Khách hàng mua xe ít để ý đến tiêu chuẩn khí thải ôtô – Ảnh minh họa: Quang Định

Thực tế, có những hãng sản xuất ôtô chỉ sản xuất những dòng xe riêng cho VN, với chất lượng “thua xa” so với tiêu chuẩn ở nhiều nước khác. Lãnh đạo một doanh nghiệp ôtô công nhận nhờ áp tiêu chuẩn thấp, các hãng xe lãi lớn.

Tiêu chuẩn thua xa thế giới

Ông Kee-Moon Kang, phó tổng giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương của Tập đoàn Hyundai Motor (Hàn Quốc) từng ký văn bản gửi Tổng cục Hải quan, nêu thông tin: các dòng xe Hyundai xuất khẩu sang VN là được thiết kế riêng cho thị trường Việt.

Theo đó, hãng này phân biệt: “Thị trường xe ở Hàn Quốc, Đài Loan được lắp ráp động cơ Euro 4, còn ở VN chỉ bán xe được lắp ráp động cơ Euro 2 (tiêu chuẩn thấp hơn nhiều về khí thải… – PV).

Hệ thống an toàn trên ôtô cũng khác nhau: xe sản xuất cho các thị trường khác được trang bị hệ thống túi khí toàn bộ (8-12 túi khí), trong khi xe sản xuất cho thị trường VN chỉ được trang bị từ 1-2 túi khí”.

Chính sách trên đến nay cơ bản vẫn được giữ. Đại diện Hãng Hyundai VN, ông Lê Ngọc Đức – tổng giám đốc Hyundai Thành Công – khi trả lời Tuổi Trẻxác nhận: “Hiện đa số những mẫu xe mà Hyundai Thành Công đang phân phối tại VN đều đáp ứng theo tiêu chuẩn khí thải Euro 2”.

Không trả lời trực tiếp câu hỏi tiêu chuẩn thấp sao giá xe tương đương với tiêu chuẩn cao, đại diện Hyundai Thành Công cho rằng công nghệ sản xuất của mỗi hãng khác nhau, nên “rất khó 
so sánh”.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, không chỉ những ôtô được sản xuất tại một số nước châu Á, ngay cả những dòng xe chất lượng cao được sản xuất tại châu Âu, khi được đưa sang VN cũng chỉ lắp máy và trang thiết bị đáp ứng tiêu chuẩn Euro 2 theo yêu cầu hiện hành của VN.

Bởi theo báo cáo thử nghiệm khí thải do Cục Đăng kiểm VN cấp trong năm 2015-2016 thì các dòng xe Peugeot, Mazda của Công ty TNHH MTV sản xuất và lắp ráp ôtô Vina – Mazda; dòng xe Audi của Công ty TNHH ôtô Á Châu; dòng xe Toyota của Công ty ôtô Toyota VN… đều có giá trị giới hạn về khí thải là Euro 2.

Lãi 15-30%?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một đại diện của Cục Đăng kiểm VN cho biết theo yêu cầu, từ đầu năm 2017 tất cả các nhà sản xuất, nhập khẩu xe phải đáp ứng tiêu chuẩn Euro 4.

Tuy nhiên cho đến nay, thông tin mà cơ quan này nắm được thì mới chỉ có một số nhà nhập khẩu giới thiệu một số dòng xe có tiêu chuẩn Euro 4 tại VN và gần như chưa có dòng xe nào đáp ứng được tiêu chuẩn này, mà chủ yếu là đáp ứng tiêu chuẩn hiện hành là Euro 2.

Ông Bùi Ngọc Huyên – chủ tịch HĐQT Công ty CP ôtô Xuân Kiên – xác nhận những dòng ôtô có tiêu chuẩn Euro 2 được bán ra thị trường, nếu nhà sản xuất tận dụng nhà máy đã hết khấu hao thì mức lãi có thể lên tới trên 30%, thường thì cũng lời 15% nhờ chênh lệch tiêu chuẩn.

Và điều đáng nói, theo ông Huyên, dù có tiêu chuẩn thấp nhưng giá ôtô tại VN những năm qua liên tục tăng và được bán với giá ngang với tiêu chuẩn cao Euro 4.

Tìm hiểu của Tuổi Trẻ, chỉ có rất ít nhà sản xuất tại VN có sản phẩm theo tiêu chuẩn Euro 5 nhưng giá vẫn bằng, thậm chí thấp hơn so với giá xe của các hãng đang áp dụng tiêu chuẩn Euro 2.

Ngược lại, những thương hiệu xe có tiếng, được người tiêu dùng ưa chuộng, dù xe chỉ đạt tiêu chuẩn Euro 2 nhưng giá lại bằng hoặc cao hơn.

Một chuyên gia trong lĩnh vực ôtô cho rằng các cơ quan chức năng áp dụng tiêu chuẩn cao thì lợi cho người tiêu dùng. Còn không, doanh nghiệp đương nhiên phải tranh thủ tiêu chuẩn hiện hành để hưởng lời cao hơn.

Áp dụng tiêu chuẩn khí thải cao hơn, như Euro 4, nhằm bảo vệ môi trường, nhất là ở đô thị – Ảnh: H.Khoa

Hệ lụy môi trường

Theo lộ trình được Chính phủ đưa ra, đến ngày 1-1-2017 tới đây, tất cả các dòng ôtô nhập khẩu và lắp ráp tại VN đều phải theo tiêu chuẩn Euro 4.

Nhưng vẫn còn trở ngại. Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô VN đã “ra điều kiện” với Bộ Công thương là nếu không giới thiệu nhiên liệu Euro 4 thì Chính phủ cần lùi thời hạn áp dụng tiêu chuẩn Euro 4. Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn công nghệ ban đầu cũng chưa đáp ứng được tiêu chuẩn Euro 4.

Theo một chuyên gia Viện hàn lâm Khoa học công nghệ VN, lẽ ra việc áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 4 cần được thực hiện sớm hơn năm 2017 bởi ô nhiễm khói bụi và không khí từ các dòng xe tiêu chuẩn thấp đang tác động không nhỏ đến môi trường các thành phố lớn.

Theo ông N.D. – chuyên gia làm việc trong hãng xe có tiếng tại VN, việc áp tiêu chuẩn Euro 2 ngoài việc thải nhiều khí độc hơn, còn giảm hệ thống hỗ trợ an toàn bảo vệ người tiêu dùng.

Theo vị này, chính việc Bộ Công thương yêu cầu các nhà nhập khẩu ôtô phải được uỷ quyền từ chính hãng sản xuất (hầu hết cũng là những nhà sản xuất tại VN) đã giúp cho các hãng này khống chế, chỉ đưa xe tiêu chuẩn Euro 2 vào VN và giữ giá, tăng lợi nhuận.

Các nước theo tiêu chuẩn Euro 4 từ lâu, VN nếu không tăng tốc thì cũng không thể lùi thời hạn áp dụng Euro 4.

Trước mắt, cần áp dụng ngay các biện pháp, không để các hãng sản xuất “chặn đường” xe tiêu chuẩn Euro 4 vào VN nhằm hưởng lợi.