Thủ tướng Shinzo Abe (thứ hai từ trái sang) cùng lãnh đạo LDP sau khi kết quả bầu cử được công bố tối 10-7 – Ảnh: Reuters

Hãng tin Kyodo ngày 11-7 đưa tin liên minh cầm quyền của Thủ tướng Shinzo Abe gồm Đảng Dân chủ tự do (LDP) và Đảng Công minh mới (Komeito) đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Thượng viện, theo đó tiếp tục duy trì đa số ghế tại Thượng viện. 

Kết quả này mở đường cho Thủ tướng Abe tiếp tục theo đuổi các chính sách phát triển với trọng tâm là chiến lược tăng trưởng kinh tế mang tên Abenomics, hay vấn đề tái sử dụng các nhà máy điện 
hạt nhân.

Sau chiến thắng vang dội trên, trong Đảng LDP cầm quyền ở Nhật đã xuất hiện lời kêu gọi khởi động quá trình cải cách hiến pháp. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử hậu chiến nước Nhật có các đảng ủng hộ thay đổi hiến pháp chiếm hơn 2/3 ghế ở cả Hạ viện và Thượng viện. “Đảng chúng tôi đã nộp bản dự thảo về cải cách hiến pháp” – bà Tomomi Inada, chủ tịch Uỷ ban chính sách của LDP, thông báo.

Các nhà phân tích đánh giá rằng tuy Thủ tướng Shinzo Abe đã theo đuổi giấc mơ cải cách hiến pháp hòa bình của Nhật lâu nay, nhưng khả năng trước mắt ông sẽ chưa đụng đến điều 9 của hiến pháp, vốn không cho phép Nhật có quân đội hoặc tham gia bất cứ cuộc chiến nào, vì thái độ e dè của phần lớn cử tri.

Bên cạnh đó, việc cải cách hiến pháp là một quá trình không đơn giản, phe cải cách phải có hơn 2/3 tiếng nói ủng hộ ở hai viện của quốc hội để tổ chức trưng cầu ý dân. Thay đổi bất cứ điều khoản nào của hiến pháp cũng cần hơn 50% người dân ủng hộ.

Thăm dò của nhật báo Yomiuri tháng 3-2016 cho thấy có 61% ý kiến phản đối thay đổi điều 9 hiến pháp so với 35% ủng hộ. Do đó, phe ủng hộ cải cách hiến pháp sẽ không dám liều lĩnh chạm đến vấn đề nhạy cảm này vào thời điểm hiện tại.

Ông Abe có thể sẽ cân nhắc những kiến nghị khác, một trong số đó là tạo ra một điều khoản trao quyền lực lớn cho thủ tướng trong trường hợp xảy ra tình trạng khẩn cấp, ví dụ như động đất. Những thay đổi này được LDP kỳ vọng sẽ dọn đường cho việc xét lại điều 9 hiến pháp trong tương lai.

Trong một diễn biến liên quan, hãng tin nhà nước Tân Hoa xã của Trung Quốc bình luận chiến thắng của LDP trong cuộc bầu cử “đe doạ đến ổn định khu vực” vì quan điểm muốn thay đổi hiến pháp hoà bình của họ.

“Không chỉ hiến pháp hoà bình của Nhật bị đe doạ và quyền lực của ông Abe đang mở rộng, đây cũng là điều báo động cho các nước láng giềng châu Á của Nhật vì quân sự hoá sẽ không mang lại lợi ích gì cho cả hai bên” – Tân Hoa xã viết.