Họp báo quốc tế về vụ Trung Quốc ngang ngược đặt giàn khoan tại vùng biển VN:

Kiên trì, kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích của Việt Nam

Mở đầu buổi họp báo chiều qua, 7.5, ông Lê Hải Bình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao nói rõ đây là buổi họp báo quốc tế công bố hành vi Trung Quốc đặt giàn khoan sai trái, xâm phạm chủ quyền VN.

Điểm lại diễn biến hành động xâm phạm của Trung Quốc (TQ), ông Trần Duy Hải, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia, cho biết từ ngày 1.5 giàn khoan HD-981 và các tàu hộ vệ của TQ đã di chuyển vào vùng biển VN và đến 2.5 đã hạ đặt tại vị trí lô 143 nằm hoàn toàn trong vùng biển và thềm lục địa VN, cách bờ biển VN khoảng 130 hải lý, cách đảo Lý Sơn khoảng 120 hải lý. Đến thời điểm này VN đã có 8 cuộc làm việc với phía TQ, trong đó có 6 cuộc gặp trực tiếp tại Hà Nội và Bắc Kinh, 2 cuộc điện đàm đàm phán cấp Chính phủ giữa hai nước, giữa Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh với Ủy viên Quốc vụ Dương Khiết Trì.

Do tính chất nghiêm trọng của vấn đề, sẽ đe dọa hòa bình, ổn định và an ninh an toàn hàng hải ở biển Đông, chúng tôi đã thông báo cho các nước ASEAN và các nước liên quan khác quan tâm và có lợi ích ở khu vực này. Hầu hết các nước đều bày tỏ lo ngại trước các hành vi của Trung Quốc   Ông Trần Duy Hải, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia (Bộ Ngoại giao)

“Trong các cuộc làm việc này chúng ta đã khẳng định việc làm của TQ vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của VN, vi phạm tuyên bố ứng xử giữa các bên DOC và vi phạm những thỏa thuận giữa lãnh đạo cấp cao hai phía về quy tắc giải quyết các vấn đề trên biển. VN kiên quyết phản đối các việc làm này của TQ”, ông Hải nói.

Tàu TQ đâm, bắn nước vào tàu VN

Miêu tả diễn biến thực địa, ông Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh – Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh cảnh sát biển VN cho biết tính đến thời điểm này, TQ đã đưa đến hiện trường 80 tàu các loại tham gia bảo vệ, phục vụ hoạt động giàn khoan HD-981, trong đó có 7 tàu quân sự. Phía VN đã ghi nhận số hiệu 2 tàu là tàu hộ vệ tên lửa 534, tàu tuần tiễu tấn công nhanh 753 cùng 33 tàu hải giám, hải cảnh, ngư chính và các tàu vận tải, tàu cá, tàu phục vụ khác.

Ông Thu cho biết, các tàu của TQ được sự yểm trợ của máy bay, đã chủ động đâm thẳng vào tàu VN, dùng vòi rồng công suất lớn, dùng súng bắn nước nhắm thẳng vào tàu VN, làm hư hỏng thiết bị, gây thương tích cho các kiểm ngư viên VN. Cụ thể, 8 giờ 10 phút ngày 3.5, tàu hải cảnh 044 đã ngang ngược đâm thẳng vào mạn phải tàu cảnh sát biển 4033, tọa độ 15 độ 31 phút bắc – 111 độ 02 phút đông, cách vị trí giàn khoan khoảng 10 hải lý, làm hư hỏng máy phải và các trang bị của tàu cảnh sát biển (CSB), rách một vết dài 3 m rộng 1 m. Lúc 8 giờ 3 phút ngày 4.5, tàu hải cảnh TQ 44103 chủ động đâm thẳng vào mạn trái tàu CSB 2012, do tàu 2012 tăng tốc vòng tránh nên vết đâm không vào mạn mà vào góc, rộng 1 m. Ngoài các tàu CSB bị các tàu TQ ngang ngược đâm vào, thì TQ đã chủ động đâm, bắn nước vào hàng chục tàu thực thi pháp luật của VN, làm hư hỏng và bị thương một số kiểm ngư viên.

Khoảng 12 giờ hôm qua 7.5, tàu hải cảnh TQ 2411 đâm thẳng vào tàu CSB 8003 của VN, trong lúc đó một máy bay số hiệu 8321 bay độ cao thấp ngay trên tàu CSB 8003 trực tiếp uy hiếp các tàu của VN. Các tàu của TQ được trang bị vũ khí, đều được mở bạt ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao bất cứ lúc nào, gây căng thẳng hết sức trên thực địa.

Khẳng định VN hiện nay không sử dụng các tàu quân sự để xua đuổi giàn khoan 981, ông Thu cho biết lực lượng chấp pháp VN đã thể hiện kiên trì, kiềm chế trước hành động hung hăng, ngang ngược của các tàu TQ, nhưng vẫn kiên quyết đấu tranh bảo vệ quyền chủ quyền, quyền tài phán của VN trên thềm lục địa, đặc quyền kinh tế của VN. Ông Thu cũng cho biết, lực lượng VN không hề khống chế, bắt giữ đối tượng TQ nào tại khu vực này.

Về phía kiểm ngư, ông Ngô Mai Thịnh, đại diện Cục Kiểm ngư (Bộ NN-PTNT) cho biết lực lượng bảo vệ TQ đã tiếp cận, có hành động mở bắn pháo và có hành vi uy hiếp các tàu kiểm ngư VN. Đã có 8 tàu kiểm ngư bị thiệt hại. Điển hình lúc 7 giờ 50 phút ngày 2.5, tàu kiểm ngư 762 bị 5 tàu TQ vây quanh, trong đó có 1 tàu dịch vụ, 2 tàu hải cảnh và tàu vận tải 5.000 tấn. Tàu  kiểm ngư 762 đã cố gắng né tránh và thoát khỏi vòng vây nhưng vẫn bị 2 tàu TQ đâm 4 lần vào mũi, làm méo lan can mũi. Cùng ngày, 1 tàu kiểm ngư khác cũng bị tàu hải cảnh TQ khác đâm vào mạn.

Thách thức đối với tuyên bố DOC

Gần 100 phóng viên trong nước và các hãng thông tấn quốc tế có mặt tại cuộc họp báo sau khi nghe công bố các hành vi ngang ngược của TQ đã đặt ra hàng loạt câu hỏi.

VietNamNet: Vì sao đến nay hai nước chưa sử dụng điện đàm đường dây nóng giữa lãnh đạo cấp cao nhất? VN đã tiếp xúc với các nước để trao đổi vấn đề này chưa? Trong tình huống xấu nhất, VN có tính tới kịch bản cắt đứt quan hệ ngoại giao hay sử dụng các hành động tương tự để đáp trả thái độ bất hợp tác của TQ?

Ông Trần Duy Hải: Chúng ta đã sử dụng các đường dây nóng, giữa Bộ Ngoại giao hai nước cũng như ở cấp Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và ủy viên Quốc vụ. Chúng ta cũng đã nêu với phía TQ là sẵn sàng điện đàm ở lãnh đạo cấp cao và chúng ta đang chờ đợi trả lời của phía TQ.

Do tính chất nghiêm trọng của vấn đề, sẽ đe dọa hòa bình, ổn định và an ninh an toàn hàng hải ở biển Đông, chúng tôi đã thông báo cho các nước ASEAN và các nước liên quan khác quan tâm và có lợi ích ở khu vực này. Hầu hết các nước đều bày tỏ lo ngại trước các hành vi của TQ.

Tôi cũng xin khẳng định vấn đề chủ quyền rất thiêng liêng, cho nên chúng ta sẽ sử dụng tất cả những biện pháp cần thiết để bảo vệ các quyền và lợi ích của chúng ta. Chính sách nhất quán của VN thông qua các biện pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp liên quan, chúng ta kiên trì thực hiện theo các biện pháp hòa bình, giải quyết các tranh chấp.

Thanh Niên: Ông Dương Khiết Trì đã trả lời trong cuộc điện đàm với Phó thủ tướng Phạm Bình Minh như thế nào? Tập đoàn dầu khí VN (PVN) sẽ chuẩn bị ứng phó thế nào nếu như TQ đưa giàn khoan ra các vị trí mà tập đoàn đang tiến hành khai thác?

Ông Trần Duy Hải: Trong cuộc điện đàm giữa Phó thủ tướng Phạm Bình Minh và ủy viên Quốc vụ TQ Dương Khiết Trì, phía TQ cho rằng khu vực giàn khoan 981 hoạt động thuộc quyền tài phán của TQ. Nhưng Phó thủ tướng Phạm Bình Minh đã bác bỏ quan điểm này, khẳng định chủ quyền của chúng ta với quần đảo Hoàng Sa, cũng như quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với các vùng biển, nhấn mạnh các hoạt động của giàn khoan 981 là vi phạm, xâm phạm vùng biển VN và VN kiên quyết phản đối.

Ông Đỗ Văn Hậu, Tổng giám đốc PVN: Tập đoàn đã gửi thư cho Chủ tịch và Tổng giám đốc của Tổng công ty dầu khí Hải Dương TQ chính thức phản đối và yêu cầu chấm dứt hoạt động dầu khí tại đây. Tất cả các khu vực đang khai thác dầu khí của VN nằm trong thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của VN, hầu hết nằm sâu phía VN. Chúng tôi tin rằng lực lượng bảo vệ và PVN sẽ không cho phép TQ tiếp cận đến các khu vực này trong bất kỳ trường hợp nào.

AP: Các ông có thể khẳng định hiện tại vẫn chưa có người chết trong các hoạt động vừa rồi? Các clip chiếu cho thấy tàu TQ chủ động đâm vào tàu VN. Liệu tàu VN có đâm vào tàu TQ để bảo vệ tàu thuyền của mình hay các hoạt động này chỉ có tàu TQ tiến hành?

Ông Ngô Ngọc Thu: Dù tình hình thực địa những ngày qua rất căng thẳng, TQ đã chủ động tiến hành đâm va, sử dụng trang bị trên tàu để phun nước vào tàu VN. Nhưng đến giờ phút này tôi khẳng định chưa có người nào bị chết trên biển. Có 6 kiểm ngư viên VN bị mảnh kính văng vào gây thương tích phần mềm.

Các clip chiếu cho thấy các tàu hải cảng, tàu bảo vệ của TQ chủ động đâm va vào các tàu VN, gây hư hỏng, ảnh hưởng đến trang thiết bị tàu của VN. Lực lượng cảnh sát biển, lực lượng kiểm ngư hết sức kiên trì kiềm chế. Chúng tôi tiếp tục bám trụ và giải quyết mọi việc trên biển. Nhưng mọi sự chịu đựng có giới hạn. Nếu tiếp tục đâm vào chúng tôi, chúng tôi cũng sẽ có biện pháp tự vệ.

NHK: Hiện nay phía TQ đã thực sự khoan thăm dò dưới đáy biển của VN hay chưa?

Ông Ngô Ngọc Thu: Cho đến thời điểm này, giàn khoan 981 đã được định vị ở các vị trí đã xác định trên bản đồ. Hiện nay sau định vị, giàn khoan đang tiến hành tác nghiệp làm chuẩn bị để tiến tới khoan thăm dò.

Tuổi Trẻ: Đây có phải là lần đầu tiên TQ đưa toàn bộ giàn khoan vào hoạt động tại thềm lục địa VN? Các hoạt động của TQ có hệ quả gì với tuyên bố ứng xử ở các bên về biển Đông và việc đàm phán tiến tới bộ quy tắc ứng xử COC?

Ông Trần Duy Hải: Trước đây TQ cũng đã nhiều lần tiến hành thăm dò ở khu vực này, chúng ta cũng đã kiên quyết đấu tranh và TQ cũng đã rút khỏi. TQ cũng đã từng thuê giàn khoan của các nhà thầu nước ngoài để dự tính khoan thăm dò trên thềm lục địa của VN. Nhưng chúng ta đã đấu tranh quyết liệt, kể cả gặp nhà thầu đó để đấu tranh, cho nên cũng chưa xảy ra trường hợp là TQ khoan thăm dò thềm lục địa của chúng ta. Đây là lần đầu tiên TQ sử dụng tàu của chính TQ để khoan thăm dò trên các thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của VN.

Ông Lê Hải Bình: Rõ ràng những phức tạp vừa qua ở biển Đông đã đặt ra những thách thức đối với vai trò của tuyên bố của các bên về ứng xử ở biển Đông DOC trong việc xử lý các tranh chấp ở biển Đông. Do vậy VN kêu gọi tất cả các bên cần triệt để tuân thủ các quy định trong tuyên bố DOC vì hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực. Đối với COC, VN chia sẻ quan điểm chung của các nước ASEAN về việc cần sớm có một quy tắc về ứng xử ở biển Đông COC.

Hãng thông tấn Đức: VN có theo gương Philippines tiến hành các thủ tục kiện TQ lên tòa án quốc tế không?

Ông Trần Duy Hải: Việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ tại các cơ quan tài phán quốc tế là một biện pháp hòa bình được quy định trong Hiến chương LHQ cũng như luật pháp quốc tế. Quan điểm nhất quán của VN thông qua các biện pháp hòa bình, trong đó ưu tiên đàm phán thương lượng giải quyết các vấn đề tranh chấp với các nước láng giềng. Tuy nhiên chúng tôi không thể loại trừ một biện pháp nào cả.

Mai Hà