ASEAN trong kỳ vọng của thế giới

Tân tổng thư ký ASEAN cho rằng sự thay đổi liên tục bối cảnh toàn cầu và khu vực đồng nghĩa những thách thức và cơ hội ASEAN đang đối mặt ngày hôm nay rất mới.

Tân tổng thư ký ASEAN Lim Jock Hoi – Ảnh: AFP

Giới ngoại giao ở châu Á – Thái Bình Dương không hề lạ với cái tên Lim Jock Hoi – trưởng đoàn đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) của Brunei. Nhà ngoại giao dày dạn kinh nghiệm ấy vừa nhậm chức, chính thức trở thành tổng thư ký thứ 14 của ASEAN – nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới.

Phát biểu trong buổi lễ ngày 5-1 tại Jakarta (Indonesia), tân tổng thư ký Lim Jock Hoi khẳng định tiến trình ASEAN qua nhiều năm đã đạt được các kết quả đáng tự hào, nhấn mạnh hiệp hội đang ngày càng trở thành một nhân tố quan trọng trong nền kinh tế thế giới. “Tuy nhiên, sự thay đổi liên tục bối cảnh toàn cầu và khu vực đồng nghĩa những thách thức và cơ hội ASEAN đang đối mặt ngày hôm nay cũng khác với những gì nó đã trải qua trong những ngày đầu” – ông Lim phát biểu.

“Thế giới dõi theo ASEAN”

Là một tổ chức liên chính phủ, ASEAN từng trải qua những giờ phút căng thẳng khi 10 nước thành viên không thể tìm được tiếng nói chung trong các vấn đề lợi ích quốc gia nhạy cảm. “Thế giới đang dõi theo ASEAN và sẽ đánh giá mức độ thành công của nó trong các vấn đề như làm thế nào để không bị chệch hướng trong nỗ lực hội nhập, ASEAN sẽ phản ứng ra sao trước các vấn đề đang trỗi dậy và những diễn biến mới trên thế giới?” – tân tổng thư ký Lim đặt vấn đề.

Nguyên tắc đồng thuận và không can thiệp vào công việc nội bộ đã đạt được những thành công nhất định trong ASEAN. Nhưng khi mọi thứ đang ngày càng thay đổi, những mặt hạn chế đã bắt đầu xuất hiện, song song với xu hướng ly khai và chủ nghĩa dân tộc ngày càng phổ biến trên thế giới. “Vì những lẽ đó, ASEAN cần phải giữ vững sự đoàn kết, phải luôn đảm bảo rằng những gì chúng ta làm phải bám sát với thực tế thế giới chúng ta đang sống” – ông Lim nói tiếp.

Trước khi nhậm chức, ông Lim Jock Hoi đảm nhiệm chức bí thư thường trực của Bộ Ngoại giao và thương mại Brunei, là “một nhà ngoại giao dày dạn kinh nghiệm, đã biết và cùng làm việc qua nhiều năm tại ASEAN” với nguyên tổng thư ký Lê Lương Minh.

Ông tốt nghiệp Đại học Bách khoa London với bằng cử nhân kinh tế học năm 1976, và có chứng chỉ giảng dạy năm 1977. Ông được trao tặng tước vị danh dự nhất của Hoàng gia Brunei (hạng 2) vào năm 2007. Ông đã kết hôn và có hai người con.

Ban thư ký ASEAN phải tự soi mình

Trên cương vị người đứng đầu Ban thư ký ASEAN, ông Lim cho rằng vẫn còn rất nhiều dư địa và nhiệm vụ mà cơ quan này phải làm trong thời gian tới: “Ban thư ký ASEAN phải tích cực chủ động và trau dồi kiến thức hơn nữa, phải làm sao để hỗ trợ các quốc gia thành viên tốt hơn, phải tự cải thiện năng lực để giúp các nước thành viên chuẩn bị tốt trong các vấn đề có thể ảnh hưởng đến toàn hiệp hội”.

Cuối năm 2015, ASEAN đạt được thành tựu nổi bật khi tuyên bố thành lập Cộng đồng kinh tế ASEAN – một trong ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN trong tương lai. “Và bởi vì tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN đang tiến nhanh về phía trước, Ban thư ký ASEAN phải thực sự hỗ trợ hiệu quả việc triển khai các mục tiêu quan trọng của tiến trình đó” – tân tổng thư ký ASEAN kêu gọi.

Thực tế, việc cải thiện năng lực của Ban thư ký ASEAN đã được nhắc đến nhiều trong nhiệm kỳ của tổng thư ký Lê Lương Minh. “ASEAN sẽ hưởng lợi ích từ một ban thư ký chuyên nghiệp hơn, với sự tự tin về kiến thức và bản lĩnh, đủ để đưa ra những đề xuất thẳng thắn và khách quan” – nguyên tổng thư ký Lê Lương Minh phát biểu trong lễ nhậm chức của người kế nhiệm.

“Tôi mong mỏi và kỳ vọng Ban thư ký ASEAN sẽ nhạy bén hơn trong việc phân tích và đưa ra các báo cáo, sắc bén hơn trong việc phân tích chính sách, chủ động và sáng tạo trong việc suy nghĩ giúp ASEAN đưa ra các ý tưởng mới” – ông Lê Lương Minh kêu gọi.

Việt Nam kêu gọi ASEAN sẵn sàng cùng nhau thúc đẩy phát triển sáng tạo

Ngày 12-1, tại Singapore đã diễn ra Hội nghị hẹp Quan chức cao cấp ASEAN (ASEAN SOM). Đây là hội nghị ASEAN đầu tiên tổ chức tại Singapore trong nhiệm kỳ nước này làm Chủ tịch ASEAN, với trọng tâm là thảo luận những ưu tiên trong năm 2018 và bàn công tác chuẩn bị cho một số hoạt động lớn sắp tới của ASEAN.

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam dẫn đầu đoàn Việt Nam dự hội nghị.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng hoan nghênh chủ đề ASEAN tự cường và sáng tạo do Singapore đề xuất. Để đạt được điều này, ASEAN cần tiếp tục đề cao các nguyên tắc căn bản, trên cơ sở đó giữ vững đoàn kết và vai trò trung tâm, phát huy vai trò chủ đạo trong giải quyết các vấn đề khu vực cũng như nâng cao khả năng xử lý những thách thức đặt ra.

Ngoài ra, để xây dựng một ASEAN sáng tạo, các nước ASEAN cần được chuẩn bị sẵn sàng, nhất là về năng lực, trình độ, để có thể cùng nhau nắm bắt công nghệ và thúc đẩy phát triển sáng tạo.

Về tình hình quốc tế và khu vực, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đề nghị trước những chuyển biến nhanh chóng trong cục diện khu vực và quốc tế, ASEAN càng cần duy trì tham vấn chặt chẽ, từ đó xây dựng lập trường nguyên tắc về những phát triển vừa qua; đồng thời tiếp tục củng cố và nâng cao vai trò, giá trị của các cơ chế và diễn đàn khu vực do ASEAN khởi xướng và dẫn dắt, qua đó duy trì khuôn khổ để tất cả các đối tác tiếp tục tham gia và đóng góp cho hoà bình, ổn định và phát triển chung.

Nhân dịp này, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng thông báo Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Cuộc họp lần thứ 23 Nhóm công tác chung ASEAN-Trung Quốc về thực hiện DOC vào ngày 1-2/3 tới.

“Tôi sẽ thúc đẩy hơn nữa sự phối hợp giữa các trụ cột của Cộng đồng ASEAN; cải thiện và tăng cường khả năng phân tích, nghiên cứu của Ban thư ký; cung cấp các hỗ trợ cần thiết cho tất cả các nước thành viên, đặc biệt trong những vấn đề đòi hỏi sự phản ứng ngay lập tức” – tân tổng thư ký Lim cam kết.

“Linh hoạt và sáng tạo” là chủ đề của Năm ASEAN 2018

Trên cương vị chủ tịch luân phiên của ASEAN, Singapore sẽ nỗ lực tăng cường sức mạnh cho khu vực Đông Nam Á nhằm đối phó hiệu quả với những mối đe dọa chung như khủng bố, tội phạm mạng và vấn đề biến đổi khí hậu. Trên đây là tuyên bố của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long vào ngày 12-1 tại lễ khai mạc lễ hội trải nghiệm ASEAN do Bộ Ngoại giao Singapore tổ chức để khởi động nhiệm kỳ chủ tịch luân phiên ASEAN của nước này.

Thủ tướng Lý Hiển Long cũng cho biết Singapore sẽ nỗ lực hỗ trợ các nền kinh tế thành viên ASEAN đổi mới và ứng dụng khoa học công nghệ nhiều hơn trong các lĩnh vực. Ngoài ra, đề cập tới quá trình hình thành và phát triển của ASEAN kể từ năm 1967, ông cho rằng ASEAN với 10 thành viên hiện nay đã mang lại hòa bình, tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng cho người dân trong khu vực.

Nhà lãnh đạo Singapore cũng đã đề xuất lấy chủ đề “Linh hoạt và sáng tạo” (Resilient and Innovative) cho Năm ASEAN 2018. Ông cho biết Singapore đã cân nhắc mọi phương diện và quyết định đề xuất chủ đề kể trên cho Năm ASEAN 2018. Điều này có nghĩa trong bối cảnh môi trường chiến lược quốc tế đang diễn biến phức tạp và khó lường như hiện nay, ASEAN sẽ tăng cường đoàn kết, nâng cao khả năng ứng phó linh hoạt với các thách thức, đón nhận thời cơ, đồng thời cũng nhắc nhở các quốc gia thành viên cần nắm lấy cơ hội cũng như chủ động đối phó với các thách thức do cuộc cách mạng công nghệ số tạo ra, trang bị kỹ năng cần thiết cho người dân để cùng hướng tới một ASEAN tự cường và sáng tạo.

BẢO DUY