Một trẻ em được chích ngừa theo chương trình tiêm chủng miễn phí của Trung Quốc – Ảnh: AFP

Trung tâm Y tế bà mẹ và trẻ em của Hong Kong khẳng định từ ngày 1-4 chỉ tiếp nhận tiêm chủng mỗi ngày cho 120 trẻ em không phải là công dân Hong Kong.

Và đương nhiên những đứa trẻ không phải người bản địa phải trả phí chích ngừa cao hơn.

“Chính sách của chính quyền Hong Kong phù hợp với quyền ưu tiên của trẻ em địa phương. Chúng tôi có thể sẽ xem xét hạn ngạch hoặc từ chối các trường hợp đăng ký mới” – báo South China Morning Post dẫn lời ông Lý Phụng, trợ lý giám đốc Trung tâm Y tế dành cho gia đình và người già Hong Kong.

Bên Macau cũng có chính sách tương tự Hong Kong. Dù vậy, điều đó cũng không ngăn cản những phụ huynh đến từ đại lục.

Cô Lý Linh – bà mẹ có con 2 tháng tuổi ở Thượng Hải – cho biết không cần hưởng chế độ ưu tiên nào từ chính quyền đại lục trong việc tiêm chủng vì đã quá sợ hãi với tiêu chuẩn an toàn của nước nhà.

Cô sẵn sàng bỏ ra 77 USD để con trai mình được chủng ngừa bằng văcxin nhập khẩu hoặc đưa hẳn sang Hong Kong để tiêm ngừa.

Chính quyền quan liêu

Vụ bê bối văcxin thật sự khiến mọi người ngỡ ngàng và rùng mình về quy mô cũng như tính nguy hiểm của nó.

Cảnh sát Trung Quốc cho biết đã phát hiện và bắt giữ, thẩm vấn 130 nghi can liên quan đến vụ vận chuyển và phân phối lậu số văcxin trị giá 570 triệu nhân dân tệ (hơn 87,8 triệu USD) trên 24 tỉnh thành nước này.

Khi vụ việc vỡ lở, nhiều người dân còn tố cáo mối quan hệ mật thiết giữa những “đầu nậu bán văcxin dạo” và các cơ sở y tế của nhà nước đã tạo nên vụ bê bối kinh khủng này.

Dù chính quyền tuyên bố đã tịch thu 20.000 liều văcxin kém chất lượng trong đợt truy quét này nhưng dư luận vẫn cho rằng con số đã bị “làm nhỏ đi”.

Truyền thông Trung Quốc cho biết hai đối tượng chính trong vụ việc là bác sĩ họ Bàng và con gái của bà ta – một người học ngành dược. Hai mẹ con đã mua văcxin trôi nổi, sau đó bán lại cho hàng trăm nhà bán lẻ khác khắp Trung Quốc.

Họ bị bắt từ tháng 4-2015 nhưng cho đến tuần trước vụ việc mới được chính quyền tỉnh Sơn Đông công khai khiến dư luận Trung Quốc rất phẫn nộ. Nhiều người đặt nghi vấn vì sao thông tin được bưng bít gần một năm qua.

Hai mẹ con bà Bàng đã bán 25 loại văcxin cho cả người lớn và trẻ em với số lượng rất lớn từ năm 2010 đến 2015, gồm cả văcxin trị cúm, viêm gan A, viêm màng não, bệnh thủy đậu, bệnh dại và nhiều loại văcxin trị các bệnh khác.

Bà Bàng từng làm việc ở một bệnh viện tại thành phố Hà Trạch, tỉnh Sơn Đông. Người phụ nữ 47 tuổi này còn điều hành một cơ sở chuyên bán văcxin và nổi tiếng có mối quan hệ mật thiết với các công ty dược của Trung Quốc.

Năm 2009, bà Bàng từng lãnh án 3 năm được tạm hoãn thi hành án vì bán văcxin lậu nhưng vì lợi nhuận khủng khiếp nên vẫn tiếp tục kinh doanh văcxin chợ đen.

Các loại văcxin bà Bàng phân phối đều do các hãng dược có giấy phép sản xuất nhưng không được bảo quản và vận chuyển đúng quy cách. Điều này đồng nghĩa với việc chúng sẽ mất tác dụng và thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng con người.

Lỗ hổng mang tính hệ thống

Giáo sư y tế công của Trường đại học Bắc Kinh Chu Tử Quân nhận định dù cơ quan quản lý dược phẩm quốc gia có theo dõi sát sao các nhà sản xuất văcxin nhưng cơ quan này để ngỏ mảng phân phối văcxin nên mới tạo lỗ hổng cho con buôn chợ đen chen chân vào thao túng lĩnh vực này.

Giới chuyên gia nhận định vụ bê bối này cho thấy những thách thức mà thị trường dược phẩm của Trung Quốc phải đối mặt.

Vụ việc cũng gióng hồi chuông báo động những quy định lỏng lẻo trong dây chuyền cung cấp văcxin của thị trường dược phẩm lớn thứ hai trên thế giới này. Một số bác sĩ và bệnh nhân đã chỉ trích cơ quan chức năng Trung Quốc đã quá quan liêu trong quá trình giải quyết thủ tục liên quan đến việc cung cấp văcxin.

Chính điều này đã tạo lỗ hổng để thị trường văcxin chợ đen ở nước này nở rộ, cụ thể là vụ bê bối kinh khủng trên gây ảnh hưởng đến mạng sống của con người.

Tân Hoa xã dẫn lời quan chức thuộc Cơ quan Quản lý dược phẩm Trung Quốc, ông Lý Quốc Khánh, thừa nhận trong quá trình điều tra đã phát hiện một số cơ sở y tế của nhà nước cũng bán văcxin hết hạn hoặc gần hết hạn cho con buôn bên ngoài. Các con buôn này sau đó đem số văcxin bán lại cho các cơ sở y tế khác ở các vùng sâu vùng xa.

Tính đến nay đã có 29 doanh nghiệp dược phẩm và 16 cơ sở y tế ở Trung Quốc dính líu đến vụ bê bối.

Nhằm xoa dịu sự giận dữ đang cực điểm của người dân, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường mới đây đã chính thức lên tiếng sẽ “trừng phạt nghiêm khắc” những đối tượng có liên quan, dù đó là quan chức nhà nước ở cấp nào.