ASEAN rất lo ngại tình hình Biển Đông

Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan cho hay ASEAN đã “bày tỏ lo ngại nghiêm trọng” về tình hình Biển Đông trong cuộc họp với người đồng cấp Trung Quốc.

Hội nghị đặc biệt ASEAN – Trung Quốc không thể đưa ra tuyên bố chungREUTERS

Thông cáo riêng của Bộ Ngoại giao Singapore về cuộc họp đặc biệt ASEAN – Trung Quốc diễn ra tại Vân Nam (Trung Quốc) trong hai ngày 13 – 14.6, cho biết: “Ngoại trưởng Vivian Balakrishnan ghi nhận những lo ngại nghiêm trọng được bày tỏ bởi các ngoại trưởng ASEAN về những diễn biến tại hiện trường và kêu gọi ASEAN và Trung Quốc tiếp tục cùng làm việc để duy trì hoà bình và ổn định ở Biển Đông”.

Thông cáo cũng cho biết cuộc họp nói trên là nhằm chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 25 năm quan hệ ASEAN – Trung Quốc sẽ diễn ra vào tháng 9 tại Lào và bàn các ưu tiên hợp tác trong tương lai.

Việc Singapore, đang giữ vai trò điều phối quan hệ ASEAN – Trung Quốc, ra thông cáo riêng về cuộc họp gây chú ý đối với giới quan sát. Chưa hết, chính Ngoại trưởng Balakrishnan đã cùng người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị chủ trì cuộc họp đặc biệt tại Vân Nam nhưng lại vắng mặt tại cuộc họp báo kết thúc khiến dư luận xôn xao.

Giải thích về sự vắng mặt của ông Balakrishnan tại cuộc họp báo, một quan chức Singapore không muốn nêu tên nói vớiThanh Niên: “Do cuộc họp ở Vân Nam kéo dài hơn dự định đến 5 giờ, trong khi ông Balakrishnan phải về nước theo kế hoạch để kịp dự cuộc họp nội các vào sáng 15.6, nên ông ấy phải hủy dự họp báo”.

ASEAN rất lo ngại tình hình Biển Đông - ảnh 1

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị chủ trì cuộc họp đặc biệt tại Vân NamREUTERS

Sự “lo ngại nghiêm trọng” mà Ngoại trưởng Singapore đề cập trên thực tế được phản ánh rất “đậm” trong bản tuyên bố chung không được đưa ra chính thức sau khi cuộc họp kết thúc. Dư luận chỉ được biết đến cái gọi là “Tuyên cáo báo chí của các ngoại trưởng ASEAN” khi Bộ Ngoại giao Malaysia tiết lộ với AFP.

“Chúng tôi rất lo ngại về những diễn biến gần đây và đang diễn ra vốn làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và có khả năng huỷ hoại hoà bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông”, AFP trích bản tuyên cáo viết.

“Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phi quân sự hóa và tự kiềm chế trong tất cả các hoạt động, bao gồm việc bồi đắp đảo có thể gây thêm căng thẳng ở Biển Đông”, bản tuyên cáo chỉ rõ hành động nhưng tránh nêu bên cụ thể nào.

Bản tuyên cáo cũng nói thêm: “Chúng tôi nhấn mạnh cam kết của ASEAN về việc duy trì và cổ vũ cho hoà bình, an ninh và ổn định trong khu vực, và các giải pháp hòa bình cho các tranh chấp”. Những giải pháp đó là “tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao, không đe doạ hoặc sử dụng vũ lực, tuân thủ các nguyên tắc được công nhận phổ quát của luật pháp quốc tế gồm Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển và Hiến chương Liên Hiệp Quốc”.

Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Malaysia sau đó đã rút lại bản tuyên cáo với giải thích rằng Ban Thư ký ASEAN quyết định rút lại do có “những điều chỉnh khẩn cấp”.

Giữa lúc dư luận bàn tán về sự đồng thuận trong ASEAN về vấn đề Biển Đông, báo The Straits Times (Singapore) tối 15.6 cho hay “Trung Quốc đã thành công trong việc phân hóa ASEAN” tại cuộc họp “hiếm hoi” ở Vân Nam. Theo báo này, ông Vương Nghị đã đề nghị ASEAN cân nhắc chấp thuận một “bản đồng thuận 10 điểm” vào phút cuối.

Trong khi đó, Singapore trong vai trò điều phối viên của ASEAN đã chuẩn bị một bản thảo “với ý kiến khác biệt”. Kết quả là tuyên bố chung của các ngoại trưởng ASEAN không được cả 10 thành viên thông qua. Hội nghị đi đến quyết định không phát hành bản tuyên bố chung, thay vào đó mỗi quốc gia thành viên có thể đưa ra thông cáo của riêng mình.

Thục Minh
(Văn phòng Singapore)