Ukraine ký hiệp ước khiến Nga lo ngại

Ngày 27.6, Ukraine đã hoàn tất việc ký Hiệp ước Liên kết với EU, bất chấp những phản ứng mạnh mẽ từ phía Nga.

Từ trái sang: Ông Barroso, Poroshenko và Van Rompuy tại Brussels ngày 27.6 - Ảnh: Reuters

Trước sự chứng kiến của các lãnh đạo cấp cao EU như Chủ tịch Uỷ ban châu Âu Jose Manuel Barroso, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Herman Van Rompuy, Thủ tướng Đức Angela Merkel… Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko hôm qua đã ký kết phần trọng tâm của Hiệp ước Liên kết tại trụ sở của EU ở Brussels (Bỉ) với các điều khoản xoá bỏ hàng rào thuế quan để thiết lập vùng tự do thương mại. Theo Tổng thống Poroshenko, đây là “ngày quan trọng nhất” đối với Ukraine kể từ khi tuyên bố độc lập vào năm 1991. Ngoài nước này còn 2 quốc gia Đông Âu khác là Moldova và Georgia cũng ký Hiệp ước Liên kết với EU trong ngày 27.6. Giới quan sát nhận định văn kiện mới sẽ đưa Kiev tiến một bước quan trọng về phía EU mà không cần gia nhập liên minh này.

Hiệp ước Liên kết được Ukraine và EU đàm phán từ năm 2007 – 2012 để thay thế Hiệp ước Đối tác và Hợp tác có từ năm 1998, theo tờ Le Monde. Ngoài phần trọng tâm về tự do thương mại, hiệp ước còn tăng cường hợp tác giữa Kiev với Brussels ở nhiều lĩnh vực: ngoại giao, năng lượng, hạt nhân, tư pháp… Từ cơ sở này, hai bên có thể xem xét đàm phán để nới lỏng các quy định của thị thực nhập cảnh. Hồi cuối năm ngoái, do áp lực từ Nga, Tổng thống Ukraine khi ấy là Viktor Yanukovych đã không ký kết Hiệp ước Liên kết với EU như dự kiến. Đây là nguyên nhân mở đầu cuộc khủng hoảng nghiêm trọng ở nước này khiến ông Yanukovych bị quốc hội phế truất vào tháng 2, kéo theo bất ổn cho đến nay.

Ngay trong ngày 27.6, AFP dẫn lời Tổng thống Nga Vladimir Putin nhận định Hiệp ước Liên kết Ukraine – EU “áp đặt người dân phải chọn giữa châu Âu với Nga” và “chia cắt sâu sắc xã hội Ukraine”. Ukraine hiện đang tham gia thỏa thuận tự do thương mại với Nga và một số nước khác thuộc Liên Xô trước đây. Do đó, Moscow rất lo ngại hàng hóa của EU nhờ Hiệp ước Liên kết sẽ dễ dàng xâm nhập thị trường Nga qua đường Ukraine. Điện Kremlin đã nhiều lần khẳng định sẽ đưa ra biện pháp cần thiết để bảo vệ nền kinh tế ngay khi “có dấu hiệu xấu”.

Trong một diễn biến liên quan, lực lượng chống chính phủ ở miền đông Ukraine đã đồng ý đàm phán với chính phủ Ukraine để thảo luận về việc áp dụng kế hoạch hòa bình của Tổng thống Poroshenko. Để tạo điều kiện cho đàm phán, ông Poroshenko quyết định gia hạn lệnh ngừng bắn thêm 3 ngày sau khi nó hết hiệu lực vào hôm qua, theo Reuters.

Lan Chi