Khách sạn Mê Kông – Mỹ Tho (Tiền Giang) với phần lớn số vốn góp là của Công ty Xổ số kiến thiết Tiền Giang. Ảnh: V.TR

Thanh tra Bộ Tài chính đề nghị thu hồi, nhưng việc thoái vốn tại một số dự án của các công ty xổ số kiến thiết có thể phải đến năm 2020.

Tăng vốn để đầu tư ngoài ngành…

Thanh tra Bộ Tài chính cho biết theo báo cáo tài chính hợp nhất năm 2015 của 11 công ty, tính đến cuối năm 2015 tổng đầu tư tài chính dài hạn là hơn 1.078 tỉ đồng. Tuy nhiên, đầu tư thuộc lĩnh vực hoạt động chính (kinh doanh sản xuất) chỉ hơn 80,8 tỉ đồng. Đầu tư ngoài ngành lên tới 997,4 tỉ đồng.

Ngay việc tăng vốn điều lệ của 11 công ty xổ số kiến thiết phía Nam, kết luận thanh tra đánh giá các công ty này xây dựng phương án tăng vốn điều lệ đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất kinh doanh và được UBND cấp tỉnh, thành phố phê duyệt. Tổng số tiền vốn tăng thêm là 4.137 tỉ đồng.

Tuy nhiên, thanh tra Bộ Tài chính chỉ ra có 2 công ty tăng vốn điều lệ nhưng chưa đủ điều kiện, 5 công ty vốn điều lệ tăng thêm nhưng không phù hợp với danh mục đầu tư cho phép (tới 902,897 tỉ đồng).

Nguyên nhân chủ yếu là do các công ty này điều chỉnh tăng vốn vượt quá nhu cầu, tăng vốn chưa đủ căn cứ và tăng vốn để đầu tư ngoài ngành.

Trên cơ sở kết quả thanh tra 11 công ty xổ số phía Nam, thanh tra Bộ Tài chính kiến nghị UBND các tỉnh, thành phố phía Nam phải rà soát kỹ lưỡng phương án đề nghị bổ sung tăng vốn điều lệ của các công ty xổ số kiến thiết.

Đồng thời, UBND các tỉnh thành cần yêu cầu 7 doanh nghiệp (DN) xổ số phải nộp vào ngân sách bổ sung tới 1.448 tỉ đồng do tăng vốn điều lệ không đúng quy định. Số tiền thuế và các khoản phải nộp bổ sung cũng lên tới 431 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, thanh tra Bộ Tài chính đề nghị UBND các tỉnh thành xem xét điều chỉnh giảm vốn điều lệ (do tăng chưa đủ cơ sở) 250 tỉ đồng, thoái vốn các hoạt động đầu tư ngoài ngành để nộp trả ngân sách 489,2 tỉ đồng.

Khó thoái vốn ngay

Đơn cử, theo báo cáo kế hoạch sản xuất kinh doanh 2016-2020 của Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết Tiền Giang vừa được công khai trên trang thông tin về DN của Bộ Kế hoạch và đầu tư, DN này cũng đầu tư vốn tại nhiều tổ chức tài chính, DN như: Công ty TNHH Mỹ Tho, Tổ chức tài chính vi mô Mê Kông (MOM), Công ty CP BOO nước Đồng Tâm và Công ty CP du lịch Mê Kông-Mỹ Tho với tổng số tiền 453 tỉ đồng.

Việc đầu tư này diễn ra trước khi có quy định không cho DN kinh doanh xổ số đầu tư những lĩnh vực không liên quan đến xổ số. Theo báo cáo, công ty này sẽ tập trung thoái vốn từ nay đến… năm 2020.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lý Minh Ân, giám đốc Công ty Xổ số kiến thiết Tiền Giang, cho biết đang khẩn trương thực hiện thoái vốn đầu tư ngoài ngành theo chỉ đạo. Ngày 4-2-2015, công ty đã bán đấu giá cổ phần tại Công ty TNHH Mỹ Tho được 17 tỉ đồng, có lợi nhuận. Công ty Xổ số kiến thiết Tiền Giang cũng muốn thoái vốn tại hai đơn vị còn lại.

Tuy nhiên với MOM đang trình Ngân hàng Nhà nước VN cấp giấy phép hoạt động, nên Công ty Xổ số kiến thiết Tiền Giang nêu sẽ thoái vốn khi MOM được cấp phép. Còn vốn tại Công ty CP BOO nước Đồng Tâm dự kiến đến năm 2020 sẽ thoái vốn. Hiện nay, nhà máy nước này vẫn đang bị lỗ do phải cung cấp nước sạch cho người dân với giá thấp theo mặt bằng chung tại địa phương.

Về vốn tại Công ty CP du lịch Mê Kông-Mỹ Tho (chủ yếu đầu tư vào khách sạn với 360 tỉ đồng), do việc góp vốn được thực hiện theo chủ trương của Tỉnh uỷ – UBND tỉnh nhằm tạo điều kiện phát triển du lịch và có nơi tổ chức các hội thảo, sự kiện quan trọng, nên Công ty Xổ số kiến thiết Tiền Giang sẽ phải trình Ban thường vụ Tỉnh ủy xem xét thoái vốn.

“Thời gian đầu khai trương khách sạn chưa được nhiều người biết đến nên thu không đủ bù chi. Tuy nhiên, trong quý 1-2017 lượng khách nghỉ tại khách sạn này tăng, không còn lỗ. Việc kiểm toán và xác định giá trị DN đang tiến hành. Trong năm 2017, chúng tôi sẽ thoái hết vốn tại khách sạn này, dự án sẽ không bị lỗ” – ông Ân nói.

Phải đặt vốn đúng chỗ

Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện Vụ Ngân hàng và các tổ chức tài chính, Bộ Tài chính cho biết từ năm 2014, Bộ Tài chính nhấn mạnh DN kinh doanh xổ số chỉ được đầu tư vào các ngành nghề liên quan trực tiếp đến kinh doanh xổ số. Việc hợp tác kinh doanh với đối tác nước ngoài phải trên cơ sở chấp thuận của UBND tỉnh.

Đánh giá về gần 1.000 tỉ đồng đầu tư ngoài ngành, ông Nguyễn Hoàng Hải, tổng thư ký Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính VN, cho rằng số tiền trên nếu được đầu tư vào giáo dục, y tế sẽ giúp không ít trường học, bệnh viện được xây mới, chỉnh trang. Nhưng bên cạnh một số khoản đầu tư đúng hướng vào cấp nước, dự án dân sinh; có công ty xổ số đã đổ tiền vào các lĩnh vực bất động sản, tài chính, ngân hàng… với mục tiêu sinh lời nhưng nhiều rủi ro.

Ông Hải đề nghị cần yêu cầu các công ty xổ số đã đầu tư ra ngoài ngành thoái vốn nhanh, bởi nhu cầu vốn phục vụ kiến thiết phát triển tại nhiều tỉnh thành còn nhiều. Trường hợp thoái mà gây thất thoát vốn cũng cần xem xét trách nhiệm cá nhân người đã quyết định đầu tư ngoài ngành.

Ông Hải cũng đề nghị về lâu dài để hoạt động kinh doanh của ngành xổ số minh bạch, Nhà nước nên xem xét việc cổ phần hóa các công ty xổ số.

Chỉ khi cổ phần hoá các công ty xổ số, có sự tham gia của thành phần kinh tế khác, hoạt động kinh doanh xổ số mới minh bạch, công khai và Nhà nước thu lợi được nhiều nhất.