Donetsk tuyên bố thành lập cộng hoà độc lập

Miền đông Ukraine đột ngột tăng nhiệt sau khi những người thân Nga chiếm cơ quan hành chính nhiều địa phương và tuyên bố thành lập cộng hoà độc lập ở Donetsk.

Sáng 7.4, người biểu tình thân Nga tuyên bố thành lập “Cộng hoà nhân dân Donetsk” và kêu gọi Tổng thống Nga Vladimir Putin cử lực lượng “gìn giữ hoà bình” sang hỗ trợ.

Theo hãng tin Interfax, những người này quyết định sẽ tổ chức trưng cầu dân ý về việc sáp nhập vào Nga trước ngày 11.5. “Trong trường hợp có hành động gây hấn từ chính quyền phi pháp ở Kiev, chúng tôi sẽ yêu cầu Liên bang Nga gửi lực lượng gìn giữ hòa bình đến”, hãng Reuters dẫn tuyên bố của một nhà hoạt động không rõ danh tính đọc tại trụ sở cơ quan hành chính Donetsk. Trước đó, người biểu tình thượng cờ Nga và hạ cờ Ukraine, đồng thời lập hàng rào quanh các tòa nhà này và yêu cầu các quan chức địa phương họp khẩn về việc tổ chức trưng cầu.

Tại Lugansk, người biểu tình đã xâm nhập vào trụ sở của Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) sau khi ném đá làm bể nhiều cửa kiếng tại đây và phá sập cửa ra vào. Những người biểu tình yêu cầu thả các nghi can thân Nga vừa bị SBU bắt với cáo buộc lên kế hoạch tấn công khủng bố trụ sở hành chính ở các thành phố miền đông Ukraine. Cảnh sát đã dùng hơi cay để giải tán đám đông nhưng không thành công. Reuters dẫn thông cáo của cảnh sát cho biết một số người biểu tình còn lấy vũ khí trong kho của SBU. Hiện chính quyền Lugansk đã cho phong toả các lối ra vào thành phố.

Tại Kharkov, Kiev có vẻ đã kiểm soát lại tình hình sau khi người biểu tình chiếm tòa nhà của cơ quan hành chính địa phương và thượng cờ Nga. Sáng qua, quyền Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov khẳng định “những người muốn ly khai khỏi Ukraine” đã rời tòa nhà này sau khi đàm phán với lực lượng an ninh. Sau khi bạo động leo thang ở miền đông, quyền Tổng thống Ukraine Oleksandr Turchynov đã triệu tập khẩn cấp hội đồng an ninh quốc gia. Trong bài phát biểu trên truyền hình, ông Turchynov tố cáo các nhóm ly khai đang phối hợp hành động với cơ quan mật vụ Nga để tái diễn “kịch bản Crimea” ở 3 thành phố Kharkov, Donetsk và Luhansk.

Quyền Thủ tướng Ukraine Arseniy Yatsenyuk thì tuyên bố: “Tất cả đều theo một kế hoạch để khiến tình hình trở nên bất ổn, từ đó, quân đội nước ngoài sẽ có cớ để vượt qua biên giới và xâm lược Ukraine. Kịch bản này do Nga soạn ra với mục đích duy nhất là chia cắt Ukraine. Chúng tôi sẽ không để điều đó xảy ra”. Còn Ngoại trưởng lâm thời Ukraine Andrei Dechtchitsa cảnh báo nước này sẽ đáp trả cứng rắn nếu tình hình bất ổn ở khu vực miền đông tiếp tục leo thang. Theo Kiev, khoảng 40.000 binh sĩ Nga vẫn còn đóng ở khu vực gần biên giới với Ukraine chứ chưa rút quân như thông báo của Tổng thống Putin. Phát ngôn viên của Thủ tướng Đức Angela Merkel hôm qua cho biết Berlin hết sức lo ngại trước tình hình ở miền đông Ukraine. Trước đó, Tổng thống CH Czech Milos Zeman đã kêu gọi NATO hãy sẵn sàng cử quân đến Ukraine nếu Nga can thiệp vào miền đông Ukraine.

Cũng trong ngày 7.4, Bộ Quốc phòng Ukraine cáo buộc một sĩ quan hải quân nước này bị binh sĩ Nga bắn chết ở miền đông Crimea. Đây là người Ukraine thứ hai bị giết kể từ khi bán đảo này sáp nhập vào Nga hồi cuối tháng 3. Giới quan sát nhận định những diễn biến mới nhất sẽ khiến khủng hoảng Ukraine – Crimea ngày càng phức tạp. Kể từ khi Tổng thống Viktor Yanukovych bị lật đổ vào ngày 22.2, hầu như dịp cuối tuần nào những người ủng hộ Nga cũng tổ chức biểu tình ở nhiều thành phố miền đông Ukraine để phản đối chính phủ lâm thời. Tuy nhiên, việc người biểu tình tuyên bố Donetsk là “cộng hòa có chủ quyền” thật sự là bước ngoặt đáng lo ngại.

Lan Chi