ASEAN phải thể hiện vai trò trung tâm trong vấn đề biển Đông

Các diễn biến phức tạp đang diễn ra ở biển Đông đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở khu vực. Do vậy, đây là vấn đề thuộc quan tâm chung và ASEAN phải có tiếng nói, thể hiện vai trò trung tâm và trách nhiệm của ASEAN.

Đây là khẳng định của đại diện các quốc gia tham gia cuộc họp đặc biệt các Quan chức cao cấp (SOM) ASEAN diễn ra hôm qua (27.6) tại Hà Nội.

Cuộc họp lần này là sáng kiến do Việt Nam đưa ra tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tháng 5 vừa qua tại Myanmar và được các nước ASEAN hoan nghênh và ủng hộ.

Tại cuộc họp các thành viên đã thống nhất ASEAN cần lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ việc bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực; nhấn mạnh việc tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước về luật Biển (UNCLOS) 1982 và các thỏa thuận liên quan ở khu vực, nhất là thực hiện nghiêm túc và đầy đủ các quy định của Tuyên bố ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) mà Trung Quốc (TQ) là một bên tham gia ký kết.

Các thành viên cũng nhấn mạnh việc không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, và tích cực thúc đẩy để sớm có Bộ quy tắc ứng xử (COC) ở biển Đông nhằm bảo đảm tốt hơn hòa bình, ổn định, an ninh ở khu vực.

Trung Quốc vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế

Dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh cho rằng trong bối cảnh khu vực với nhiều thách thức hiện nay, để phát huy được vai trò trung tâm, ASEAN cần phải đoàn kết và thể hiện được trách nhiệm của mình đối với các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực.

Đặc biệt, ASEAN cần tăng cường vai trò chủ động trong xây dựng các chuẩn mực ứng xử ở khu vực và phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN tại các cơ chế khu vực như ASEAN+1, ASEAN+3, EAS, ARF, ADMM+…

Về biển Đông, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh đã cập nhật về những diễn biến phức tạp đang diễn ra trên biển Đông do việc TQ hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 và cùng với việc đưa nhiều tàu hộ tống bảo vệ, trong đó có cả tàu và máy bay quân sự xâm phạm sâu vào trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, liên tục có các hành động gây hấn, làm thiệt hại cho các tàu thực thi pháp luật và dân sự của Việt Nam.

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh khẳng định những hành động này của TQ đã vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982 và Tuyên bố DOC ký giữa ASEAN và TQ. Thứ trưởng đánh giá cao Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ngày 10.5.2014 và cho rằng, ASEAN cần phải đẩy mạnh các nỗ lực của mình nhằm bảo đảm rằng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, DOC và các Tuyên bố của ASEAN phải được thực hiện trên thực tế mà trước hết là việc TQ phải chấm dứt xâm phạm và rút ngay giàn khoan và các tàu ra khỏi vùng biển của Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Phạm Quang Vinh, hơn bao giờ hết, ASEAN cần phải chủ động đề xuất các cơ chế để bảo đảm rằng các quy định của DOC phải được tôn trọng và sớm đạt được COC. Đây chính là trách nhiệm và ASEAN cần phải thể hiện vai trò chủ động, trung tâm của mình, tiếp tục tiếng nói chung đối với những vấn đề quan trọng của khu vực.

Trường Sơn