Ngày 24-11, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã ban hành thông báo kết luận thanh tra việc đầu tư các dự án nhiên liệu sinh học có góp vốn của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và các đơn vị thành viên. Thông báo kết luận thanh tra này do ông Ngô Văn Khánh, phó tổng thanh tra, ký.

Theo TTCP, từ tháng 10-2007 đến tháng 3-2009 PVN đã quyết định chủ trương đầu tư, chỉ đạo các đơn vị thành viên góp vốn thành lập 2 công ty cổ phần và 1 công ty liên doanh để thực hiện đầu tư 3 dự án sản xuất nhiên liệu sinh học ethanol ở 3 tỉnh Phú Thọ, Quảng Ngãi và Bình Phước. Công suất mỗi nhà máy là 100 triệu lít/năm, nguồn vốn đầu tư do các cổ đông góp 30%, còn lại vay tín dụng 70%.

Không hoạt động vẫn lỗ hàng trăm tỉ đồng/năm

Theo TTCP, đến thời điểm thanh tra (tháng 12-2014) dự án tại Quảng Ngãi và Bình Phước đã đầu tư xong, riêng dự án tại Phú Thọ được thực hiện đầu tư sớm nhất (tháng 9-2009) nhưng chưa hoàn thành do nhà thầu đã dừng thi công từ tháng 11-2011.

Theo kết luận thanh tra, đơn vị được chỉ định thầu thực hiện dự án ethanol tại Phú Thọ là Tổng công ty CP Xây lắp dầu khí (PVC). Tuy nhiên PVC là nhà thầu chưa có năng lực, kinh nghiệm trong việc thực hiện dự án nhiên liệu sinh học.

Việc chỉ định thầu cho PVC thực hiện các công việc chính của dự án là vi phạm Luật đấu thầu. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc trong quá trình thực hiện PVC phải dừng thi công dự án gây thiệt hại lớn.

Dự án ethanol Phú Thọ có tổng mức đầu tư hơn 1.300 tỉ đồng, sau đó bị đội lên thành gần 2.500 tỉ đồng. Sau khi PVC dừng thi công, dự án “đắp chiếu” nhưng chi phí phát sinh từ tháng 12-2011 đến tháng 12-2014 là 392 tỉ đồng.

Đến nay, chủ đầu tư là PVB và nhà thầu PVC vẫn chưa có giải pháp gì, dự án ngày càng bế tắc, khắc phục được là rất khó khăn.

Cũng theo TTCP, tại dự án ethanol Dung Quất (Quảng Ngãi), tổng mức đầu tư được phê duyệt là hơn gần 1.900 tỉ đồng nhưng đã bị đội vốn lên hơn 2.100 tỉ đồng.

Đơn vị được chỉ định thầu thực hiện dự án là Tổng công ty cổ phần Dịch vụ kỹ thuật và xây lắp dầu khí (PTSC) cũng chưa có kinh nghiệm nên dự án bị chậm tiến độ, tăng chi phí cho chủ đầu tư.

Chi phí khấu hao tài sản cố định và chi phí vốn vay tăng dẫn đến tăng giá thành sản phẩm. Thị trường tiêu thụ xăng E5 tại nước ta còn thấp, do đó việc tiêu thụ hạn chế, nhà máy chỉ hoạt động cầm chừng, thậm chí không vận hành nhưng vẫn phát sinh nhiều chi phí. Năm 2014 nhà máy lỗ khoảng 164 tỉ đồng.

Tương tự, tại dự án ethanol Bình Phước có tổng mức đầu tư gần 1.500 tỉ đồng, bị đội vốn lên hơn 1.700 tỉ đồng. Tính đến tháng 3-2013, nhà máy hoàn thành nhưng chỉ hoạt động được 5 đợt, sản xuất hơn 16 triệu lít xăng ethanol.

Giá thành sản phẩm cao, tiêu thụ hạn chế nên từ tháng 4-2013 đến nay nhà máy này hầu như không vận hành thương mại, dự tính mỗi năm dự án bị lỗ khoảng 200 tỉ đồng cho các khoản khấu hao tài sản, lãi vay, bảo dưỡng máy móc thiết bị, chi phí bộ máy…

Chuyển hồ sơ sang cơ quan CSĐT Bộ Công an

Theo TTCP, các dự án nhiên liệu sinh học bị đội vốn, bị tạm dừng thi công hay hoạt động không hiệu quả thì trách nhiệm thuộc về nhà đầu tư và nhà thầu.

TTCP đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công thương chủ trì, chỉ đạo PVN kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan để xử lý theo quy định pháp luật.

Chỉ đạo PVN, chủ đầu tư khẩn trương xây dựng giải pháp cụ thể đối với dự án tại Phú Thọ và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

 TTCP chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định pháp luật đối với các sai phạm trong quá trình đầu tư xây dựng dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ và Dung Quất có dấu hiệu cố ý làm trái hoặc thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc lựa chọn sai địa điểm xây dựng của Nhà máy ethanol Dung Quất, trong chỉ định thầu, trong ký kết và thực hiện các hợp đồng EPC dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.