Mỹ – Trung căng thẳng vì Đài Loan

Trung Quốc phản ứng gay gắt trước việc chính quyền Mỹ xúc tiến kế hoạch bán lô vũ khí trị giá 1,83 tỉ USD cho Đài Loan.

Xe tăng do Mỹ sản xuất trong một cuộc diễn tập của Đài Loan – Ảnh: Reuters

Theo Reuters, chính quyền của Tổng thống Barack Obama ngày 16.12 đã chính thức thông báo với quốc hội Mỹ việc bán vũ khí cho Đài Loan. Động thái trên diễn ra một năm sau khi quốc hội Mỹ thông qua dự luật cho phép thực hiện việc này. Đây là lô vũ khí lớn đầu tiên được Mỹ bán cho Đài Loan trong hơn 4 năm qua.

Tờ The Washington Post đưa tin số vũ khí sắp đến tay Đài Bắc bao gồm 36 xe thiết giáp đổ bộ AAV-7 trị giá 375 triệu USD và 2 tàu hộ tống lớp Perry có giá 190 triệu USD. Bên cạnh đó, còn phải kể đến các loại tên lửa chống tăng Javelin và TOW 2B, tên lửa phòng không Stinger, hệ thống chỉ huy, trinh sát, kiểm soát Syun-An cùng nhiều vũ khí khác.

Dù không chính thức coi Đài Loan là một thực thể độc lập với Trung Quốc, nhưng Mỹ cam kết đảm bảo “năng lực phòng vệ đáng tin cậy” cho hòn đảo này trong khuôn khổ Đạo luật về quan hệ với Đài Loan. Cũng theo The Washington Post, dù quốc hội Mỹ có 30 ngày để tiến hành thủ tục phê duyệt, nhưng các nghị sĩ thuộc cả hai đảng đều tán đồng việc chuyển giao vũ khí cho Đài Loan. Thượng nghị sĩ John McCain, Chủ tịch Uỷ ban Quân vụ Thượng viện, đánh giá cao thương vụ trên, đồng thời kêu gọi “chính quy hóa” việc cung cấp vũ khí cho hòn đảo mà Trung Quốc luôn coi là một tỉnh của nước này.

Thương vụ bán vũ khí gần đây nhất của Mỹ cho Đài Loan là vào năm 2011 và bao gồm hơn 5 tỉ USD thiết bị dành để nâng cấp đội chiến đấu cơ F-16 già cỗi.

Thương vụ mới nhất được xúc tiến giữa lúc quan hệ Mỹ – Trung đang trong giai đoạn căng thẳng liên quan đến vấn đề Biển Đông, nơi Bắc Kinh trong thời gian qua đã cấp tập tiến hành bồi đắp và xây đảo phi pháp tại quần đảo Trường Sa.

Những lần bán vũ khí cho Đài Loan của Mỹ trước đây luôn bị Trung Quốc chỉ trích gay gắt và lần này cũng không ngoại lệ. Tân Hoa xã hôm qua 17.12 đưa tin Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã triệu đại biện lâm thời của Mỹ ở Bắc Kinh Kaye Lee đến để phản đối quyết định của chính quyền Obama và cho biết sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào những công ty liên quan. “Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc. Chúng tôi phản đối mạnh mẽ việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan”, Thứ trưởng Ngoại giao Trịnh Trạch Quang tuyên bố. Ông Trịnh nói rằng lô vũ khí bán cho Đài Loan đi ngược lại luật pháp quốc tế cũng như quy tắc trong quan hệ quốc tế và “gây tổn hại nghiêm trọng” đến chủ quyền quốc gia và an ninh của Trung Quốc.

Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết Raytheon và Lockheed Martin là hai nhà thầu chính trong thương vụ mới nhất với Đài Loan. Theo Reuters, hiện chưa rõ các công ty này sẽ chịu tác động gì từ các biện pháp trừng phạt khả dĩ của Trung Quốc. Năm 2013, Lockheed Martin đã ký kết với Tập đoàn Reignwood của Thái Lan thoả thuận xây dựng một nhà máy ngoài biển để cung cấp năng lượng cho một khu nghỉ mát cao cấp trên đảo Hải Nam của Trung Quốc.

Trùng Quang