Bước ngoặt cho cuộc khủng hoảng Ukraine

Những quyết định được đưa ra trong hội nghị tại thủ đô Minsk của Belarus bắt đầu ngày 11.2 sẽ mang tính quyết định đối với tình hình Ukraine.

Người dân ở thị trấn Kramotorsk, miền đông Ukraine sơ tán trong ngày 11.2 – Ảnh: Reuters

Sau nhiều lo ngại có thể bị huỷ vào giờ chót, hội nghị đã bắt đầu vào tối 11.2 (giờ địa phương) với sự tham dự của lãnh đạo 4 nước là Đức, Pháp, Nga và Ukraine. AFP hôm qua dẫn lời Ngoại trưởng EU Federica Mogherini nhận định: “Dù kết quả thế nào, cuộc đàm phán tại Minsk cũng sẽ là bước ngoặt đối với tình hình Ukraine”. Theo bà Mogherini, nếu đạt thỏa sẽ giúp mở lối ra cho xung đột ở miền đông. Ngược lại, mọi tình huống được giả định trước, kể cả những kịch bản “đáng lo ngại” đều có thể xảy ra.

Để tạo mọi thuận lợi cho hội nghị được Tổng thống Pháp François Hollande xem là “cơ hội cuối cùng” này, hàng loạt cuộc gặp đã được tổ chức kể từ cuối tuần qua. Ngày 10.2, đại diện phe nổi dậy đề xuất những giải pháp hoà bình trong cuộc họp kéo dài 2 giờ ở Minsk với đại diện chính phủ Ukraine, theo tờ Le Monde. Nội dung đề xuất không được công bố, nhưng lãnh đạo lực lượng này ở Donetsk Denis Pushilin cho rằng vẫn còn “quá sớm” để thảo luận về ngừng bắn hoàn toàn trong bối cảnh chiến sự vẫn cực kỳ quyết liệt. Giao tranh đã làm ít nhất 47 người thiệt mạng trong 2 ngày qua. Giới quan sát nhận định cả phe chống đối lẫn quân đội Ukraine đều muốn giành thêm ưu thế ngay trước khi một thoả thuận có thể được ký kết tại Minsk.

Vì vậy, nhiều chuyên gia cũng cho rằng cuộc đàm phán ngày 11.2 chủ yếu để tìm được những thoả thuận “trung gian”, làm bước đệm cho một thoả thuận hoà bình thật sự. Chẳng hạn, trước hết phải thống nhất lại chiến tuyến và vùng phi quân sự, vì so với các ranh giới đã được quy định trong thỏa thuận ký hồi tháng 9.2014, lực lượng nổi dậy đã kiểm soát thêm khoảng 500 km2 lãnh thổ, theo tờ Le Figaro.

Trong trường hợp đàm phán tại Minsk thất bại hoàn toàn, giới quan sát lo ngại giao tranh có thể biến chuyển khó lường tại Ukraine, đặc biệt khi một số nước phương Tây đã cân nhắc giải pháp viện trợ vũ khí cho Kiev. Trong cuộc điện đàm vào rạng sáng qua với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Mỹ Barack Obama cảnh báo: “Nếu tiếp tục có những hành động đe doạ Ukraine như gửi binh sĩ, vũ khí và hỗ trợ tài chính cho phe nổi dậy, Nga sẽ phải trả giá cao hơn”. Theo AP, Chủ tịch Uỷ ban Quân vụ Hạ viện Mỹ Mac Thornberry vừa trình dự luật về cung cấp cho Ukraine số vũ khí sát thương có trị giá 1 tỉ USD từ nay đến tháng 9.2017. Hôm qua, Tư lệnh các lực lượng Mỹ tại châu Âu Ben Hodges thông báo gửi một đơn vị đến Ukraine vào tháng 3 để huấn luyện các binh sĩ nước này về an ninh, y tế và cùng tập trận đối phó vũ khí Nga. Cùng ngày, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko cũng tuyên bố sẽ “thiết quân luật toàn lãnh thổ” nếu đàm phán tại Minsk thất bại và xung đột leo thang ở miền đông.

Lan Chi