Tổng thống Barack Obama cân nhắc hoãn tấn công Syria trong khi Thượng viện Mỹ ngưng phiên thảo luận dự kiến trước đề xuất mới từ Nga. 

Những tiết lộ không chính thức trong thời gian qua về một thỏa thuận bí mật giữa Nga và Mỹ về vấn đề vũ khí hóa học của Syria có vẻ đều là sự thật sau những tuyên bố bất ngờ của các bên vào hôm qua. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry mở màn trước khi nhấn mạnh chính quyền Syria phải giao nộp vũ khí hóa học cho cộng đồng quốc tế trong vòng 1 tuần. Chỉ vài giờ sau, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov thông báo về kế hoạch đặt toàn bộ lượng vũ khí hóa học của Syria dưới sự kiểm soát của quốc tế để tránh nguy cơ tấn công và theo Reuters, người đồng cấp Syria Walid al-Moualem lập tức tuyên bố nước ông hoàn toàn đồng ý.

Trong các cuộc phỏng vấn trên truyền hình ngày 10.9, Tổng thống Mỹ Obama nói đề xuất trên “có thể là đột phá” và ông có thể cân nhắc lại quyết định sử dụng vũ lực với Syria nếu chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad chấp thuận. CNN dẫn lời ông Obama nói thêm: “Áp lực quốc tế đã phát huy tác dụng”. Cũng vì các diễn biến mới mà Tổng thống Mỹ hoãn bài phát biểu trước toàn dân về chiến dịch tấn công Syria sang hôm nay 11.9 thay vì ngày 10.9 như dự kiến. Thượng viện Mỹ cũng quyết định ngưng việc thảo luận và bỏ phiếu về Syria. Đến hôm qua, nhiều nghị sĩ Mỹ vẫn tỏ ý chưa quyết định ủng hộ hoặc bác bỏ kế hoạch tấn công. Thật ra, có lẽ chỉ có dư luận bên ngoài là bất ngờ còn một kế hoạch tìm lối ra đã được các bên thảo luận từ lâu nhưng “ém” tới nay mới công bố. Theo AFP, cả Điện Kremlin và Nhà Trắng ngày 10.9 đều xác nhận Tổng thống Obama và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bàn về ý tưởng Syria giao nộp vũ khí hóa học bên lề Hội nghị Cấp cao G20 ở St. Petersburg hồi tuần trước. Khi đó, 2 bên chỉ thông báo ngắn gọn là “vẫn chưa nhất trí trong vấn đề Syria”.

Nhiều bên khác như Trung Quốc và Iran đều hoan nghênh đề xuất của Nga còn các nước phương Tây như Anh và Đức tỏ ra thận trọng hơn khi cảnh báo đây có thể là “chiêu câu giờ”. Pháp nhanh chóng tuyên bố sẽ chịu trách nhiệm soạn thảo nghị quyết về giao nộp vũ khí hóa học Syria để trình lên HĐBA LHQ.

Trong một diễn biến khác, Reuters dẫn lời Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ James Miller tuyên bố áp lực về vũ khí hóa học đối với Syria sẽ “có tác dụng răn đe” với CHDCND Triều Tiên, nước mà ông Miller cáo buộc là cũng sở hữu một lượng lớn khí độc. Phát biểu trên được đưa ra trong buổi hội đàm ngày 10.9 giữa Thứ trưởng Miller với người đồng cấp Trung Quốc Vương Quán Trung tại Bắc Kinh.

Thụy Miên