Ngày 16.7, Bộ Ngoại giao Philippines thông báo phiên tòa xử vụ nước này kiện Trung Quốc về tranh chấp lãnh thổ biển Đông đã chính thức bắt đầu tại The Hague, Hà Lan.

Tờ The Philippine Star dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Raul Hernandez cho hay Ban thẩm phán gồm 5 thành viên do Tòa án quốc tế về luật Biển (ITLOS) chỉ định đã họp buổi đầu tiên nhằm thông qua các quy định về trình tự xét xử. Philippines và Trung Quốc sẽ có thời hạn đến ngày 5.8 để đưa ra phản hồi về những quy định này.

Ban thẩm phán đã được thành lập từ tháng 4 nhưng cuộc họp nói trên bị trì hoãn sau khi thẩm phán Sri Lanka Chris Pinto tự nguyện rút lui vì ông có vợ là người Philippines, nhân tố có thể gây nghi ngờ về tính công bằng và minh bạch của phiên xử. Sau đó, thẩm phán người Ghana là Thomas Mensah được chọn thay thế.

Đơn kiện của Philippines được nộp lên ITLOS hồi tháng 1.2013, yêu cầu tòa án phán quyết rằng yêu sách chủ quyền phi lý bao trùm gần trọn biển Đông của Trung Quốc là vô giá trị và vi phạm Công ước LHQ về luật Biển 1982 (UNCLOS). Đến nay, Bắc Kinh vẫn tuyên bố không chấp nhận vụ kiện và còn cáo buộc Manila “không thật lòng nỗ lực đàm phán để giải quyết tranh chấp”.

Đáp lại, Philippines tuyên bố “mọi nỗ lực nhằm giải quyết tranh chấp một cách hòa bình đã thất bại” và nước này không còn cách nào khác ngoài đưa ra tòa án quốc tế. Theo tờ The Philippine Star, phát ngôn viên Hernandez đã nêu rõ Philippines đã tổ chức gần 50 cuộc hội đàm với Trung Quốc kể từ khi căng thẳng bùng phát xung quanh bãi cạn Scarborough từ tháng 4.2012. Tuy nhiên, lập trường “cứng nhắc” của Trung Quốc đã “phá hỏng các cơ hội đàm phán”, ông Hernandez nói.

Trọng Kha