diện với nhiều hàng rào kỹ thuật

EVFTA đem lại nhiều lợi thế cho ngành xuất khẩu thủy sản VN, bởi thuế suất sẽ giảm ngay hoặc giảm dần về mức 0% trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, sẽ có những thách thức mới cho ngành thủy sản VN khi tham gia EVFTA như: các điều kiện về hàng rào kỹ thuật, tiêu chuẩn chất lượng, quy tắc xuất xứ chặt hơn. DN cần đặc biệt chú trọng thực hiện và đáp ứng các quy định, tiêu chuẩn về lao động và môi trường, các vấn đề liên quan đến phát triển bền vững.

Trong thực tế, các yêu cầu này đã được thông báo đến DN và DN cũng đã có thời gian chuẩn bị. Nhưng để đạt được các chứng nhận về thủy sản của EU không phải dễ dàng, vì quá trình thực hiện còn vướng mắc nhiều thứ. 

Hiện chỉ có một số DN lớn tại VN đạt được các chứng nhận này. Do đó, trong thời gian tới nhiều DN quy mô vừa và nhỏ khác nếu muốn xuất khẩu vào EU vẫn phải cân nhắc và đầu tư thực hiện đúng theo yêu cầu của EU đưa ra.