Ứng viên Gary Johnson nói chuyện với báo giới sau khi được Đảng Tự do đề cử tại đại hội tổ chức ở Orlando, bang Florida, ngày 29-5 – Ảnh: Reuters

Điều này thậm chí từng được đề cập trong giai đoạn chạy đua tranh cử nhiều tháng qua.

Nhiều thành viên của cánh tả và cánh hữu đang kêu gọi việc lập ra những ứng viên đảng thứ ba cho cuộc bầu cử chính thức vào tháng 11 tới.

Những ứng cử viên này dù không có nhiều khả năng đắc cử, nhưng vẫn có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến các ứng viên chính thức của hai chính đảng lớn.

Ai sẽ quấy rối?

Hiện tại có ba ứng viên đang được vận động để thay thế cho tỉ phú Trump. Nhân vật đầu tiên là ông Mitt Romney, người từng bị đánh bại trong cuộc bầu cử với ông Barack Obama năm 2012.

Ông Romney là một tỉ phú và đang nỗ lực liên kết với những đối tác khác nhằm thành lập một đảng thứ ba. Cho đến thời điểm này, ông vẫn chưa thành công nhưng cũng tạo được một vài sự bất ổn đối với ông Trump. Tuy nhiên, theo dự đoán, ông Romney không có nhiều khả năng thành công.

Một ứng viên khác là ông Bill Kristol, con trai một trong những nhà sáng lập chủ nghĩa bảo thủ và là biên tập viên của tạp chí Weekly Standard rất nổi tiếng.

Ông Kristol đang nỗ lực để hạ bệ ông Trump. Mặc dù ông gặp nhiều khó khăn trong việc chạy đua với ông Trump, nhưng các chiến dịch của ông cũng góp phần làm suy giảm hình ảnh của ông Trump. Ông Kristol cũng không có nhiều triển vọng thành công lắm cho chiếc ghế tổng thống Mỹ.

Những cử tri không trung thành với Đảng Cộng hoà đang cố gắng kết hợp với những người thuộc Đảng Tự do.

Nếu điều này xảy ra, ông Trump sẽ gặp nhiều khó khăn vào tháng 11. Để điều đó xảy ra, thành viên Đảng Tự do phải thay đổi chính sách của họ. Tuy nhiên, có rất ít khả năng họ sẽ làm điều đó, trừ khi có nhiều áp lực bên ngoài buộc như thế.

Ông Bernie Sanders là thượng nghị sĩ tranh đua với bà Clinton trong đợt bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ.

Ông là người theo chủ nghĩa xã hội và khá thành công trong việc chạy đua với bà Clinton. Ông Sanders đã giành thắng lợi ở 20 bang trong đợt bầu cử sơ bộ lần này và hiện tại có hàng triệu người ủng hộ.

Mặc dù những người ủng hộ ông Sanders mong muốn ông tách khỏi Đảng Dân chủ và thực hiện chiến dịch tranh cử riêng cho mình.

Tuy nhiên, điều này rất khó xảy ra vì ông quyết so kè với bà Clinton tận phút cuối nhằm đạt được những thỏa thuận về một vài chính sách mà ông đang theo đuổi.

Một giải pháp khác là có thể đưa ông Sanders lên vị trí ứng viên phó tổng thống cho bà Clinton để nếu bà cựu ngoại trưởng đắc cử, ông Sanders có thể gây tác động lên những chính sách cần thiết.

Ông Sanders đang có nhiều ảnh hưởng tích cực đối với Đảng Dân chủ bằng cách định hướng đảng theo cánh tả.

Quấy rối và… thất bại

Cuộc bầu cử năm nay được đánh giá là gây nhiều tranh cãi nhất trong lịch sử nước Mỹ. Mặc dù khả năng thành lập một đảng thứ ba là thấp, nhưng điều này cũng từng xảy ra nhiều lần trong quá khứ.

George Wallace là một minh chứng. Ông là người theo Đảng Dân chủ và là thống đốc bang Alabama. Ông được biết đến nhiều vì chủ trương chống lại các phong trào đòi nhân quyền trong thập niên 1960.

Năm 1968, ông tách khỏi Đảng Dân chủ và thành lập Đảng Độc lập Hoa Kỳ. Đảng này đã giành được 13% số phiếu và thu hút 10 triệu cử tri. Dù ông thất bại trong nhiều cuộc tranh cử nhưng cũng tiến rất gần trong việc đánh bật Đảng Dân chủ.

Ralph Nader là một nhà hoạt động môi trường và là người chống đối mạnh mẽ Đảng Dân chủ. Năm 2000 ông tách khỏi đảng mình và thành lập Đảng Xanh.

Ông đã giành được một lượng phiếu khá lớn của các cử tri ở hai bang New Hampshire và Florida. Những thắng lợi của ông đã lấy đi nhiều lá phiếu của ứng cử viên Đảng Dân chủ Al Gore và vì thế giúp ông George W.Bush (Bush con) đắc cử năm đó.

Một ví dụ khác là ông Patrick Buchanan, người từng phục vụ chính phủ thời Ronald Reagan và Gerald Ford. Ông là một nhà bình luận báo chí danh tiếng và từng chạy đua với ông George W.H.Bush (Bush cha) cho vị trí ứng viên Đảng Cộng hòa năm 1992.

Ông thất bại vào năm đó và cả năm 1996. Ông thành lập Đảng Cách mạng năm 1998 nhằm đánh bại George W.Bush nhưng cũng không thành công.

Ông Ross Perot – một tỉ phú trong ngành công nghệ thông tin – từng là một ứng cử viên độc lập và tranh cử với ông George H.W.Bush năm 1992. Trong cuộc bầu cử năm đó, ông Perot thật sự giành được nhiều sự ủng hộ hơn cả ông Bush và Bill Clinton.

Tuy nhiên, ông Perot từ bỏ cuộc đua một cách bí ẩn để rồi sau đó tái xuất hiện. Ông Perot có lẽ đã gây ảnh hưởng không nhỏ đối với ông George H.W.Bush trong kỳ bầu cử năm 1992, và điều này giúp ông Bill Clinton đắc cử năm đó.

Các ứng viên chính thống từng phải tiêu tốn rất nhiều vật lực và trí lực nhằm nhấn chìm các ứng viên của đảng thứ ba. Lịch sử cũng cho thấy không có đảng thứ ba nào từng giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống của Mỹ.

Có một điều thú vị là các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang có sự tham gia của cả các tỉ phú – những người không dễ dàng để các đảng chính trị truyền thống kiểm soát mình. Nhiều người dự đoán trong tương lai, có lẽ thế lực kim tiền sẽ còn ảnh hưởng mạnh mẽ hơn nữa lên hệ thống bầu cử Mỹ.

________________________________