Điều tra quốc tế vụ máy bay MH17 bị bắn rơi

Các tay súng ly khai có mặt tại hiện trường vụ máy bay rơi – Ảnh: Reuters

Theo CNN, các quan chức Mỹ cho biết quả tên lửa cướp đi sinh mạng của 283 hành khách và 15 nhân viên phi hành đoàn có thể là SA-11 (Buk) hoặc SA-20. Một mạng lưới rađa của Mỹ phát hiện một hệ thống tên lửa đất đối không ngắm bắn một máy bay trước khi chiếc Boeing rơi xuống đất. Hệ thống rađa thứ hai dò được tín hiệu nhiệt ở thời điểm chiếc máy bay bị bắn trúng.

Tình báo Mỹ kết luận phe ly khai thân Nga đã bắn máy bay. Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Samantha Power cũng tuyên bố Washington không thể loại trừ khả năng Nga hỗ trợ phe ly khai bắn rơi máy bay này. Phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Barack Obama nhấn mạnh tên lửa được phóng đi từ khu vực phe ly khai kiểm soát.

Các phóng viên quốc tế có mặt tại hiện trường vụ rơi máy bay đều mô tả một khung cảnh vô cùng thảm khốc. Trên cánh đồng ở làng Grabovo, những mảnh vụn máy bay vương vãi tứ tung. Mùi nhiên liệu và thịt cháy bốc lên khét lẹt. Rất nhiều thi thể không nguyên vẹn nằm rải rác khắp nơi.

Yêu cầu phe ly khai Ukraine trả lại hộp đen

Những lời cáo buộc qua lại bay tới tấp giữa Kiev, miền đông Ukraine và Matxcơva. Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko khẳng định đây là một vụ “tấn công khủng bố” do phiến quân ly khai thực hiện. Trước đó, “Thủ tướng” nước “CH nhân dân Donetsk” tự phong Alexander Borodai buộc tội máy bay chiến đấu Ukraine đã bắn rơi MH17.

Từ Matxcơva, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh Chính phủ Ukraine phải chịu trách nhiệm. “Thảm kịch này đã không xảy ra nếu Kiev không nối lại chiến dịch quân sự ở miền đông nam” – ông Putin nói. Từ Kuala Lumpur, Thủ tướng Malaysia Najib Razak tuyên bố bắn máy bay là “hành động chống lại phẩm giá con người” và khẳng định kẻ thủ ác phải bị trừng trị thích đáng.

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon và các nhà lãnh đạo thế giới lập tức kêu gọi mở cuộc điều tra quốc tế nhằm tìm ra thủ phạm thực hiện vụ thảm sát trên không. Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc cũng ra tuyên bố kêu gọi mở cuộc điều tra độc lập và toàn diện. Thủ tướng Malaysia Najib cho biết ông đã triển khai một nhóm chuyên gia tới Kiev. Nguồn tin ABC News tiết lộ một nhóm chuyên gia thuộc Cục Điều tra liên bang Mỹ và Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Mỹ cũng đã tới Ukraine.

Người phát ngôn Nhà Trắng, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Nga Vladimir Putin đồng loạt yêu cầu phe ly khai thân Nga và quân đội Ukraine ngừng bắn để đảm bảo cuộc điều tra diễn ra thuận lợi. Tổ chức An ninh và hợp tác châu Âu (OSCE) thông báo phe ly khai đã cam kết hợp tác với chính quyền Ukraine và các tổ chức quốc tế để thực hiện cuộc điều tra.

Đại diện “CH nhân dân Donetsk” cho biết sẽ phong tỏa hiện trường thảm họa để lực lượng cứu hộ chính phủ thu thập thi thể hành khách. Hôm qua, phe ly khai đã cho phép một nhóm 30 chuyên gia OSCE tiếp cận hiện trường vụ thảm họa. Tuy nhiên đại diện phe ly khai ở Donetsk cho biết sẽ không ngừng bắn. Sau đó OSCE tố cáo các tay súng ly khai không cho họ tự do hoạt động.

Hãng tin Reuters đưa tin các nhân viên cứu hộ đã tìm thấy hai hộp đen của chuyến bay MH17. Trước đó các tay súng ly khai thông báo đã phát hiện hộp đen đầu tiên và sẽ gửi sang Nga để phân tích. Phương Tây đã phản ứng dữ dội với thông tin này. Tổng thống Mỹ Barack Obama nhấn mạnh cần phải giữ an toàn các bằng chứng tại hiện trường cho đến khi các chuyên gia quốc tế tới điều tra.

Ngoại trưởng Úc Julie Bishop yêu cầu phe ly khai phải lập tức trả lại hộp đen cho cứu hộ Ukraine. Sau đó điện Kremli cho biết sẽ không nhận hộp đen vì đây là hành vi vi phạm các quy định quốc tế.

Thông tin nhiễu loạn

Các nguồn tin ngoại giao cho biết nhìn chung phương Tây kết luận sơ bộ phe ly khai đã bắn hạ chiếc máy bay xấu số. Theo Reuters, hôm qua Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) công bố đoạn ghi âm nghe lén cuộc nói chuyện giữa hai sĩ quan tình báo Nga với các tay súng ly khai ở Donetsk về vụ rơi máy bay. Trong đoạn ghi âm, một tay súng ly khai có bí danh “thiếu tá” nói chuyện với một đồng đội có bí danh “Grek” rằng một nhóm phiến quân đã bắn rơi máy bay MH17.

“Chiếc máy bay vỡ trên không gần khu mỏ Petropavlovskaya. Đã tìm thấy nạn nhân đầu tiên. Đó là một phụ nữ. Một thường dân” – “thiếu tá” nói. Sau đó “thiếu tá” xác nhận máy bay bị bắn rơi là máy bay hàng không dân dụng. “Chắc chắn 100% đó là máy bay dân dụng rồi” – “thiếu tá” than thở. Khi được hỏi có tìm thấy vũ khí nào trên máy bay hay không, “thiếu tá” trả lời: “Không. Chỉ có đồ dân dụng thôi”.

Trong một đoạn băng ghi âm khác, một người mà SBU khẳng định là sĩ quan tình báo Nga có tên Igor Bezler báo cáo vụ rơi máy bay tới cấp trên là đại tá Vasily Geranin. “Một chiếc máy bay vừa bị bắn hạ. Đó là nhóm đặt mìn. Họ đã đến kiểm tra và chụp ảnh máy bay. Nó đang bốc khói” – Bezler nói với Geranin. Trong đoạn ghi âm thứ ba, một tay súng ly khai thảng thốt: “Đó là một máy bay dân dụng. Nó rơi ở vùng Grabovo. Có cả một biển xác phụ nữ và trẻ em… Nhưng tại sao một máy bay dân dụng lại bay trên bầu trời Ukraine cơ chứ?”.

Truyền thông quốc tế cũng xôn xao với tài khoản mạng xã hội VK.com của người được cho là “bộ trưởng quốc phòng” tự phong của Donetsk Igor Strelkov đăng đoạn video khoe khoang chiến tích bắn tên lửa phá hủy một máy bay vận tải AN-26 của quân đội Ukraine ở thời điểm và vị trí máy bay Boeing MAS rơi. “Chúng tao đã cảnh báo rồi, đừng có bay trên bầu trời của chúng tao” – Strelkov viết trên VK. Ngay sau khi có tin máy bay rơi là chiếc Boeing của MAS, đoạn video và thông điệp trên lập tức bị xóa khỏi trang VK.

Tháng trước, trên trang mạng xã hội Twitter, các tay súng ly khai cũng khoe đã chiếm được một số hệ thống tên lửa đất đối không Buk của quân đội Ukraine. Trong ngày hôm qua, các đoạn post này cũng lần lượt bị rút một cách lặng lẽ khỏi Twitter. Nhưng tất cả hành động này đều bị truyền thông phương Tây ghi nhận. Ngược lại, Nga phản ứng bằng cách tuyên bố hệ thống tên lửa phòng không Ukraine đã kích hoạt trong ngày chuyến bay MH17 bị bắn hạ.

HIẾU TRUNG