Bắt đầu xử vụ Philippines kiện Trung Quốc về đường lưỡi bò

Bên cạnh lập luận rằng toà án quốc tế phải can dự vào tranh chấp ở Biển Đông, Philippines còn yêu cầu toà tuyên bố đường lưỡi bò không có giá trị.

Nhiều người Philippines biểu tình phản đối hành động của Trung Quốc trên
Biển Đông trước Văn phòng lãnh sự Trung Quốc ở Manila ngày 7.7 – Ảnh: AFP

Ngày 7.7, phiên tòa đầu tiên của vụ Philippines kiện Trung Quốc về yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh trên Biển Đông đã chính thức bắt đầu diễn ra tại Toà trọng tài thường trực (PCA) ở The Hague (Hà Lan). Ban thẩm phán gồm 5 người tìm hiểu lập luận trong tuần này trước khi đưa ra quyết định liệu PCA có quyền xét xử vụ kiện của Philippines hay không.

Tờ The Philippine Star dẫn lời bà Abigail Valte, Phó phát ngôn viên Tổng thống Philippines, cho hay phiên xử đầu tiên của toà bắt đầu từ 14 giờ 30 đến 17 giờ 30 (giờ địa phương). Dự kiến, lần phân xử này sẽ diễn ra đến ngày 13.7.

Bà Valte cho biết thêm sau khi Ngoại trưởng Philippines, Albert del Rosario trình bày lý do kiện Trung Quốc, các luật sư từ Công ty Foley Hoag ở Washington D.C. do luật sư Paul Reichler dẫn đầu sẽ đưa ra các lập luận liên quan đến quyền xét xử vụ kiện. Ông Reichler tiết lộ với Reuters rằng trong phiên xử kín đầu tiên, Philippines khẳng định toà án quốc tế nên can dự vào tranh chấp của Manila với Bắc Kinh về quyền khai thác tài nguyên và đánh bắt ở Biển Đông.

Thẩm phán Toà án tối cao Philippines, Antonio Carpio xác nhận Manila đã lập luận yêu cầu PCA tuyên bố “đường chín đoạn” hay còn gọi là “đường lưỡi bò” của Trung Quốc không có giá trị, theo CNN. Luật sư Reichler dự đoán quyết định về quyền xét xử sẽ được đưa ra trong vòng 90 ngày và ông tin rằng PCA cuối cùng sẽ ra phán quyết có lợi cho Philippines.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines, Charles Jose cho hay nếu có quyền xét xử vụ kiện, PCA sẽ yêu cầu Philippines trình bày lập luận về tuyên bố chủ quyền của họ ở Biển Đông “vào một ngày trong tương lai”, theo CNN. Còn nếu PCA không có quyền xét xử, vụ kiện sẽ kết thúc ở đó.

Trong khi đó, Tân Hoa xã dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh hôm qua 7.7 tuyên bố Bắc Kinh sẽ không chấp nhận và cũng không tham gia vụ kiện trên. Đến nay, chưa rõ việc đại diện Trung Quốc có mặt tại phiên toà hay không. Dù vậy, nhiều quan chức ngoại giao và chuyên gia pháp lý Trung Quốc được cho là vẫn đang theo dõi sát sao vụ kiện cũng như thu thập ý kiến bên ngoài.

Mặt khác, Đại sứ Trung Quốc tại Manila Triệu Kiến Hoa ngày 6.7 tuyên bố Bắc Kinh “vẫn và sẽ luôn luôn mở cửa” cho các cuộc đàm phán song phương nhằm giải quyết tranh chấp chủ quyền với Manila.

Tuy nhiên, ông Herminio Coloma Jr., Thư ký Văn phòng điều hành liên lạc Tổng thống Philippines, hôm 7.7 lên tiếng bác bỏ đề xuất của ông Triệu và tái khẳng định tranh chấp ở Biển Đông nên được giải quyết theo cơ chế đa phương vì nó liên quan đến nhiều thành viên khác của ASEAN, theo The Philippine Star.

Cũng trong ngày 7.7, Reuters dẫn lời thiếu tướng Philippines, Raul del Rosario tiết lộ rằng Manila vừa thông qua kế hoạch hiện đại hoá các lực lượng vũ trang trong 15 năm, tới năm 2023, với ngân sách hơn 22 tỉ USD.

Theo kế hoạch, quân đội Philippines sẽ lắp đặt radar giám sát trên không, trang bị tàu ngầm, tàu hộ vệ, máy bay giám sát, hệ thống tên lửa… “Đến khi kế hoạch này hoàn tất, chúng tôi sẽ bao quát Biển Đông… Chúng tôi sẽ biết rõ 24/7 những gì đang diễn ra ở khu vực tranh chấp và có thể phản ứng nhanh cho mọi tình huống khẩn cấp”, ông del Rosario khẳng định.

Việt Nam tham dự với tư cách quan sát viên

Theo thông cáo báo chí ngày 7.7 của Toà trọng tài thường trực, đây sẽ là phiên xử kín. Tuy nhiên, sau khi nhận được văn bản yêu cầu từ các quốc gia liên quan, Việt Nam, Malaysia, Thái Lan, Indonesia và Nhật Bản được phép cử đại diện tham dự phiên xử với tư cách quan sát viên.

Giới quan sát cho rằng, với trình tự thủ tục phức tạp và kéo dài của một phiên xử như thế, tòa khó có thể đưa ra phán quyết cuối cùng trong tương lai gần.

An Điền

Phát hiện tấm biển chữ Trung Quốc gần bãi Cỏ Rong

Ngày 7.7, Reuters loan tin hải quân Philippines đã phát hiện một tấm biển lớn bằng thép ghi chữ Trung Quốc và hàng trăm phao màu vàng được nối lại với nhau gần bãi Cỏ Rong trên Biển Đông.

Cụ thể, một thủy thủ tiết lộ với Reuters rằng anh phát hiện các phao và tấm biển nổi trong lần ở trên tàu cá hồi cuối tháng 5.

Thủy thủ này nói rằng không có bằng chứng cho thấy tàu Trung Quốc đã thả các phao và tấm biển, cũng không rõ chữ Trung Quốc trên đó có nghĩa gì. Tuy nhiên, khi các thuỷ thủ tìm cách cắt phao thì một tàu tuần tra lớn Trung Quốc xuất hiện từ xa, buộc họ nhanh chóng rời khỏi khu vực.

Trong khi đó, phát ngôn viên hải quân Philippines Edgard Arevalo nói rằng ông không thấy báo cáo về phát hiện trên.

Văn Khoa