Thi tốt nghiệp THPT: Đề thi hướng đến kỹ năng vận dụng kiến thức

Ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục (Bộ GD-ĐT), giải thích lý do dẫn đến những thay đổi về quy định trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay.

Xóa hiện tượng “cứu thi”

* Cơ sở nào để Bộ GD-ĐT đưa ra mức điểm liệt ở kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay là 1 thay vì 0 như trước đây, thưa ông?

– Bộ đã điều chỉnh phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2014 với một số đổi mới cơ bản như: giảm số môn thi, cho thí sinh tự chọn môn thi, phối hợp sử dụng kết quả thi và kết quả đánh giá quá trình học tập để xét công nhận tốt nghiệp. Đi liền với những đổi mới này, việc quy định điểm liệt là 1 thay cho 0 như trước đây là giải pháp nhằm nâng cao chuẩn điều kiện công nhận tốt nghiệp, nâng cao chất lượng của kỳ thi.

Quy định này đã được xây dựng trên cơ sở tham khảo ý kiến rộng rãi và nhận được sự đồng thuận rất cao của các sở GD-ĐT.

* Một điểm mới nữa trong quy chế thi năm nay là quy định không trộn lẫn thí sinh của hai trường phổ thông trong một phòng thi nếu thi liên trường. Cơ sở nào để Bộ đưa ra quy định này?

– Việc tổ chức thi liên trường, cụm trường trước đây với quy định xếp thí sinh các trường phổ thông khác nhau trong cùng một phòng thi ở các hội đồng coi thi đã từng dẫn đến hiện tượng “cứu thi”: Thí sinh ở trường có chất lượng thấp được thí sinh ở trường chất lượng cao hơn hỗ trợ làm bài thi. Đây là một trong những nguyên nhân khiến coi thi còn là khâu yếu trong quy trình tổ chức thi. Do đó, quy chế thi mới đã quy định không “trộn” thí sinh của các trường trong phòng thi.

* Theo quy định, thí sinh dự thi giáo dục thường xuyên năm 2013 nhưng trượt tốt nghiệp được phép bảo lưu điểm thi. Với phương thức thi 4 môn năm nay thì có khả năng thí sinh bảo lưu 4/6 môn thi của năm trước có thể đã đỗ tốt nghiệp mà không cần phải dự thi. Ông giải thích như thế nào về vấn đề này?

– Điều 33 của Quy chế thi tốt nghiệp THPT hiện hành quy định điểm thi được bảo lưu như sau: Thí sinh dự thi đủ các môn quy định trong kỳ thi năm trước nhưng chưa tốt nghiệp và không bị kỷ luật hủy kết quả thi thì được bảo lưu điểm của các môn thi đạt từ 5 trở lên cho kỳ thi tổ chức trong năm kế tiếp nếu có quy định thi các môn đó.

Thực hiện quy định này, với việc giảm số môn thi từ 6 xuống còn 4, sẽ có trường hợp thí sinh dự thi giáo dục thường xuyên năm 2013 nhưng trượt tốt nghiệp, đăng ký dự thi năm 2014 gồm 4 môn được bảo lưu điểm thi. Có thể sẽ có thí sinh đỗ tốt nghiệp mà không cần phải dự thi năm nay (vì đã thi năm 2013 đạt yêu cầu rồi). Nhưng cần phải lưu ý rằng, với quy định mới về việc xét công nhận tốt nghiệp thì tổng điểm của 4 môn (điểm thi hay điểm bảo lưu) chỉ chiếm 50% tổng điểm xét tốt nghiệp, còn điểm trung bình năm học lớp 12 chiếm 50%.

Trắc nghiệm là phần chủ yếu trong đề thi ngoại ngữ

* Môn ngoại ngữ năm nay ngoài phần trắc nghiệm còn có thêm viết luận. Vậy xin ông cho biết Bộ đã dự tính cơ cấu giữa hai phần trong đề thi ngoại ngữ ra sao. Tỷ lệ của phần trắc nghiệm hay phần tự luận lớn hơn?

– Về thời gian làm bài và mức điểm cho từng phần, Bộ đang xem xét và đã tham khảo ý kiến của các chuyên gia, giáo viên ngoại ngữ để xác định tỷ lệ giữa phần viết và trắc nghiệm nhằm đánh giá thực chất hơn năng lực ngoại ngữ của học sinh, phù hợp với điều kiện dạy học ngoại ngữ. Quyết định sẽ được đưa ra trước khi ban đề thi làm việc.

Tuy nhiên, theo như những bàn thảo ban đầu, chắc chắn tỷ lệ hai phần sẽ không tương đương nhau mà trắc nghiệm vẫn chiếm phần căn bản trong đề thi. Điều này là do việc thay đổi cách thức thi môn ngoại ngữ mới chỉ bắt đầu được thực hiện từ năm nay, viết luận cũng là phần khó hơn (trong khi thời gian làm bài vẫn chỉ 60 phút) nên sẽ chiếm tỷ lệ vừa phải trong đề thi. Đây là kỳ thi tốt nghiệp nên yêu cầu chính đặt ra là để kiểm tra kiến thức cơ bản mà học sinh đã được học.

* Với những đổi mới trong cách thi cử, đánh giá năm nay, định hướng đề thi năm nay sẽ ra theo hướng nào và thí sinh nên chuẩn bị như thế nào để có kết quả thi tốt nhất, thưa ông?

– Đề thi nhằm đánh giá kiến thức phổ thông, nội dung trong chương trình, sách giáo khoa hiện hành. Tuy nhiên, về cấu trúc đề thi sẽ có một số điều chỉnh theo hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học đã được ban hành. Ngoài môn ngoại ngữ như đã nói ở trên, môn ngữ văn sẽ có 2 phần đọc hiểu và làm văn. Học sinh cần quan tâm đến các câu hỏi yêu cầu sử dụng kiến thức, kỹ năng tổng hợp, vốn sống và hiểu biết xã hội để trả lời chứ không phải máy móc theo khuôn mẫu có sẵn.

Tuệ Nguyễn