Một số cơ quan thực tế đã phối hợp đi thanh tra, kiểm tra thời gian qua. Trong ảnh: đoàn công tác của Bộ Y tế và Bộ NN&PTNT trong một lần phối hợp cùng đến chợ Đồng Xuân (Hà Nội) kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm – Ảnh: Việt Dũng

DN đề nghị phải sửa quy định 
của Bộ Tài chính và nhiều quy định khác, giảm đầu mối được thanh tra, kiểm tra DN mới mong có thay đổi.

Cơ quan thuế than khó

Trao đổi với Tuổi Trẻ về chỉ thị số 20 của Thủ tướng vừa ban hành, lãnh đạo nhiều chi cục thuế cho biết ngành thuế đã phấn đấu giảm số lượng các cuộc thanh tra, kiểm tra nhưng nhiều trường hợp không thể đạt con số tuyệt đối một lần/năm. Ngành thuế cũng khó phối hợp với các cơ quan liên ngành vì tính chất chuyên sâu của kiểm tra thuế.

Chi cục trưởng chi cục thuế một quận trung tâm TP.HCM cho biết sau khi có nghị quyết 35 (trong đó đã nêu về chủ trương thanh tra, kiểm tra 1 lần/năm – PV), ngành thuế đã có chấn chỉnh.

Theo đó, nếu một DN đã được thanh tra, kiểm tra cuối năm 2016 sẽ không đưa vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra năm 2017.

“Nhưng theo quy định nếu DN hoàn thuế GTGT lần đầu, cơ quan thuế phải kiểm tra trước khi hoàn thuế. Như vậy có vi phạm quy định không?” – vị này đặt câu hỏi.

Theo vị này, vừa qua cơ quan thuế đã có phần mềm theo dõi thời gian thanh tra, kiểm tra. Hiện không còn chuyện cơ quan thuế vin vào cớ “số ngày kiểm tra theo thực tế” để kéo dài thời hạn thanh tra, kiểm tra ở DN.

Một lãnh đạo chi cục thuế vùng ven TP.HCM cũng cho biết vì tính chất chuyên môn, cơ quan thuế rất khó phối hợp với cơ quan khác như môi trường, vệ sinh thực phẩm, phòng cháy chữa cháy, lao động…

Đặc biệt, cơ quan thuế lên kế hoạch thanh tra từ năm trước và kế hoạch này đã được duyệt qua nhiều cấp.

“Trường hợp phối hợp cùng trong một cuộc thanh tra, kiểm tra, e rằng ban ngành nào cũng làm lớt phớt, không có chất lượng. Rồi địa phương đã thanh tra, kiểm tra nhưng đoàn từ trung ương cũng muốn thanh tra, kiểm tra lại thì sao?” – vị này đặt câu hỏi và đề nghị để quy định thanh tra, kiểm tra một lần trở thành hiện thực, Văn phòng Chính phủ nên chủ trì có hướng dẫn rất cụ thể.

Một chuyên gia ngành tài chính cũng đặt vấn đề nếu cùng lúc các cơ quan như y tế, công thương, lao động, môi trường, công an, hải quan, an toàn bức xạ… đồng thời vào kiểm tra DN, rất có thể DN sẽ phải… đóng cửa vì không thể đủ người làm việc với các đoàn, mỗi đoàn có yêu cầu rất chi tiết và nghiêm túc.

Cần sửa quy định

Nhiều chuyên gia đề nghị phải sửa các quy định để giảm cơ quan, đầu mối có quyền thanh tra, kiểm tra DN.

Luật sư Nguyễn Tri Thắng – giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Hiệp hội DN TP.HCM – cho hay chính pháp luật hiện hành quy định nhiều đầu mối có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra DN dẫn đến chồng chéo, trùng lắp.

Ông Thắng dẫn chứng về môi trường, riêng Sở Tài nguyên – môi trường có khoảng năm bộ phận có chức năng cấp phép thanh tra, kiểm tra.

Chưa kể các đơn vị cũng có chức năng trên như Bộ Tài nguyên – môi trường, Tổng cục Bảo vệ môi trường, Bộ Công an, Phòng cảnh sát phòng chống tội phạm môi trường, công an quận huyện, phòng tài nguyên – môi trường quận, Ban quản lý khu chế xuất – khu công nghiệp…

Ông Chu Tiến Dũng – chủ tịch Hiệp hội DN TP.HCM – cho biết ghi nhận của hiệp hội cho thấy tình trạng thanh tra, kiểm tra từ hai lần trở lên đối với DN xảy ra thường do cấp quận huyện thực hiện.

Luật sư Trần Xoa, giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang, kiến nghị để chỉ thị của Thủ tướng đi vào thực tế, đem lại lợi ích cho các DN, cần sửa đổi thông tư 156 của Bộ Tài chính, bỏ quy định “thời gian kiểm tra là năm ngày làm việc thực tế” mà chốt là “năm ngày làm việc”.

Bởi hai từ “thực tế” đã khiến hàng loạt DN “lên bờ xuống ruộng” vì cơ quan thuế có thể rải ngày kiểm tra ra nhiều tuần.

Bên cạnh đó, ông Xoa cũng dẫn ra thực tế hiện nay là ở nhiều nơi cơ quan thuế đang làm theo quy trình ngược, tức yêu cầu DN mang hồ sơ chứng từ sổ sách tới cơ quan thuế để cơ quan thuế “xem trước”, đến khi phát hiện trường hợp “có vấn đề” mới xuống kiểm tra cho… đúng năm ngày làm việc.

Có trường hợp còn không xuống DN mà cứ thế ra hàng loạt quyết định như quyết định thanh tra, kiểm tra, quyết định xử lý vi phạm, nộp phạt…

“Như vậy là sai, cơ quan thuế muốn kiểm tra phải ra thông báo, DN có quyền xin dời lịch đến thời điểm thuận lợi. Việc thanh tra, kiểm tra cũng phải làm liên tục, không có chuyện số ngày thanh tra, kiểm tra theo thực tế” – ông Xoa nói.