GS-TS Lê Hồng Hạnh phát biểu tại hội thảo – Ảnh: Thái Sơn

Nhận hối lộ tình dục thì thu hồi cái gì?

Theo nhóm nghiên cứu, thiệt hại về tài sản do tham nhũng gây ra ngày càng lớn. Trong khi đó, công tác đấu tranh, thu hồi tài sản tham nhũng (TSNT) còn nhiều bất cập, tỷ lệ thu hồi còn thấp. Năm 2013 tỷ lệ số tiền, TSTN thu hồi đạt được chưa đến 10%; năm 2014 đạt trên 22%, thấp hơn nhiều so với số tiền, tài sản thực tế bị tham nhũng.

Nêu ý kiến tại hội thảo, GS-TS Lê Hồng Hạnh – Viện trưởng Viện Nghiên cứu pháp luật và kinh tế ASEAN cho rằng thu hồi TSTN mà chỉ dùng từ tài sản thì sẽ không phù hợp với thực tế và sẽ có nhiều hành vi hối lộ không áp dụng được. “Ví dụ một ông quan chức không cần tiền mà chỉ cần nhận những giây phút sung sướng. Ông ấy sẵn sàng bố trí việc làm cho cô gái để đổi lấy điều mình mong muốn. Vậy khi chúng ta thu hồi tài sản thì thu hồi cái gì ở đây. Hay một ông thứ trưởng đang rất mong muốn có bằng tiến sĩ nên bổ nhiệm con của ông hiệu trưởng trường đại học vào vị trí trong cơ quan nhà nước không đúng quy trình điều kiện, thì chúng ta sẽ thu hồi như thế nào, thu hồi cái gì?”, ông Hạnh băn khoăn.

Theo ông Hạnh, việc thu hồi TSTN phải tính đến không chỉ tài sản mà phải huỷ bỏ tất cả những lợi ích có được từ hành vi tham nhũng.

“Chúng ta có luật Phòng chống tham nhũng (PCTN), bộ luật Hình sự nhưng sửa đổi đi, sửa đổi lại bao nhiêu lần rồi nhưng có xác định được vấn đề đâu; tài sản tham nhũng vẫn nằm trong gia tộc của người tham nhũng, nhà ở, con cái. Chính vì thế phải có đột phá. Đột phá ở đây là không cần chờ tới khi có bản án thì mới xử lý được các quyền lợi của kẻ tham nhũng, bởi thực tế cho thấy có những vụ án tham nhũng quay đi quay lại đã mất 10 năm rồi, cứ sơ thẩm – phúc thẩm – giám đốc thẩm lại quay lại sơ thẩm – phúc thẩm – giám đốc thẩm… Đối với tham nhũng mà chúng ta làm như thế thì đất nước này bị tàn phá mất rồi”, ông Hạnh nói.

Còn ông Phạm Quý Tỵ – nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp đặt thêm vấn đề: trường hợp đã khởi tố vụ án hình sự sau đó bị can hoặc bị cáo chết, cơ quan tố tụng đã đình chỉ vụ án hình sự thì cơ quan, tổ chức có quyền khởi kiện dân sự để đòi lại tài sản mà người phạm tội tham nhũng đã chiếm đoạt. “Trường hợp chứng minh được tài sản của người phạm tội do tham nhũng mà có thì phải thu hồi, nếu người phạm tội có trách nhiệm bồi thường thì người thừa kế tài sản của người đã chết phải có trách nhiệm bồi thường trong giới hạn di sản của người chết để lại”, ông Tỵ nói.

Cấm lãnh đạo cấp vụ gửi tiền ở nước ngoài

Trình bày báo cáo tóm tắt kết quả nghiên cứu tại hội thảo hôm qua, Ban Nội chính T.Ư cho biết nhóm nghiên cứu đưa ra nhiều đề xuất táo bạo về thu hồi TSTN. Trong đó, sửa đổi bộ luật Hình sự theo hướng tăng mức phạt tiền, giảm hình phạt tù có thời hạn và các hình phạt khác đối với những đối tượng có hành vi tham nhũng nhưng đã chủ động khai báo, khắc phục hậu quả, giúp tăng khả năng thu hồi TSTN. Nếu người tham nhũng đã trả lại hết TSTN, đã bồi thường đầy đủ thiệt hại do tham nhũng gây ra thì có thể xem xét áp dụng hình phạt chính là phạt tiền, miễn hoặc giảm hình phạt. Trong trường hợp đặc biệt có thể miễn trách nhiệm hình sự, chuyển xử lý hành chính. Đối với luật PCTN cần sửa đổi toàn diện, trong đó bổ sung quy định về việc thu hồi, nộp ngân sách nhà nước đối với những tài sản tăng thêm đáng kể so với thu nhập hợp pháp mà đối tượng kê khai không chứng minh được về khoản tăng thêm. Đáng chú ý, để ngăn ngừa việc tẩu tán TSTN ra nước ngoài, nhóm nghiên cứu đề nghị cần quy định cấm cán bộ, đảng viên có chức vụ từ cấp vụ, cục trở lên gửi tiền, tài sản hoặc sở hữu tài sản ở nước ngoài. Đây là quy định giúp phòng ngừa, phát hiện tội phạm về tham nhũng có yếu tố nước ngoài, phòng ngừa khả năng đối tượng tham nhũng tạo dựng cơ sở kinh tế để trốn ra nước ngoài sau khi đã thực hiện hành vi tham nhũng ở trong nước. Ngoài ra, nhóm chuyên gia cũng đề nghị bổ sung các quy định về việc cho phép cơ quan điều tra được áp dụng các biện pháp điều tra đặc biệt với một số loại tội, trong đó có các tội về tham nhũng như: ghi âm, nghe điện thoại, kiểm tra thư tín, tài sản ngân hàng… giúp nhanh chóng phát hiện, làm rõ hành vi cũng như TSTN…

Theo ông Phạm Anh Tuấn – Phó trưởng ban Nội chính T.Ư, sau khi tham khảo, lấy ý kiến kể cả phản biện của các chuyên gia, nhà khoa học, nghiên cứu này sẽ được nghiệm thu và trở thành ý kiến chính thức của Ban Nội chính T.Ư gửi tới các cơ quan Đảng và Nhà nước về PCTN.