Thổ Nhĩ Kỳ nhảy vào ‘chảo lửa’ Mosul

Căng thẳng giữa Ankara và Baghdad leo thang, sau khi người Thổ quyết tham chiến chống IS ở Mosul bất chấp cảnh cáo của Iraq.

Quân đội Iraq nã pháo vào làng Zalhafa ở phía nam MosulẢNH: AFP

Hãng al-Jazeera hôm qua 24.10 đưa tin Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildrim tuyên bố quân đội nước này đang tham gia chiến dịch giải phóng TP.Mosul, cứ điểm cuối cùng của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Iraq, sau khi nhận được sự kêu gọi hỗ trợ từ lực lượng dân quân người Kurd ở Iraq (Peshmerga). Lực lượng của Thổ Nhĩ Kỳ hôm qua đã nổ súng tại nhiều cứ điểm của IS ở thị trấn Bashiqa, nằm gần căn cứ huấn luyện lực lượng chống IS của Thổ ở phía đông Mosul, vốn từ lâu đã là cái gai trong mắt chính quyền Iraq. Cùng ngày, người Kurd tuyên bố đã chiếm được thị trấn này từ tay IS.

Với sự tham chiến của Thổ, chiến dịch tái chiếm Mosul từ tay IS triển khai ngày 17.10 đang rẽ sang bước ngoặt mới và trở nên căng thẳng hơn khi Baghdad trước đó liên tục cảnh cáo người Thổ không được tham gia và coi đó là một hành động vi phạm chủ quyền trắng trợn. Phản ứng trước tuyên bố của ông Yildrim, lực lượng chỉ huy liên quân của Iraq hôm qua đã tuyên bố cự tuyệt sự tham gia của Thổ Nhĩ Kỳ “dưới bất cứ hình thức nào” vào chiến dịch trên.

Căng thẳng Baghdad – Ankara

Quan hệ giữa Iraq và Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu trở nên căng thẳng sau khi Ankara điều động hàng trăm quân đến Bashiqa để huấn luyện chống IS và phớt lờ yêu cầu rút quân từ phía Baghdad. Theo al-Jazeera, hành động mới nhất của Thổ Nhĩ Kỳ gây tranh cãi vì một mặt họ biện minh là do người Kurd yêu cầu, một mặt lại nói họ phải có trách nhiệm không để Mosul rơi vào tay người Shiite hay người Kurd.

IS hành quyết 5 người Iraq

AFP hôm qua dẫn nguồn từ các sĩ quan quân đội Iraq cho biết IS đã hành quyết 5 người Iraq, trong đó có những người thuộc lực lượng an ninh Iraq, tại thị trấn Rutba thuộc tỉnh Anbar ở phía tây Mosul. Trước đó, IS đã tấn công Rutba vào sáng 23.10 (giờ địa phương) và chiếm được văn phòng của thị trưởng trước khi bị đẩy lùi bởi lực lượng an ninh nhưng vẫn cố thủ tại một số khu vực trong thị trấn. Một đại tá quân đội Iraq không nêu tên cho biết IS đã bắt một số cảnh sát, thường dân và 5 người trong số họ đã bị hành quyết. Các đơn vị quân đội Iraq đang di chuyển đến Rutba để chiếm lại các vị trí này.

Theo Đài RT, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã đến Baghdad hồi tuần rồi để trao đổi với Thủ tướng Haider al-Abadi về việc cho Thổ Nhĩ Kỳ tham chiến ở Mosul. Tuy nhiên, ông Abadi nói rõ: “Tôi biết người Thổ muốn tham gia, tôi cảm ơn họ, nhưng đây là chuyện mà người Iraq sẽ giải quyết và người Iraq sẽ giải phóng Mosul cùng những phần lãnh thổ còn lại”. Trước đó, ngày 10.10, ông Abadi cũng đã nói rõ người Thổ không được phép tham gia giải phóng Mosul “dưới bất cứ tình huống nào”.

Baghdad cũng đã nhiều lần kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ rút quân khỏi căn cứ Bashiqa, nơi có 25 xe tăng, 150 quân và một đội ngũ khoảng 2.000 người mà phía Thổ gọi là “cố vấn quân sự”. Hôm 5.10, ông Abadi đã cảnh báo rằng Iraq không muốn lao vào một cuộc đối đầu quân sự với Thổ sau khi quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ bỏ phiếu thông qua quyết định duy trì căn cứ tại Iraq. Phản ứng về cảnh báo của ông Abadi, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tỏ ra cứng rắn: “Hãy biết vị trí của anh… anh không cùng đẳng cấp với tôi”.

Nhận định về sự quyết liệt của chính quyền ông Erdogan trong việc tham chiến ở Mosul, Đài NBC News cho rằng người Thổ muốn tái khẳng định tuyên bố chủ quyền và tiêu diệt các nhóm ly khai người Kurd ở vùng biên giới vốn đấu tranh nhằm thành lập một quốc gia mới trong nhiều thập niên qua. Thổ Nhĩ Kỳ đang quan sát cuộc chiến ở Mosul một cách thận trọng và nắm bắt thông tin về người Kurd cũng như những quốc gia chống lưng cho họ, NBC News nhận định.

IS cố thủ Mosul, tấn công Kirkuk

Trong khi đó, cuộc chiến tại Mosul hôm qua bước sang ngày thứ 7 và vòng vây của liên quân Iraq đang phải đối đầu với đủ loại mìn, bom xe tự sát và lực lượng bắn tỉa từ phía phe cố thủ, ước chừng khoảng 5.000 chiến binh IS. Hàng chục ngàn quân Iraq đang tiến về từ phía nam Mosul và các lực lượng người Kurd đã lập vành đai khoảng 20 km bao vây từ hướng bắc và hướng đông, trong khi liên quân do Mỹ dẫn đầu chịu trách nhiệm yểm trợ chung bằng các cuộc không kích.

Theo CNN, lực lượng người Kurd hôm qua đã tiến đến vị trí cách thành phố khoảng 8 km và đang áp sát Mosul. IS cũng bất ngờ tấn công TP.Kirkuk cách Mosul khoảng 170 km và thị trấn Rutba gần biên giới Jordan hồi tuần rồi với nhiều vụ dùng xe bom tự sát nhằm phân tán bớt lực lượng của Iraq và liên quân tại Mosul. Hôm qua, các lực lượng an ninh Iraq xác nhận đã dứt điểm vụ tấn công tại Kirkuk sau khi tiêu diệt 74 chiến binh IS và bắt giữ nhiều thành viên khác.

Trung tướng Mỹ Stephen Townsend, Tư lệnh liên quân chống IS, cho biết chiến dịch đang vấp phải sự kháng cự quyết liệt của IS trong cuộc đối đầu gián tiếp với mìn, bom xe và thậm chí cả tên lửa điều khiển chống tăng. Theo AFP, lực lượng Iraq và liên quân rất ít khi công bố con số thương vong nhưng các bệnh viện phía sau chiến tuyến luôn tràn ngập người bị thương. Lawand Mera, một bác sĩ ở Bệnh viện Tây Arbil, cho biết họ đang thiếu trầm trọng nhân lực, thuốc men và trang thiết bị y tế. “Chẳng bao lâu nữa bệnh viện sẽ quá tải nếu con số tăng lên 1.000 người”, bác sĩ này cho biết. Trong khi đó, nhiều tổ chức quốc tế tỏ ra rất quan ngại vì còn khoảng hơn 1,2 triệu dân thường bị kẹt lại trong thành phố. Theo LHQ, trên 5.000 người đã được di chuyển khỏi thành phố và đang cần hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp.

Khánh An