Malaysia, Singapore nỗ lực giảm căng thẳng chủ quyền

Hai bên bày tỏ quyết tâm giải quyết tranh chấp về vùng trời và vùng biển thông qua đàm phán sau hàng loạt diễn biến khiến căng thẳng leo thang.

Sân bay Seletar gần biên giới Singapore – Malaysia ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH THE STRAITS TIMES

Đài Channel NewsAsia hôm qua dẫn nguồn từ Bộ Ngoại giao Singapore cho hay Ngoại trưởng Vivian Balakrishnan sẽ tiếp người đồng cấp Malaysia Saifuddin Abdullah vào ngày 8.1 để thảo luận vấn đề tranh chấp vùng trời và vùng biển giữa 2 nước. Trước đó, Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng điều phối An ninh quốc gia Singapore Teo Chee Hean cùng Bộ trưởng Tài chính Heng Swee Keat đã đến Malaysia hôm 31.12.2018 để chuyển thông điệp của Thủ tướng Lý Hiển Long đến Thủ tướng Mahathir Mohamad.

Cũng trong ngày 2.1, Hãng thông tấn Bernama dẫn lời Ngoại trưởng Saifuddin Abdullah cho biết: “Chuyến thăm của tôi đến Singapore vào tuần sau là sự tiếp nối cuộc gặp giữa Thủ tướng Mahathir và Phó thủ tướng Teo. Có nhiều vấn đề cần bàn nhưng chuyện phải chú ý ngay là kế hoạch về sân bay Seletar của Singapore bao trùm lên không phận vùng Pasir Gudang thuộc bang Johor”.

Một phần tranh chấp hiện nay liên quan đến không phận tại bang Johor của Malaysia gần biên giới với Singapore. Dù lãnh thổ tại Johor thuộc chủ quyền Malaysia nhưng việc quản lý vùng trời và điều phối không lưu lại do Singapore phụ trách theo thỏa thuận năm 1974. Tuy nhiên, nhiều diễn biến gần đây khiến tình hình khu vực trở nên căng thẳng. Theo tờ Malay Mail, dự kiến từ hôm nay 3.1, Singapore sẽ áp dụng hệ thống thiết bị hạ cánh (ILS) tại sân bay Seletar, nằm cách thị trấn Pasir Gudang thuộc Johor chỉ 2 km. ILS gồm các trạm phát tín hiệu vô tuyến cho phép máy bay nhận tín hiệu để hạ cánh trong trường hợp phi công không thể nhìn thấy đường băng.

Theo Bộ trưởng Giao thông Malaysia Anthony Loke, với hệ thống mới, tất cả máy bay đáp xuống sân bay Seletar sẽ hạ độ cao bên trên Pasir Gudang, với tầm cao từ 54 – 154 m ở khoảng cách 3 – 6 km. “Điều này có nghĩa là chúng ta thậm chí không được xây nhà quá cao ở Pasir Gudang”, ông Anthony nói và cảnh báo thêm hoạt động tại cảng Pasir Gudang cũng sẽ bị ảnh hưởng vì một chiếc cần cẩu di động cao 103 m cũng sẽ choán đường hạ cánh. Vị bộ trưởng còn đề cập ý định lấy lại quyền kiểm soát không phận tại Johor vì Malaysia “đã nâng cấp khả năng điều phối không lưu”.

Mặt khác, giữa hai bên còn nảy sinh căng thẳng liên quan đến kế hoạch của Malaysia mở rộng ranh giới cảng Johor Bahru, cũng thuộc bang Johor. Hồi đầu tháng 12.2018, Bộ Giao thông Singapore đã gửi công hàm phản đối kế hoạch này với lý do “lấn vào lãnh hải Singapore ngoài khơi vùng Tuas”, đồng thời cáo buộc tàu của Malaysia “nhiều lần xâm phạm lãnh hải”. Tuy nhiên, phía Malaysia khẳng định ranh giới mới của cảng nói trên vẫn nằm trong lãnh hải nước này.

Trước hàng loạt diễn biến đáng lo ngại, Thủ tướng Lý Hiển Long hôm 1.1 tuyên bố Singapore sẽ giải quyết tranh chấp với nước láng giềng theo tinh thần “bình tĩnh và xây dựng”, đồng thời cho rằng hai bên cần kiểm soát các vấn đề liên quan để duy trì quan hệ tốt đẹp. Thủ tướng Mahathir hoan nghênh bài phát biểu và cho rằng nên giải quyết bất đồng thông qua đàm phán thay vì đối đầu và chỉ trích.

KHÁNH AN